كتابخانه های دانشگاهی بهینه سازی مهارتهای اطلاع رسانی دانشجویان

نوشتن مقالات دانشجویی برای نسل پیشین فرایندی بالنسبه استاندارد بود دانشجویان پژوهشگر به كتابخانه مراجعه كرده, با استفاده از برگه فهرستنویسی چند كتاب را كه همه آنها با نظر كتابداران حرفه ای و یا متخصصین انتخاب شده بود برمی گزیدند

نوشتن مقالات دانشجویی برای نسل پیشین فرایندی بالنسبه استاندارد بود. دانشجویان پژوهشگر به كتابخانه مراجعه كرده, با استفاده از برگه فهرستنویسی چند كتاب را-كه همه آنها با نظر كتابداران حرفه‌ای و یا متخصصین انتخاب شده بود- برمی‌گزیدند. به چند نمایه نشریه ادواری نیز- كه آنها هم توسط متخصصین بررسی و انتخاب شده بود- مراجعه نموده, چند مقاله مربوط به موضوع موردنظر را تكثیر می كردند و در نهایت گزارشی آماده در حدود دو هزار كلمه تحویل می‌دادند.امروزه, نوشتن مقالهء دانشجویی ساده‌تر و در عین حال سرشار از مسائل آزاردهنده‌ای است كه حتی یك دههء قبل هم قابل پیش‌بینی نبود. حال دانشجویان پشت كامپیوتر خود نشسته, وارد دنیای جذاب ولی آشفته اینترنت می‌شوند, و عكسها و متونی را جستجو می‌كنند كه منشاء معتبری ندارند و گاهی هم كاملاً نادرست‌اند. با فشار یك دكمهء موس(۱), دانشجویان مذكور می‌توانند متون و تصاویر را ذخیره نموده, روی تصاویر كار كنند, آنها را در پروژه‌های چند رسانه‌ای گنجانیده (در حالی كه چندان نگران مسائل حقوق موولف و نقل قول از منابع نیستند، پروژهء خود را از طریق شبكه برای استاد خود ارسال نمایند.انجام پژوهش و یا استفاده از مواد چاپی همیشه موجی از مشكلات را پدید آورده كه دانشجویان دورهء كارشناسی را وادار به تسلیم می‌كند: استفاده از منابع قدیمی, مستند نساختن مقالات با ذكر منابع, عدم مراجعه به همه مطالب موجود و نظایر آن. اما امروزه این موانع تقریباً قدیمی شده, زیر با توجه به پراكندگی منابع خارج از محدودهء كتابخانه‌ها امكان خطا بسیار بیشتر شده است.رسانه‌های بیشتر, خطای بیشتر به جهت انفجار اطلاعات تولید و ذخیره شده, پراكندگی نامنظم اینترنت, انتقال از فرهنگی چاپ-محور به فرهنگ تصویر-محور توسعهء آرشیوهای صدا و سیما, و سهولت فراوان در امر تكثیر نوشتار و تصاویر توسط رسانه‌های الكترونیك. مشكلات دانشجویان نیز به گونه‌ای تصاعدی افزایش یافته است. اطلاعات بسیار زیاد است, بسیاری از آن از نظر كیفی مشكوك است, و از طرق متعدد نیز قابل دسترسی است.این دنیایی است كه دانشجویان دانشگاه در آن زندگی می‌كنند و بقیهء عمر خود را نیز زندگی خواهند كرد. آیا دانشگاهها این دانشجویان را برای بقاء در چنین تكثر رسانه‌ای آماده می‌سازند؟تغییرات حادث در محیط اطلاع‌رسانی با تغییرات ‌مهم دیگری در الگوهای شغلی دانشجویان و نیز تجارب و انتظارات دانشجویان از محیط دانشگاه همراه شده است. نوع دانشجویانی كه در دانشگاه ثبت نام می‌كنند تفاوت عمده‌ای با دانشجویان نسل‌های پیشین دارد: دانشجویان بیشتری از طبقات اجتماعی مختلف به دانشگاه راه پیدا می‌كنند؛ سن آنها بالاتر است؛ به صورت نیمه وقت كار می‌كنند؛ گاهی اوقات به مرخصی تحصیلی رفته تا به مسائل شغلی و یا خانوادگی خود رسیدگی نمایند؛ در عین حال در دو یا چند رشته دانشگاهی به طور همزمان به تحصیل مشغولند؛ طول مدت تحصیل آنان شش سال است؛ بعد از اخذ مدرك كارشناسی به احتمال زیاد به تحصیلات خود ادامه داده؛ و بیشتر آنها سه یا چهار بار شغل خود را تغییر می‌دهند.علاوه بر آن, دانشجویان نیز با مهارتهای كاملاً متفاوتی وارد دانشگاه شده و در مقابل پیشرفتهای سریع و روشهای غیرمستقیم و غیره, پیوسته در تفكر و پژوهش احساس آرامش بیشتری می‌كنند. برای آنان, تصاویر دیداری, و نه كلمات, وسیلهء اصلی ارتباط و موجب تبادلات فرهنگی است.

خشنودی فوری

دانشجویانی كه به دنبال خشنودی از یافتن سریع اطلاعات هستند, ممكن است در ارزیابی اطلاعات بی‌دقت و بدون تشخیص عمل كنند. آنها در اثر تعدد منابع قابل دسترس در اینترنت كیفیت و اصالت منابع را دشوار می‌یابند. همچنین مسائل اخلاقی مربوط به اطلاع‌رسانی را نیز احتمالاً نادیده می‌گیرند. همچنین دانشجویان تصور می‌كنند كه اگر اطلاعاتی در اینترنت در دسترس باشد, همه می‌توانند به آن دسترسی داشته باشند و از آن استفاده نموده و در مقالات دانشجویی خود به صورت آماده به كار گیرند. كسانی كه هیچ‌گاه سرقت گردن‌بندی یا دیسك فشرده‌ای به مخیلهء آنها هم خطور نمی‌كرد, اینك بدون كوچكترین تردیدی و از روی جهل كامل نسبت به موانع قانونی چنین رفتاری, اقدام به سرقت اطلاعات و كاربرد آن در مقاله خود می‌نمایند. در فضای اطلاعاتی اینترنت كه فضای مشترك, آزادی بیان, و سادگی دسترسی به اطلاعات است, كسی به فكر ذكر منبع و نام بردن از صاحب اصلی افكار و عقاید نیست. در این محیط, اطلاعات به صورت یك توده شناور بزرگ, محو و بدون شكل است.

---