یکشنبه, ۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 28 April, 2024
مجله ویستا

عكاس دربار قاجار كه بود


عكاس دربار قاجار كه بود

آنتوان سو ر وگوین ۱۸۳۰ دهه ۱۹۳۳ یک عکاس رسمی در دربار پادشاهی ایران بود که استودیو عکاسی تجاری او یکی از موفق ترین استودیوها در تهران از اواخردهه ۱۸۷۰ تا سال ۱۹۳۴ بود

آنتوان سو‌ر‌وگوین (۱۸۳۰ دهه -۱۹۳۳) یک عکاس رسمی در دربار پادشاهی ایران بود که استودیو عکاسی تجاری او یکی از موفق ترین استودیوها در تهران از اواخردهه ۱۸۷۰ تا سال ۱۹۳۴ بود . تصاویر این مجموعه ، مدارک و مستندات بصری غنی و با ارزشی از سلسله قاجار و اوایل سلسله پهلوی در ایران ارائه می کند . وسعت و رسایی حیرت انگیز عکسهای آنتوان سو‌ر‌وگوین و خروجی فراوان استودیو او ، منبع مهمی برای بررسی تاریخچه فرهنگی و عناصر سلسله مراتب جامعه ایران ، در اختیار بیننده امروزی قرار می دهد. این آثار به پژوهشگر در مطالعه مکانهای معماری که شاید صدمه دیده باشند یا تخریب شده باشند ، یا برای تحقیقات دست اول قابل دسترسی نباشند ، کمک می کند . عکس ها به طور روز افزونی به جهت عناصر هنرمندانه خود دارای ارزش می شدند ، که گاهی اوقات ارزش مستندی آنها را تحت الشعاع قرار می دهد . مهمتر از هم ، عکسهای او بخشی از تاریخ در حال پیشرفت است ، که گذشته دور را با حال پیوند می دهد .

● زندگی نامه

آنتوان سو‌ر‌وگوین ( اواخردهه ۱۸۳۰-۱۹۳۳) ، مهمترین استودیو عکاسی تجاری مشهور در تهران را در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم اداره می کرد . شغل او با یک دوره حساس و بحرانی از تاریخ ایران متاخر ، دوره تغییرات تدریجی ، از زمان سلطنت ناصرالدین شاه (حکومت از ۱۸۴۸-۱۸۹۶) تا زمان سلطنت رضا شاه پهلوی (حکومت از ۱۹۲۵ تا ۱۹۴۱) همزمان بود. گویا عکسهای او ، به شکل بسیار زیادی در غرب پخش و منتشرمی شده است .

استودیو های عکاسی تجاری ، ابزار بهینه ای برای توزیع و بازاریابی لذتهای نوستالژیک خاورمیانه درغرب بود . سو‌ر‌وگوین همانند سایر کسانی که قبل یا بعد او بودند ، تصویری از خاور نزدیک را برای تماشاگران خارجی خلق می کرد که کلیشه های خاورشناسان خاصی را تقویت می کرد . اگرچه او به عنوان کسی که بیشتر عمر خود را در تهران گذرانده بود ، علاقه شدیدی به ایران و فرهنگ ایرانی داشت . او به جای آنکه شاهدی دور از محیط ایران باشد ، ارتباط آگاهانه و شخصی خود را با کشور حفظ کرد و زندگی کردن در ایران و تصویرکشیدن بصری آن را انتخاب کرد . تصویرهای او هم مورد استفاده برای افراد بومی وهم غربیان بود .

سو‌ر‌وگوین ، یک مسیحی ارمنی با نژاد روسی ، در اواخر دهه ۱۸۳۰ (تاریخ دقیق آن مشخص نیست) ، در سفارت روسیه در تهران متولد شد . پدر او واسیل سو‌ر‌وگوین ، دیپلماتی در سفارت روسیه در تهران بود که با آچین خانوم ازدواج کرد. آنها هفت فرزند داشتند : چهار پسر(ایوان ، آنتوان ، کولیا و امانوئل) و سه دختر ( نام آنها مشخص نیست) . پس از مرگ نابهنگام واسیل سو‌ر‌وگوین به سبب حادثه اسب سواری ، همسر او به شهر خود تفلیس ، پایتخت گرجستان امروزی ، رفت . اوضاع و شرایط مالی ، خانواده را مجبور کرد تا به شهری در آکولیس بروند ، و در آنجا برادران به مدرسه رفتند . پس از فارغ التحصیلی ، آنتوان به تفلیس بازگشت و به نقاشی مشغول شد ، اما به زودی شیفته هنر جدید عکاسی شد .

او در آنجا با عکاس روسی ، دیمیتری ایوانوویچ ارماکف (۱۸۴۵- ۱۹۱۶) مشغول به کار شد و تحت تاثیرشدید عکسهای بسیاری که ارماکوف در هنگام سفر خود به ایران ، آسیای مرکزی و کوه قفقاز گرفته بود ، قرار گرفت .

در دهه ۱۸۷۰ سو‌ر‌وگوین تصمیم گرفت تا به وسیله عکس بررسی و مطالعه مردم ، مناظر و معماری ایران را بر عهده بگیرد و برادران خود ، امانوئل و کولیا را متقاعد کرد تا او را در این ماجراجویی همراهی کنند . آنها توسط کاروانی به آذربایجان رفتند و پروژه خود را در کردستان و لرستان ادامه دادند . این سفر ، اولین سفر سو‌ر‌وگوین ، از میان سفرهای بسیاری که در طول عمر خود به سرتاسر دنیا انجام داد ، بود .

او این سفر را به دلیل تمایل خود برای بررسی و مطالعه جامع و کامل ایران توسط عکاسی انجام داد. سرانجام سه برادر به تهران رسیدند و در سال ۱۸۸۳ ، یک استودیو عکاسی در خیابان علاء الدوله (خیابان فردوسی) تاسیس کردند .

آنتوان مرکز هنری تجارت بود و دو برادر دیگر ، خصوصا امانوئل کارهای مدیریتی را انجام می دادند .

سو‌ر‌وگوین در تهران با لوئیس گرجینیان ، یک ایرانی ارمنی ، ازدواج کرد و آنها هم هفت فرزند داشتندچهار پسر (ساشا ، آندرا ، ایوان و میشا) و سه دختر ( الگای اول ، مری ، الگای دوم)

همچنان که تجارت آنها پیشرفت می کرد ، مهارت آنتوان در عکس های پیکره و صورت ، مشتریانی از طبقه ممتاز جامعه را جذب خود کرد و در نتیجه او به عنوان یکی از عکاسان رسمی دربار ناصرالدین شاه پذیرفته شد . سو‌ر‌وگوین برای اینکه خود را با پیشرفتهای جدید در زمینه عکاسی مطابق روز نگه دارد ، سفرهای سالیانه به وین و سایر شهرهای اروپایی ترتیب داد تا دوربین های جدید بخرد و صفحه های عدسی به شکل شیمیایی آماده تهیه کند .

دوره مشخص و برجسته در حرفه سو‌ر‌وگوین ، ماموریت مهمی از جانب تاریخ نویس هنری آلمانی ، فردریش سار (۱۸۶۵-۱۹۴۵) بود . سار با آنتوان و برادر او امانوئل قراردادی بست تا سفری طولانی از مناطق جنوبی و شمالی ایران ترتیب بدهند ، تا بتوانند از قبرهای سنگی ، لوح های یادبود و آثار تاریخی هخامنشیان (۳۳۱-۵۵۰ قبل از میلاد) و ساسانیان (۲۲۴-۶۵۱ بعد از میلاد) عکس برداری کنند . نا آرامی و آشوب در میان طوایف جنوبی ، سار را از بر عهده گرفتن این سفر خطرناک منصرف کرد و این مساله امتیاز و مزیتی برای آنتوان بود زیرا که او رابطه دوستانه ای با روسای قبایل مختلف داشت و بسیاری از آنها مشتریان او بودند . محتمل است که سار از تمام عکسهای سو‌ر‌وگوین در کتاب Iranische Felsreliefs ( برلین ، ۱۹۱۰) ، که با همکاری ارنست هرزفلد منتشر کرد ، استفاده کرده است . شاید به دلیل توافق در قرارداد ، در کتاب نام سو‌ر‌وگوین ذکر نشد ؛ این مساله او را عمیقا مایوس کرد که تلاش های عمده و مهم او در ماموریتی خطرناک و پیچیده موجب اعتبار عمومی او نشد .

اگرچه سو‌ر‌وگوین با گرفتن جوایز و مدالهای مختلف در نمایشگاه های عکاسی بین المللی ، مانند دریافت جایزه در نمایشگاه بروکسل در سال ۱۸۹۷ و در پاریس در سال ۱۹۰۰ ، شناخته شد . جایزه نشان شاهنشاهی ایران (شیر و خورشید) ، توسط ناصرالدین شاه برای خدمت او به خاندان شاهنشاهی به او اهدا شد ، همچنین لقب خان (شاهزاده) به او اعطا شد و به عنوان " خان آنتونی " در تهران معروف شد.

هنر سو‌ر‌وگوین زندگی او را اداره می کرد و همچنین او خواننده سیری ناپذیر تاریخ ، شعر و ادبیات ایرانی ، روسی ، فرانسوی و ارمنی بود . او دوست داشتنی ، مهربان و بزرگوار توصیف شده است که در جشنها و مهمانی ها با صدایی موزون به آسانی اشعاری از شاهنامه فردوسی (کتاب شهریاران) را از بر می خواند . دوستان او شامل درباریان ، روسای قبایل ، درویشان ، روشنفکران و سیاستمداران بودند . او همچنین به عنوان یک نقاش ، نقاشی سنتی ایران را مطالعه می کرد و سبک امپرسیونیسم فرانسه و کارهای رامبراند را تحسین می کرد و در عکسهای خود نور را ، به روشی که رامبراند در نقاشی های خود انجام می داد ضبط و کنترل می کرد.

کشمکش های سیاسی داخلی بین مشروطه خواهان و مستبدین و مرتجعین باعث آشوب و نآرامی در سال ۱۹۰۸ در تهران شد . در کنار استودیو عکاسی سو‌ر‌وگوین ، ظهیر الدوله ، فرمانداررشت زندگی می کرد که یک مشروطه خواه ثابت قدم بود . به خاطر وجود او تمام خیابان آنها توسط سربازان شاه غارت شد و خانه ظهیرالدوله بمباران شد . بمباران و غارت به مجموعه عکسهای سو‌ر‌وگوین به شدت صدمه زد . از بین بیش از هفت هزار صفحه عدسی (نگاتیو) تنها دو هزار عدد ، بعدا ترمیم و دوباره جمع آوری شد . در دوره سلطنت رضا شاه پهلوی ، خانواده دومین صدمه مالی را متحمل شدند . شاه در تلاش های خود برای مدرن کردن کشور ، دستور مصادره دو هزار نگاتیو(صفحه عدسی) باقی مانده از مجموعه عکسهای سو‌ر‌وگوین را داد که اعتقاد داشت ، نشان دهنده و نماینده ایران ( از مد افتاده و کهنه پرست) است . این موضوع پایانی برای این موسسه عکاسی برجسته و مهم به شمار می آمد .

سو‌ر‌وگوین در سال ۱۹۳۳ ، در سنی بیش از نود سالگی در اثر عفونت کلیه در گذشت . او در آرامگاه خانوادگی خود در تهران به خاک سپرده شد .

نویسنده مقاله: گالری آرتور ساکلر تهیه و ترجمه : سایت دوخت



همچنین مشاهده کنید