علیه مرگ زودرس

آنها می خواهند زندگی كنند پیرزن ها و پیرمردهایی كه در گوشه ای ننشسته اند تا غبار پیری روی صورت و بدن هایشان بنشیند

آنها می خواهند زندگی كنند. پیرزن ها و پیرمردهایی كه در گوشه ای ننشسته اند تا غبار پیری روی صورت و بدن هایشان بنشیند. نگاه كه می كنی در هر سو، گوشه و كنار این شهر بزرگ، آنها را می بینی كه روزگار می گذرانند. در پارك ها، در گوشه ای از كوچه و بازار و گاهی كنار در خانه. باقی اما، خانه نشین هستند یا اقامتگاهی چون خانه سالمندان آنها را در خود جای داده است. میل به زندگی را اگر جست وجویش كنی حتی میان آنها كه به دورترین جای دنیای روزمره تبعید شده اند، می توانی بیابی. آنها سالمندان یك جامعه شهری پرمشغله هستند كه روزمرگی اش ایجاب می كند، فراموش شوند؛ این مبارزه ای دائمی برای ماندن است.

***ایران یك جمعیت حداقلی سالمند دارد. جامعه ایرانی، یك جامعه جوان است كه به دلیل آمار زاد و ولد در دهه های ۵۰ و ۶۰ و البته از دست دادن بخشی از جمعیت جوانش در جریان انقلاب و جنگ، حالا مجموع قشر میانسال و سالمندش به ۴۰ درصد هم نمی رسد و در این میان، سهم سالمندان كمتر از ۲۰ درصد است. جامعه پرمشغله كلانشهرهای معاصر، بنا به ذات كاری خود، توان یا شاید حوصله نگهداری از سالمندان را ندارد و پدید آمدن مراكز پرتعداد نگهداری از سالمندان چه خیریه و چه انتفاعی حاصل چنین نگاهی است. پدیده مرگ زودرس هم از همین مسئله می آید. سالمندی كه شكل زندگی اش در گذشته به گونه ای بوده كه حالا در زندگی مدرن توان ارائه اش را ندارد، در این جامعه به موجودی بدل می شود كه تنها برای خانواده حامی اش، زحمت به همراه دارد. او در گذر زمان، وقتی درمی یابد كه كاری از دستش برنمی آید، در فكر و ذهن دچار مرگ زودرس می شود؛ وضعی كه جسم در آن زنده است، ولی ذهن دلیلی برای حیات ندارد.این اتفاق هرچند به دلیل روح مهربان ایرانی و نگاه پر از احترام به سالمندان پدران و مادران گذشته كمتر از جوامع غربی رخ می دهد، اما به هر حال به زندگی مدرن ایرانی هم راه یافته است؛ مسئله ای كه سالمندان را به انزوا و شرایطی سخت رسانده است.

***با مرور آنچه آورده شد، می توان برای آن تلاشی كه در ابتدا ذكر كرده ام، حرمت بیشتری قائل شد. تلاش برای زندگی از سوی سالمندانی كه نمی خواهند دچار مرگ زودرس شوند. وقتی می بینی گروهی از آنها در گوشه ای از این كلانشهر در دنیای خودشان غرق شده اند و با رنگ، زندگی را تصویر می كنند، حتی امیدواری خودت به عنوان بخشی از بدنه جامعه جوان و پرمشغله بیشتر از قبل می شود. آنها دچار روزمرگی نشده اند، این توان را دارند تا در برابر ناملایمات زمان بایستند و كوشش می كنند تا از حق برابر خودشان با باقی جامعه، دفاع كنند. آنها علیه مرگ زودرس ایستادگی می كنند و وظیفه ما شاید تنها بخشی از آنچه كه بر گردنمان است این است كه در تلاشی كه انجام می دهند، كنارشان باشیم.

خسرو نقیبی