پیام تندرستی

در جهان امروز با وجود منابع غذایی نامحدود, سوء تغذیه مساله ای غیر انسانی است اگر چه حق برخورداری از زندگی و تغذیه مناسب در مجامع مختلف مورد تاكید قرار می گیرد, با این حال, هنوز ۲۰ جمعیت جهان مبتلا به سوء تغذیه های مزمن هستند و روزانه ۴۰ هزار كودك به علت ابتلا به سوء تغذیه از دنیا می روند

در جهان امروز با وجود منابع غذایی نامحدود، سوء تغذیه مساله‏ای غیر انسانی است. اگر چه حق برخورداری از زندگی و تغذیه مناسب در مجامع مختلف مورد تاكید قرار می‏گیرد، با این حال، هنوز ۲۰% جمعیت جهان مبتلا به سوء تغذیه‏های مزمن هستند و روزانه ۴۰ هزار كودك به علت ابتلا به سوء تغذیه از دنیا می‏روند.

یكی از عمده‏ترین مشكلات تغذیه‏ای در كشور ما، مبتلا بودن ۳۳% زنان در سن باروری (۴۹ - ۱۵ ساله) و ۵۰% زنان باردار به كم خونی فقر آهن می‏باشد.

كم خونی فقر آهن چیست؟

آهن اساسی‏ترین ماده اولیه برای ساخت گلبول‏های قرمز خون می‏باشد و در صورتی كه به مقدار كافی در دسترس بدن نباشد، ابتدا فرد از ذخایر موجود در بدن استفاده می‏كند و با پایان یافتن این ذخایر، كم خونی فقر آهن بروز می‏كند.

عوامل ایجاد كننده كمبود آهن و كم خونی فقر آهن

كم خونی فقر آهن، به دلایل متعددی ایجاد می‏شود كه مهمترین آنها عبارتند از:

كمبود آهن در رژیم غذایی روزانه، افزایش نیاز بدن در دوران بارداری و رشد (كودكی و نوجوانی)، دفع زیاد خون به لت‏بیماری‏های دستگاه گوارش (مثل زخم معده، زخم اثنی‏عشر، بواسیر و...)، آلودگی‏های انگلی (ابتلا به كرم قلابدار)، خونریزی‏های شدید دوران قاعدگی، عادات نامناسب تغذیه‏ای (مثل مصرف چای بلافاصله پس از غذا) و استفاده از نان‏هایی كه خمیر آنها ور نیامده است و... .

چه كسانی در معرض خطر سوء تغذیه قرار دارند؟

- زنان باردار و در سن باروری

- كودكان خردسال بخصوص كودكانی كه با شیر مادر تغذیه نمی‏شوند.

- كودكان ۵-۲ ساله، به علت ابتلای مكرر به عفونت‏های تنفسی و آلودگی‏های انگلی.

- دختران و پسران نوجوان، به علت جهش رشدی و شروع عادت ماهیانه در دختران.

علائم ابتلا به كم خونی

علائم بیماری ممكن است‏بسته به میزان و شدت تخلیه ذخایر آهن در بدن بصورت رنگ پریدگی دائمی مخاط زبان و پلك چشم، خستگی و بی‏حالی، سرگیجه، خواب رفتن دست و پا و در مراحل پیشرفته، تنگی نفس همراه با تپش قلب و تورم قوزك پا بروز نماید. لازم به ذكر است كه تشخیص میزان دقیق كم خونی از راه اندازه‏گیری میزان هموگلبوبین خون با آزمایش‏های مختلف انجام می‏گیرد و در صورت كاهش تعداد هموگلوبین، انجام اقدامات درمانی سریع برای فرد الزامی است.

عوارض

۱. در شیرخواران و كودكان ۶ ماهه تا ۹ ساله: اختلال در تكامل و هماهنگی سیستم اعصاب حركتی، اختلال در تكامل گفتاری، كاهش ضریب هوشی و قدرت یادگیری، تغییرات رفتاری (بی‏تفاوتی، خستگی و بی‏حسی) و كاهش قدرت بدن در برابر عفونت‏ها.

۲. در زنان باردار: ضعف و ناتوانی، افزایش خطر سقط جنین، تولد نوزاد نارس و افزایش احتمال مرگ و میر مادر به هنگام زایمان.

۳. در بزرگسالان، (هر دو جنس): كاهش قدرت كاری و ظرفیت‏یادگیری و خستگی زودرس.

پیشگیری

- استفاده از مواد غذایی آهن‏دار در برنامه غذایی روزانه، مثل: گوشت قرمز، مرغ، ماهی، تخم‏مرغ، سبزیجات، اسفناج و حبوباتی مثل عدس.

- گنجاندن خشكبار در برنامه غذایی، از قبیل: توت خشك، برگه آلو، انجیر، كشمش در میان وعده‏های غذایی كودكان و نوجوان.

- رعایت‏بهداشت فردی و جلوگیری از ابتلاء به بیماری‏ها بخصوص بیماری‏های انگلی

- رعایت‏بهداشت در استفاده از مواد غذایی و ضد عفونی كردن میوه‏جات و سبزیجات.

- استفاده زنان باردار از قرص آهن، از پایان ماه چهارم بارداری تا سه ماه پس از زایمان (برای جلوگیری از عوارض ناشی از مصرف قرص آهن، لازم است كه قرص بعد از غذا یا شب قبل از خواب مصرف شود).

- شروع بموقع تغذیه تكمیلی در كودكان (پس از پایان ۶ ماهگی) و استفاده روزانه از ۱۵ قطره آهن، از ۶ ماهگی تا پایان ۲ سالگی.

- توجه كامل به تغذیه دختران در سنین بلوغ.