ایمنی در رانندگی

بستن کمربند ایمنی, سیستم ضدقفل ترمز ABS و کیسه هوا شدت آسیب های تصادفات رانندگی را کاهش می دهد

در حوادث رانندگی علل مختلفی برسرنوشت مصدومان اثر می‌گذارند، از شرایط سلامت فرد تا تجهیزات ایمنی خودرو، علل مسبب متغیر هستند.

امروزه تجهیزات ایمنی فراتر از کمربند ایمنی رفته و شامل ترمزهای ضد قفل(ABS) و کیسه هوا (Air bag) شده است. این وسایل در خودروها تعبیه شده تا از بروز صدمات شدید به افراد در حین حوادث بکاهند. اگر این وسایل بدرستی استفاده نشوند نه تنها ایمنی بیشتری برای افراد ایجاد نمی‌کنند بلکه با عوارضی همراه می‌شوند که بسیار بیشتر از عدم استفاده از آنهاست.

براساس تحقیقاتی که در آمریکا و اروپا در ارتباط با این وسایل ایمنی شده است و مشاهده افراد پس از تصادفات و شرایط آنها متوجه ارتباط میان استفاده غیراصولی از این امکانات و عوارض ناشی از آنها شده‌اند.

● کمربند ایمنی

کمربند ایمنی با جلوگیری از پرتاب سرنشین در حین توقف ناگهانی از بروز ضربه به سر و آسیب به قفسه سینه و اندام‌ها جلوگیری می‌کند.

کمربند‌های ایمنی اولیه فقط به دور کمر راکب بسته می‌شدند و فاقد بخش شانه‌ای بودند. این کمربندها با ممانعت از پرتاب راننده و سرنشین به جلو از بروز آسیب به سر و قفسه سینه ممانعت می‌کردند. ایراد این نوع کمربندهای ایمنی این بود که در حین توقف ناگهانی خودرو فرد از ناحیه کمر خم می‌شد و احشاء مابین کمربند و ستون فقرات فشرده می‌شدند و همین مساله گاهی منجر به پارگی احشاء شکمی می‌شد. با این حال به دلیل منافع زیاد، بر نبستن کمربند ارجحیت داشت.

با آمدن نسل جدید کمربندهای ایمنی که دارای بخش شانه‌ای علاوه بر کمری بود میزان عوارض بشدت کاهش یافت. حال بسیار شاهد مواردی هستیم که افراد به جای استفاده اصولی از کمربند برای خالی نبودن عریضه فقط بخش شانه‌ای را بر دوششان می‌اندازند که هیچ‌گونه ممانعتی از پرتاب راکب به جلو ندارد. عده‌ای دیگر تنها بخش کمری را درست می‌بندند و بخش شانه‌ای را از زیر بازو و یا از پشت می‌گذرانند. در واقع ضریب ایمنی کمربند کاهش یافته و امکان بروز عوارض شکمی افزایش می‌یابد.

در حوادث شدید و مرگبار تنها آسیبی که در افراد دارای کمربند ایمنی قابل مشاهده است، کبودی روی قفسه سینه و شکم است. همین آثار روی بدن، پزشک را نسبت به بسته بودن و عملکرد صحیح کمربند مطمئن می‌کند. این کبودی‌ها عموما با عوارضی همراه نبوده و خودبه‌خود بهبود می‌یابند.

● سیستم ضد قفل ترمز (ABS)

سیستمی جدید در ترمز خودرو است که از قفل شدن چرخ‌ها در حین ترمز جلوگیری کرده و امکان هدایت خودرو را فراهم می‌کند. این سیستم در حین لغزنده بودن جاده و یخ زدگی معابر بسیار مفید است. این سیستم از توقف ناگهانی و پرتاب راننده و سرنشین‌ها جلوگیری می‌کند. یکی از مواردی که بسیاری از رانندگان از آن اطلاع ندارند روش استفاده درست از این سیستم ایمنی است. ترمز ABS حدود ۱۰‌درصد در مسافت لازم برای توقف کاهش ایجاد می‌کند، بنابراین انتظار توقف خودرو در هر شرایط و با هر سرعتی را نباید داشت. به دلیل توانایی مهار خودرو در حین ترمز، در سرعت‌های برابر با خودروهای فاقد این سیستم، میزان صدمات کاهش می‌یابد.

● کیسه هوا (Air bag)

کیسه هوا وسیله امنیتی مخصوصا در حوادث شدید جاده‌ای است که در اثر کاهش ناگهانی سرعت به دلیل فعال شدن گیرنده‌هایی در سپر خودرو فعال می‌شود. گاز تولیدی در مخزن باعث باد شدن کیسه هوا می‌شود که با سرعت بالایی از داخل فرمان یا داشبورد به سمت راننده یا سرنشین متسع می‌گردد.

بررسی‌های انجام شده طی تصادفات همراه با فعال شدن کیسه هوا نشان از بروز عوارضی در تعدادی از افراد داشته است. بررسی بیشتر نشان داده که این عوارض در شرایط خاصی رخ می‌دهد. با بررسی این موارد، دستورالعمل‌هایی برای کاهش این عوارض بیان شده است. در صورتی که از کیسه هوایی در خودرو بهره می‌گیرید باید به موارد زیر دقت کنید:

۱) حتما کمربند ایمنی ببندید. کیسه هوایی به تنهایی نه تنها مفید نیست بلکه به دلیل حرکت سرنشین بدون مهار ممکن است باعث برخورد شدید بین فرد در حال حرکت به جلو و کیسه هوایی در حال اتساع بشود.

۲) تا حد ممکن میان خودتان و محل قرارگیری کیسه هوایی فاصله بیندازید. هدف از کیسه هوایی ممانعت از برخورد شما با اجسام سخت درون خودرو می‌باشد اما سرعت باد شدن سریع کیسه هوایی می‌تواند به فردی که نزدیک به فرمان و یا داشبورد قرار دارد آسیب برساند. همین مساله در افراد با قد بسیار کوتاه که برای دید بهتر صندلی را بسیار نزدیک به فرمان قرار می‌دهند، رخ می‌دهد.

۳) عدم استفاده از صندلی مخصوص شیرخواران در صندلی جلو. نشاندن این سنین در صندلی‌های مخصوص این سنین می‌تواند منجر به آسیب گردن بشود.

۴) کودکان را در صندلی جلو قرار ندهید. کودکان در حین باد شدن کیسه هوایی ممکن است دچار آسیب به گردن شوند. علت این است که به دلیل فرم باز شدن کیسه هوایی از یکطرف و سر کودک که در سطح پایینی قرار دارد می‌تواند منجر به حرکت رو به عقب گردن کودک در حین باز شدن کیسه هوایی شود.

۵) باید از خوردن و آشامیدن، مطالعه، سیگار کشیدن و... و تمام شرایطی که در صورت باد شدن کیسه هوایی می‌تواند شرایط خطرسازی برای فرد ایجاد کند، اجتناب کرد. زمانی که کیسه هوایی فعال می‌شود اگر جسمی در جلوی شما باشد با شدت به سمت صورت شما پرتاب شده و می‌تواند آسیب‌رسان باشد.

امید که با رعایت این نکات سفر بی‌خطری داشته باشید.

دکتر بهروز هاشمی

گروه سلامت