صداقت و اخلاص پای سفره اباعبدالله ع

نگاهی به نذورات در ماه محرم

زنان آشنا و فامیل با چادرهایی که هزار شکوفه سفید دارد، بر سر دیگ شله زرد ایستاده اند و حوائجشان را از ذهن می گذرانند. نسیم راز دل را به آسمان می برد و شکوفه های دعا به گل می نشینند.

در دیگ را که برمی دارند، همه چشم ها به میانه آن دوخته می شود. آخر اعتقادی هست با این مضمون که دیگ های نذری امام حسین(ع) اعم از شله زرد، آش و یا خورش رویش اسمی از ائمه(ع) می افتد. یکی از میان جمع بلند می گوید: «نام مادر حسین(ع) است. یا زهرا(ع)...» و همه با شنیدن نام بانوی آب و آینه صلواتی می فرستند.

نذر با جوش و خروش شیعه در محافل عزاداری اباعبدالحسین(ع) عجین شده است و پیوندی دیرینه دارد. در محفل حسین(ع) همچون آن پیرزن مصری که می خواست تنها دارایی اش- گلوله نخ و ریسمانی- که داشت را در طبق اخلاص بگذارد و لحظه ای جمال یوسف(ع) را ببیند، عزاداران حسینی نیز از هر قشر و طبقه ای با هر وسعی که دارند، ابراز ارادت و عاشقی می کنند.

اولین و متبرک ترین نذر از گذشته تا به امروز نذر سیراب کردن عزاداران حسینی بوده است.

جوانی مشک بر دوش با پای برهنه بر سینه سخت آسفالت خیابان قدم می گذارد، کام لب تشنگان را سیراب می کند و زیرلب یاحسین(ع) گویان با اشک چشم مسیر سینه زنان را گلاب افشانی می کند.

نذر سیراب کردن عزاداران حسینی جایگاه خاص در میان مردم دارد و از تقدس بسیار بالایی برخوردار است، به طوری که این تقدس از دید خارجیان نیز پوشیده نمانده و معمولاً در سفرنامه های خود به آن اشاره کرده اند. اهمیت این نذر تاکنون نیز حفظ شده است و شاید دلیل محکم آن همدردی با شهدای کربلا و دل سپردن به مصائب کاروان حسین(ع) باشد.

● نذر، ریاضت نیست

نذر عملی است که انسان بر خود واجب کند که آن کار خیر را برای خدا انجام دهد و یا کاری را که انجام ندادن آن بهتر است، برای رضای خدا ترک کند.

از شرایط نذر این است که شخص مکلف و صاحب اختیار باشد، برای خدا انجام دهد و استطاعت به جا آوردن آنچه را که نذر کرده داشته باشد.

بنابراین برخلاف نظر برخی افراد، نذر نباید مشقتی بر دوش به جا آورنده بگذارد و خدا در حد توان از بنده اش انتظار دارد.

داوود نور صالحی، کارشناس مذهبی که خود سال هاست در مجالس آقا اباعبدالله(ع) فعالیت داشته و به ایراد سخنرانی و مداحی پرداخته است، برایمان در باب شرایط نذر می گوید: «نذر باید حتماً به قصد قربت باشد که لفظ نذر برای خدا چه به فارسی و چه در صیغه عربی باید گفته شود. خیلی وقت ها نیت می کنیم که فلان نذر را به ازای برآورده شدن فلان حاجتمان ادا کنیم، ولی برای رضای خدا را نمی گوییم. چنین نذرهایی اگرچه قبول است ولی برای بهره گیری کامل بهتر است از همان ابتدا لفظ برای رضای خدا بر زبان جاری شود.»

وی صراحتاً اشاره می کند که باید آنچه که نذر می کنیم ادای آن در توانمان باشد و ضمناً در نیتمان و در آنچه به زبان جاری می سازیم (صیغه نذر) زمان و مکان قرار ندهیم، چرا که نذرکننده ممکن است به مشقت بیفتد. این کارشناس مذهبی توضیح می دهد: «مثلا اگر بگوییم برای سوم محرم آش می پزم. این نذر باید درست در روز سوم محرم ادا شود، وگرنه حتی اگر در چهارم محرم آشی پخته شود، باز نذر اصلی خود را برآورده نکرده ایم و تا سال بعد به گردنمان خواهد بود. یا فرد دیگری که نیت کرده گوسفندی می خرد، به حرم امام حسین(ع) می برد و ذبح می کند، ده ها مشکل بر سر ادای نذرش قرار داده است.

بهتر است طوری نذر کنیم که صددرصد مطمئن به انجام شدنش باشیم.»

نورصالحی با بیان مصادیق دیگری به نیت هایی برای نذر اشاره دارد که علاوه بر ایجاد مشقت اصل نذر را باطل می کند. وی می گوید: «مثلا دوستی داشتم که نذر کرده بود در صورت گرفتن حاجتش شب جمعه فلان مداح را دعوت کند که در منزلش دعای کمیل بخواند. وقتی از آن مداحی که اسمش را برده، هنوز اجازه نگرفته کلا نذرش باطل است. ضمناً نذر زنان باید با اجازه شوهر باشد.»

وی تأکید دارد که اصل نذر باید عملی عاقلانه و خداپسندانه باشد. نباید حتی ترک واجب شود. مثلا خیلی ها از سلامتی خواب و خوراکشان می گذارند، این ها جایز نیست. صالحی به نذر عبدالله بن عمر اشاره کرده و می گوید: «عمر نذر کرده بود که اگر فلان کارم درست شود، بدون لباس یک شبانه روز در گرمای ۴۰درجه بنشینم!!! این گونه نذرها که ریاضت را به تطهیر روح ارجحیت می دهند، اساساً باطل است.»

● تاریخچه نذر به قدمت آفرینش بشر

در ایران نذر در دوران قاجاریه به ویژه برای سلامتی بسیار رواج داشته است.

در دوره قاجار وضعیت بهداشت اسف بار بود و وبا در تهران شیوع داشت، به همین دلیل در هر کوی و برزنی روضه شنیده می شد و در هر کوچه ای دیگ آش نذری حضرت زین العابدین(ع) گذاشته بودند.

اما در ایام تاسوعا و عاشورا نذر نان و ماست برای حضرت ابوالفضل(ع) و پلو و گوشت در عاشورا مرسوم بوده است.

رقیه ابراهیمی، کارشناس تاریخ توضیح می دهد: «نذر نان و ماست مختص روز تاسوعا و شهادت حضرت عباس(ع) بود. مقدار و چگونگی و اهدای این نذر یک من نان و یک من ماست بود که به عدد هر سال که بر سن صاحب نذر اضافه می شد، یک واحد هم بر میزان نذری سال قبل افزوده می شد.

نذر چلوگوشت در ظهر عاشورا توزیع می شد. این نذر به علت کمبود برنج در آن زمان، به گروه خاص و اعیان اختصاص داشت که توانایی خرید این محصول را داشتند. برای ادای نذر صبح زود پلو را بار می گذاشتند و گوشت را می پختند، در نهایت ادویه را نیز به غذا اضافه می کردند و در بین مردم توزیع می شد.

تقسیم غذا به این شکل بود که گروهی ظرف هایشان را پیشاپیش می فرستادند و بعد از آماده شدن غذا صاحب خانه ظرف ها را پر می کرد و نزد صاحبانش می فرستاد. برای اقوام و خویشان نیز غذاهایی جداگانه فرستاده می شد، اما فقرا و نیازمندان در حین توزیع غذا در اولویت بودند که معمولا جلوی منزل صاحب نذر جمع می شدند.»

برای ادای نذر دو نظر وجود دارد، بعضی ها می گویند از همان ابتدای نیت می توان نذر را ادا کرد، ولی رویه مرسوم این است که پس از برآورده شدن حاجت نذر را ادا کنیم.

تاریخچه نذر به خیلی خیلی دور برمی گردد، شاید همزمان با خلقت آدم و فرزندانش نذر نیز مرسوم شد. اگرچه در قرآن کریم بر سر اختلاف هابیل و قابیل سخنی به میان نیامده، ولی در روایات داریم که هابیل و قابیل بر سر همسری اقلیما اختلاف پیدا کردند. خداوند فرمود: «هر دو چیزی نذر کنید، نذر هر یک مقبول افتاد، با اقلیما ازدواج خواهدکرد.»

● به نذورات جهت دهی مناسب داده شود

حسنین(ع) که به بستر بیماری می افتند، پیامبر اعظم(ص) برای عیادتشان به منزل فاطمه(س) و علی(ع) می رود. رسول الله می فرمایند: نذر کنید تا فرزندانتان شفا بگیرند. یک روز بعد از نیت نذر حسن و حسین(ع) حالشان خوب می شود. علی(ع) و فاطمه(س) به همراه کنیزشان فضه و حسن و حسین(ع) نیت سه روز روزه داشتند. روز اول برای افطار ۵ قرص نان پخته بودند. به هنگام افطار فقیری وارد می شود و هر ۵ نفر ۵ قرص نان شان را به او می دهند و خود با آب افطار می کنند. روز دوم اسیری وارد می شود و همین اتفاق تکرار می شود. روز سوم نیز یتیمی می آید. صبح روز چهارم با رخساره ای زرد به حضور رسول الله(ص) می رسند. جبرئیل بر پیامبر(ص) به خاطر داشتن چنین خاندانی درود می فرستد. گفته شده آیات ۵ تا ۹ سوره انسان (دهر) به همین موضوع اشاره دارد. بنابراین نذر در بین ائمه(ع) نیز مرسوم بوده است. روز خانواده نیز براساس همین آیات تعیین شده است.

حجت الاسلام والمسلمین محمد مهدی مرادی، استاد حوزه علمیه قزوین ضمن بیان حکایت ذکر شده، می گوید: «نذر شرایطی دارد از جمله این که نیت و قصد انجام عمل خیر برای رضای خدا داشته باشیم. مکلف و صاحب اختیار باشیم. انجام عمل خیری که شرط کرده ایم، در توان مان باشد و اساسا انجامش میسر و شدنی باشد.

این که نذر کنیم کار مکروه و یا فعل حرامی را انجام دهیم، درست نیست. حتی در نذر بهتر است کار مباح ترک نشود. مثل خوردن، خوابیدن، صحبت کردن و... مگر این که نوع نذر روزه باشد، ولی به تنهایی ترک یکی از اعمال گفته شده در شرایطی به غیر از روزه چندان شایسته نیست. چنانچه صیغه نذر را به عربی یا فارسی بر زبان جاری کنیم و بعد از گرفتن حاجت ادایش نکنیم، کفاره دارد. باید به ازای تأخیر فقیر را غذا بدهیم و یا روزه بگیریم.»

هر فردی در ایام محرم به نیتی نذر می کند. مرادی این آرزو را دارد که به نذرها جهت دهی خوبی داده شود و به دست مستحقان برسد. وی می گوید: «باید دستگاه های موظف افراد مستحق را شناسایی کنند و سعی شود نذورات حتی المقدور به دست نیازمندان واقعی برسد. غذا نذر کردن خوب است، ولی گاه می توان همین مقدار پول را برای زندگی جوانی هزینه کرد. این جوان تا پایان عمر کارش و زندگی اش را مدیون امام حسین(ع) می داند و مطمئنا در چنین خانواده های ارادتمندی فرزندان عاشورایی پرورش پیدا می کنند. برای کارهای اینچنینی نذر کردن ثوابش دامنه دار نوشته می شود و در کارنامه عمل مان ثبت می گردد.»

وی به سفره های رنگین نذری که در طول سال انداخته می شود، اشاره کرده و می گوید: «سفره هایی که همه چیزشان سبز است، چرا نیت مان به آن خرمی نباشد؟ خدا وکیلی چند تا از این سفره ها برای سلامتی آقا امام زمان(عج) پهن می شود؟ پای چه تعداد از این سفره ها مستحقین واقعی می نشینند. هر چند می توانیم از خداوند متعال هرگونه نیت دنیایی طلب کنیم، ولی کمی به نیت هایمان وسعت و اوج ببخشیم. آیا تا به حال برای شفای روح و پاکی باطن مان نذر کرده ایم؟! از بزرگی سؤال کردند که اگر قرار باشد تنها یکی از حاجات تو برآورده شود، از خدا چه می خواهی؟

پاسخ داد: «از خدا می خواهم هر وقت خدا را بخوانم، مرا اجابت کند.»، در انتخاب نیت ها باید باهوش و بااخلاص بود.»

● یکرنگی مجلس مولا را حفظ کنیم

یکی دیگر از نذرهای رایج در پیشینه ایرانیان نذر ۴۱ منبر بوده است. این نذر مختص ماه محرم و شب عاشورا بود. به این ترتیب که افراد شب عاشورا به تکایا می رفتند و زیر منبر، ۴۱ شمع روشن می کردند. این نذر بیشتر در میان مردم عادی معمول بود، ولی گاه دیده می شد که اعیان و اشراف هم با پیشخدمت و فراشان خود پای منبر می رفتند و شمع روشن می کردند. تعداد شمع ها بستگی به نذر داشت. برای برخی افراد ۴۱ شمع کامل بود، ولی گروهی تنها پنج، هفت یا ده شمع در تکایا روشن می کردند.

اشخاصی که کودکانشان در خردسالی می مردند و به اصطلاح بچه هایشان پا نمی گرفتند، برای فرزند خود شمعی تقریبا بلند نذر می کردند. این شمع که البته سال به سال با رشد صاحب نذر، بلندتر می شد، باید قبلا تهیه و در شب عاشورا به تکیه برده می شد. محل روشن کردن شمع نذری میان باغچه بود و شمع ها را بایستی میان گل های باغچه می نشاندند و روشن می کردند.

این گونه همه در مجلس امام حسین(ع) حاضر بودند. چه رفتگان و چه زندگان. حتی حضور در این مجلس مرزهای فقیر و غنی را خط می زد و همه را از هر قشری کنار هم می نشاند. این یکدلی و یکرنگی مجلس آقا ابا عبدالله(ع) است که باید حفظ شود. حاشا و کلا که برای خودنمایی ها و چشم هم چشمی ها نذری قرار دهیم.

نذر در میان رسم و رسومات ایرانی که با ریشه های مذهبی پیوندی عمیق دارد، از جایگاه ویژه ای برخوردار است. این جایگاه با گذشت زمان نه تنها به فراموشی سپرده نشد، بلکه دائما دامنه و وسعت می گیرد. به گونه ای که این موج گردشگران، خارجیان و یا پیروان سایر مذاهب را به سوی خود می کشاند و صداقت مجلس آقا اباعبدالله(ع) نمک گیرشان می کند. در تاسوعا و عاشورای حسینی بسیاری از ارامنه تهران در مجالس عزاداری حضور پیدا می کنند و با چشمانی نمناک نذورات خود را به کاروان حسینیان می رسانند. مکتب عشق همه دل ها را جذب کرده و ارادتمند می کند و آیا این یک معجزه همیشگی نیست؟

بوی آش نذری که در کوچه می پیچد، گواه این است که بچه های محل سینی به دست کاسه های آش را به در خانه همسایه ها می برند. اینجا هنوز هم رسم های ریشه دار جریان دارد. در روزهای تاسوعا و عاشورا همه یکی می شویم و خانه مان به اندازه کوچه، محله و شهر وسعت می گیرد. پیرمردی را که تنهای تنها در اتاقکی زندگی می کند به یاد می آوریم و به بچه ها سفارش می کنیم: «بچه ها، آقاسید را فراموش نکنید! کاسه بزرگتر برای اوست.»

در این همدلی هیچ کس را فراموش نمی کنیم و از قلم نمی اندازیم.

کاش همه روزها عاشورا بود و ما در خیل عاشورائیان به حقایق می اندیشیدیم. اما افسوس که به سرعت شور می گیریم و از آنسو به سرعت فراموش کرده و جذب روزمرگی ها می شویم. شاید به همین دلیل در سال های اخیر بسیار تأکید شده که نذرهایمان را طوری قرار دهیم که باعث ارتقا فرهنگی جامعه شود. کسی که برای مسجد نذر خرید چند دستگاه رایانه می کند، در حقیقت با این کار می خواهد نوجوانان را جذب مسجد کند و عمل خیرش دامنه دار شود.

به نظر می رسد با یک جهت دهی مناسب به نذورات می توان برخی از مشکلات فعلی جامعه را- به ویژه مشکلات جوانان را- رفع کرد.

● چه چیز نذر کنیم و چه نیتی داشته باشیم؟

آیه ۲۷۰ سوره بقره می فرماید: خدا از نذورات شما آگاه است. نذرتان را به ریا آلوده نسازید.

برخی افراد شاید به دلایلی نخواهند یک سال نذر بدهند، ولی تحت فشار نگاه ها نذری بیش از سال قبل را مهیا می کنند و می گویند: اگر نذر نمی دادیم جلوی مردم زشت بود و خوبیت نداشت!

چنین نذرهایی که از روی حفظ نما صورت می گیرد، به هیچ وجه ارزشی ندارد. برای خدا باید به جای برای مردم قرار بگیرد تا نیت نذر صحیح باشد.

نذرهایی که از روی چشم و هم چشمی و رقابت هم انجام می شود به همین منوال نتیجه ای را در پی نخواهد داشت. قبل از هر چیز برای پذیرش نذر تزکیه نفس و نیت ضروری است.

حجت الاسلام علیرضا شاه فضل مسئول دفتر نهاد رهبری در دانشگاه علوم پزشکی کاشان مهمترین مسئله در این مبحث را تبلیغ نذر عنوان می کند و می گوید: «هیچ کس منکر ضرورت گسترش دامنه دار نذورات نیست. نذر راه همه پذیرفته اند و در دین اسلام هم جایگاه ویژه ای دارد. تجربه هم نشان داده که بسیاری از این نذورات حاجت گرفته اند. ولی مسئله مهم دیگر جهت دهی خوب به نذورات است. اگر بتوانیم جهت دهی خوبی بدهیم، مطمئنا تأثیر و سازندگی بیشتری خواهد داشت. باید در اجرای نذورات تدبیر نیز داشت. مثلا اگر فردی می خواهد مسجدی بسازد، بهتر است این مسجد در جایی ساخته شود که جمعیت بیشتری را پوشش دهد.

در مثال دیگر روستاهایی هستند که هزار نفر جمعیت دارند، اما در ایام محرم به اندازه دو هزار نفر غذا پخته می شود. بهتر است مابقی غذاها به نقاط محروم برده شود و توزیع گردد، حتی می توان در مواردی نذر پوشاک را جایگزین کرد.»

این کارشناس مذهبی به کار خوب هیئت در سال جاری اشاره کرده و می گوید: «قرار شده هیئات مذهبی یک شب به جماعت عزادار محصولات و اقلام فرهنگی بدهند. در گذشته فردی نذر کرده بود که در حیاط مسجدی درخت گردو بکارد. به واسطه آن درخت نوجوانان به مسجد می آمدند و کم کم جذب می شدند. الآن هم می توانیم با توجه به شرایط روز نوع نذورات خود را تعیین کنیم. مثلا فردی که پنج دستگاه رایانه برای مسجد محله نذر می کند، قدم بزرگی در جذب نوجوانان و جوانان برداشته است.»

وی در پاسخ به این سؤال که چه نیتی کنیم؟ می گوید: «خداوند متعال می فرماید حتی نمک غذایتان را از ما بخواهید، ولی در کل هر چه نیت ها معنوی تر و مخلصانه تر باشد، زیبنده تر است.»

● توصیه های بهداشتی برای نذورات اغذیه ای

در اینترنت برخی افراد سودجو به شکلی کاملا واضح شماره حساب اعلام کرده اند و تقاضای کمک به فلان هیئت را داشته اند. این گونه حرکت ها به هیچ وجه تأیید شده سازمان های موظف مثل سازمان اوقاف، کمیته امداد و... نیست و اگر هم قصد و نیت کمک به خود هیئت نظیر خرید وسایل و... باشد، باز هم افراد سریعا می توانند خودشان هیئت های نیازمند را شناسایی کنند. هوشیاری عزاداران، تضمین کننده خلوص مجلس آقا اباعبدالله(ع) خواهد بود.

در این ایام دقت به توصیه های بهداشتی وزارت بهداشت نیز ضروری به نظر می رسد. از عزاداران خواسته شده که نذورات اغذیه ای خود را در ظروف یک بار مصرف گیاهی توزیع کنند. این ظروف از پلیمرهای گیاهی و از ذرات نشاسته موجود در گیاهانی نظیر ذرت و سیب زمینی تهیه می شوند. اولا هیچ گونه ماده مضر یا تهدید کننده سلامت افراد ندارند، ثانیا در طول چند ماه در خاک تجزیه شده و به حفظ محیط زیست کمک می کنند. اگر به استفاده از این ظروف گیاهی تأکید شده به این دلیل است که ظروف غیرگیاهی طی ۲۰۰ تا ۵۰۰ سال در خاک تجزیه می شوند و برای سلامت افراد چه در مدت کوتاه و چه درازمدت خطرناک هستند. هر چند به نظر می رسد قیمت ظروف یکبار مصرف گیاهی از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی بیشتر است ولی اگر امروز کمی بیشتر هزینه کنیم، بهتر از متحمل شدن هزینه های سنگین برای سلامت در سال های آینده باشد. ظروف پلاستیکی در حرارت بالای ۴۵ درجه و در مقابل چربی مونومر آزاد می کنند که ماده شیمیایی خطرناکی است. ضمنا ظروف پلاستیکی که مواد نفتی ساخته می شوند، در برابر آبلیمو و سس ها حتی در دمای ۵ درجه هم مونومر آزاد می کنند.

استفاده از ظروف یکبار مصرف گیاهی، عدم نگهداری غذا بیش از دو ساعت، استفاده از مواد اولیه سالم، رعایت تمام نکات بهداشتی در پخت و پز و توزیع از جمله توصیه های اکید وزارت بهداشت است.

چهار مرحله آماده سازی سبزیجات اعم از پاک کردن، شست-و شو، ضدعفونی و آخرین مرحله شستن جزو ضروریات است. آشپزها بهتر است از دستکش استفاده کنند. پخت وپز در محیط های باز سفارش نمی شود و در محیطی که سرپوشیده باشد، اطمینان بیشتری دارد. غذا را نباید بیش از دو ساعت نگه داشت و بهتر است سریع پس از مهیا شدن توزیع شود. در محیط پخت و پز نباید دخانیات استفاده شود. ضمنا برای پخت از ذغال و یا چراغ های نفتی و گازوئیلی استفاده نشود.

● برای گسترش فرهنگ عاشورایی نذر کنیم

در میان انواع نذورات کمتر به نذرهای معنوی نظیر روزه، ختم قرآن، ذکر صلوات و... توجه شده است، در حالی که همه این ها هم می تواند از موارد نذر باشد که مطمئنا تاثیر بسیاری در تزکیه نفس و ارتقای روحی خواهد داشت.

حجت الاسلام محمد تیموریان، امام جماعت مسجد سیدالشهدا لویزان می گوید: «در آستانه ماه محرم مردم با توجه به محبتی که به امام حسین(ع) دارند، بیشترین نذرها را انجام می دهند. دائما می آیند و می پرسند: چه نذر کنیم و چه نیتی داشته باشیم؟ در پاسخ همیشه گفته ام: چیزی که برای خودتان و جامعه سودمندتر است. این یکی از واضحات است که گاهی از روی چشم و همچشمی ها ریخت و پاش هایی می شود و سفره هایی پهن می گردد که پای آن فقرا و مستحقین نمی نشینند. بهتر است در شرایط فعلی بیشتر نذرهایمان را به سوی محصولات فرهنگی سوق دهیم تا جوانان جامعه را نسبت به نهضت آقا اباعبدالله(ع) آگاه کرده و سربازانی عاشورایی تربیت کنیم.»

وی ادامه می دهد: «همین تداوم فرهنگ عاشورایی بوده که عزاداری برای کاروان حسین(ع) را واجب کرده است. ائمه(ع) هم بر عزاداری برای جدشان امام حسین(ع) اصرار داشته اند. پس اساس حرکت های ما باید این باشد که مردم با زندگی و رهنمودهای اهل بیت(ع) آشنا شوند. متاسفانه گاهی احساس می شود که ما این هدف را فراموش کرده ایم. این صحبت ها به معنای تقلیل شور حسینی نیست، بلکه اصرار ما بر این است که از شور حسینی به معرفت حسینی برسیم. شاید بهترین نذرها همین باشد که برای ارتقای فرهنگ عاشورایی در جامعه نذر کنیم. در بین جماعت عزادار کتاب های برجسته عاشورایی را توزیع کنیم. CD سخنرانی-های تفکربرانگیز را هدیه بدهیم. این گونه حتی بصیرت دینی و سیاسی جامعه نیز از همین رهگذر تقویت می شود.»

● انتقال حقایق پای منبر آقا اباعبدالله(ع)

نذر در همه ادیان یکتاپرست الهی وجود دارد و مورد توجه بوده است. عمران نبی نذر می کند که دخترش خادم عبادتگاه شود. شاید بتوان نذرها را وسیله ای برای وحدت مسلمین در ابتدای امر و سپس وحدت یکتاپرستان و کفرستیزان قرار داد. این اتفاق تا حدود زیادی در سال های اخیر در داخل کشور و نیز خارج از مرزها بین مسلمین رخ داده است.

احمد سلطان پور،خادم یکی از هیئت های مذهبی شهر تهران که هیئتشان در نزدیکی یکی از محلات ارمنی نشین تهران برپاست، می گوید: «ارامنه به حضرت ابوالفضل(ع) و آقا اباعبدالله(ع) ارادت ویژه ای دارند. هر ساله از قند و چای هیئت تا چند راس گوسفند نذر می کنند. وقتی همگی گردهم می آئیم، مسائل روز نیز در پای منبر سخنران شنیده می شود و در کل پیکره جامعه آگاهی متبلور خواهد شد. اساسا عظمت مجلس آقا اباعبدالله(ع) به همین انتقال حقیقت و معنویت است.»

وی ادامه می دهد: «در این سخنرانی ها می توان شیطنت های مستکبرین زمانه را برملا کرد. حال این منبر چه در داخل کشور باشد و چه در مسجدی در قلب اروپا برپا شود، ما به یاد داریم که حتی انقلاب اسلامی از برکت چنین مجالسی شکل گرفت و به ثمر نشست. در هر محفلی که دیگی به نیت آقا بر اجاق گذاشته شود، شمعی در دل سقاخانه ای افروخته شود و یا باران اشکی بر کویر گونه هایمان بنشیند، در حقیقت چراغ آگاهی روشن شده است. همه این نذرها برای شفای جسمانی نیست. گاه باید نذر کنیم که شفای معنوی پیدا کرده و حقیقت را از غیرحقیقت تشخیص دهیم.»

گالیا توانگر