نیش عقرب نه از ره کین است

عقرب جانداری است که در تمام دنیا یافت می‌شود. این جاندار معمولا در اطراف خانه‌ها و در محل‌های خلوت و زیر وسایل چوبی مخفی و شب‌ها برای شکار از محل اختفاخارج می‌شود. این جاندار …

عقرب جانداری است که در تمام دنیا یافت می‌شود. این جاندار معمولا در اطراف خانه‌ها و در محل‌های خلوت و زیر وسایل چوبی مخفی و شب‌ها برای شکار از محل اختفاخارج می‌شود. این جاندار حالت تهاجمی نداشته و ترجیح می‌دهد فرار کند تا این‌که نیش بزند.

گزش عقرب معمولا اتفاقی است و زمانی بروز می‌کند که فرد بدون اطلاع از وجود این جاندار دست خود را زیر وسایل نگهداری شده در انبار کند یا در شب و با پای برهنه در تماس با عقرب قرار ‌گیرد.

معمولا از ظاهر عقرب نمی‌توان پی برد که سمی است یا نه. بزرگ یا کوچک بودن عقرب دال بر سمی یا غیرسمی بودن نیست، اما اگر چنگال‌های عقرب باریک باشد احتمال سمی بودن بیشتر از زمانی است که چنگال‌های کلفتی داشته باشد.

علائم و شدت مسمومیت ناشی از عقرب گزیدگی به نوع و بزرگی عقرب و همچنین شرایط جسمی و سنی مصدوم بستگی دارد. کودکان و افراد مسنی که بیماری قلبی دارند، بیشتر از دیگران در معرض مسمومیت شدید هستند.

علائم معمولا با درد و سوزش فوری در محل گزش شروع می‌شود. گاهی درد به نواحی بالای محل گزیدگی انتشار می‌یابد، تعدادی از بیماران علائم شدیدی مثل اختلال در بلع، سفتی عضلات و پرش و بی‌قراری در اندام‌ها پیدا می‌کنند، فشار خون ممکن است افزایش یابد و گاهی ضربان قلب مصدوم کاهش یا افزایش شدید پیدا می‌کند.

علائم معمولا به سرعت در محل گزش شروع می‌شود، یعنی تا پنج ساعت بعد اوج می‌گیرد و تا ۲۴ ساعت ادامه می‌یابد. اگر پس از پنج ساعت بیمار علامت جدی بجز درد در محل نداشت، به این معناست که گزش چندان جدی نبوده است.

درمان

بیمار باید در اولین فرصت به بیمارستان رسانده شود. نیاز است آزمایش‌های خاصی برای بیمار انجام شود. درمان به طور عمده حمایتی است و درد با مسکن، گذاشتن یخ و بی‌حرکتی اندام گزیده بهبود نسبی پیدا می‌کند. پانسمان محل گزیدگی و بالا نگه داشتن آن به کنترل درد کمک می‌کند.

برای انواع عقرب‌ها پادزهر وجود دارد، اما استفاده از آن عوارض خاص و گاه شدیدی دارد. به همین دلیل پادزهر تنها در موارد شدید و بالاخص در کودکان تجویز می‌شود.

پیشگیری

ـ‌ برای نگهداری زباله از ظرف سرپوشیده یا کیسه زباله استفاده کنید. حشرات جذب زباله شده و عقرب‌ها جذب حشرات می‌شوند. ـ چوب و مواد ساختمانی را در نزدیکی خانه نگهداری نکنید، چرا که این مکان‌ها برای زیست عقرب بسیار مطلوب است.ـ قبل از پوشیدن لباس و کفش از نبود عقرب در آنها اطمینان حاصل کنید.ـ با پای برهنه در انباری و بالاخص هنگام شب، قدم نزنید.ـ مبلمان و تختخواب را با فاصله از دیوار قرار دهید.

دکتر بهروز هاشمی

متخصص طب اورژانس