زمانی که نفرین اثر می کند

بسیاری از افراد در مقابل گفتار و رفتارهای خوب دیگران خوشحال می شوند و واکنش های مثبتی از خود نشان می دهند و در مقابل گفتار و اعمال ناشایست دیگران ناراحت می شوند و گاهی زبان به دشنام و نفرین می گشایند

بسیاری از افراد در مقابل گفتار و رفتارهای خوب دیگران خوشحال می‌شوند و واکنش های مثبتی از خود نشان می‌دهند و در مقابل گفتار و اعمال ناشایست دیگران ناراحت می‌شوند و گاهی زبان به دشنام و نفرین می‌گشایند. حال باید دید چرا انسانها اینگونه برخورد می‌کنند؟ آیا نفرین کردن آنها موثر واقع می‌شود؟ یا اصلاً چه زمانی آنها جایز هستند دیگران را نفرین کنند؟ درباره فلسفه نفرین باید به این نکته توجه شود که حس فطری انسان و واکنش درونی افراد، تمجید و سپاس از کارهای شایسته و تکذیب و پرخاش در برابر افعال ناشایست است. این، شیوه همیشگی افراد با هر مکتب و مرام یا دین و آیین است که در حالت اعتدال، نوعی واکنش درونی را نسبت به افعال بیرونی در خود احساس می‌کنند.بسیاری از گرفتاری های ما بی آن که متوجه باشیم ممکن است به سبب آه و نفرین پدر و مادر یا دوست و رفیقی باشد که به او ظلم و ستم کرده‌ایم و او از روی ناراحتی به خداوند پناه برده و مجازات عمل را به خداوند واگذار کرده است.

● اقسام دعا

به طور کلی، دعا بر دو قسم است .۱ـ دعا به خیر.۲ـ دعا به شر، که از آن به نفرین و لعنت تعبیر شده. نفرین در لغت، به معنای دعای بد برای مرگ، ناکامی و بدبختی کسی یا چیزی است.(۱) به معنای لعن، لعنت، ذم، تقبیح و نکوهش نیز آمده است.(۲)بنابراین پیش ارباب لغت، نفرین نوعی دعا است که به ضرر شخص دعا شونده باشد؛ به عبارت دیگر، دعا بر دو نوع است؛ مثبت که همان دعای معروف و شناخته شده است و دعای منفی که نفرین باشد. اگر کمی منصف و واقع نگر باشیم، می‌بینیم که نفرین کردن در مرحله اول، کار بندگان صالح و شایسته خدا نیست، بلکه آنان همواره در این مرحله تمام سعی و تلاششان را برای هدایت و ارشاد افراد گمراه و لا ابالی می‌نمودند و برای آنها دعا می‌کردند، آن گاه اگر می‌دیدند این گونه افراد دست از شرارت و اذیت و آزار بر نمی‌دارند و وجودشان منشاء ضرر و زیان برای افراد جامعه است، در مورد آنها لب به نفرین می‌گشودند و نتیجه آن را به خدا واگذار می‌کردند؛ و خداوند هم احکم الحاکمین (بهترین حکم‌کننده) است.

● تاثیر نفرین

۱- نفرین‌هایی که معمولا مردم در طول عمر و مرگ یکدیگر می‌کنند، اگر لفظی و سر زبانی باشد، اثری ندارد، مگر اینکه گوینده ضمن لفظ، قلبا هم از خدا بخواهد.

۲ـ نفرین شده، استحقاق قهر و عذاب الهی را داشته‌باشد؛ به عنوان مثال، اگر کسی مظلوم واقع شده باشد و آن قدر ظالم را نفرین کند، که از مکافات ظلم او بیشتر شود، این زیادی برای ظالم باقی می‌ماند و در روز قیامت مطالبه می‌کند. در واقع، کسی که ظالم بود، مظلوم واقع می‌شود.از امام محمد باقر(علیه‌السلام) منقول است که فرمود: چون لعنت از دهان شخص بیرون بیاید، میان او و آن شخص که به او لعنت شده، تردد می‌کند و اگر آن شخص سزاوار لعن باشد، به او تعلق می‌گیرد و اگر نباشد، به صاحبش بر می‌گردد.(۳)حضرت صادق(علیه‌السلام) فرمود: «إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی لَا أُجِیبُ دَعْوَةَ مَظْلُومٍ دَعَانِی فِی مَظْلِمَةٍ ظُلِمَهَا وَ لِأَحَدٍ عِنْدَهُ مِثْلُ تِلْکَ الْمَظْلِمَة» (۴) خداوند می‌فرماید: به عزّت و جلالم قسم که دعای مظلومی را که در موردی بر او ظلم شده، در صورتی که [خود چنان ظلمی را در حقّ دیگری انجام داده باشد و] مظلمه‌ای مثل آن برای دیگری بر او باشد، مستجاب نمی‌کنم. همچنین ایشان فرمود: إذا ظلم الرجل فظل یدعو علی صاحبه قال الله عز وجل : إن ها هنا آخر یدعو علیک، یزعم أنک ظلمته، فان شئت أجبتک وأجبت علیک، وإن شئت أخرتکما فیوسعکما عفوی.(۵) هرگاه مردی مورد ظلم و ستم واقع شود و شروع کند به نفرین کردن بر ظالم و ستمکار خود، خداوند عزوجل به او می‌گوید: همان طوری که تو به ظالم خود نفرین می‌کنی، کسی دیگر هم از دست ظلم و ستم تو نفرین می‌کند. اگر می‌خواهی، نفرینت را درباره ظالم تو بپذیرم و نفرین مظلومت را هم درباره تو و اگر خواستی، نفرین هر دو شما را به تاخیر بیندازم، تا شاید رحمت و عفو من شما را فرا گیرد!

● کلام آخر

با توجه به آنچه ذکر شد بهتر است قبل از دشنام و نفرین گمراهان ابتدا آنان را ارشاد و راهنمایی نماییم و برای عاقبت بخیر شدن اینگونه افراد در پیشگاه خداوند رحمان دعا کنیم. در آخر اگر این‌گونه رفتارها موثر واقع نشد مطمئن شویم که آنها مستحق عذاب خداوند هستند، سپس آنها را به خداوند واگذار کنیم چون او بهترین حکم‌کنندگان است.

زهرا انصاری‌نسب

* منابع در دفتر روزنامه موجود است