خانه؛ تجربه آتمسفر (1)

پُل جی جی پنارتز برگردان نازنین دلنواز

اتمسفر، جنبه ای ذاتی از محل سکونت است. با این حال، به نظر می رسد غیر عقلانی و سیال بوده و بنابراین مطالعه آن به طور تجربی سخت باشد. روش پدیدارشناسانه و تحلیل معنایی، رویکردهای مطالعاتی ارزشمندی را در خصوص تجربیات روزمرگی ثابت کرده است. این مطالعه بر تجربیات اتمسفر در خانه متمرکز است. اطلاعات آن از مصاحبه های عمیق با مردمی که در پروژه های خانه های عمومی در هلند زندگی می کردند، جمع آوری شده است. تحلیل معنایی مصاحبه ها به شناسایی چندین موضوع در تجربه ی اتمسفر مربوط به ویژگی های فضایی مسکن های درگیر شده، منجر گردید[3]. نتایج حاصل از مطالعات ما، از مسایل اساسی معماران و سیاست گذاران است. 

اتمسفر و مکان

این مطالعه بر تعامل میان عوامل معمارانه و جامعه-روان شناسانه در تجربه ی اتمسفر خانه تمرکز دارد. سوالات مرکزی این ها هستند: آیا ثبات در مسیری که موقعیت های خاص در محیط خانه به هنگام دارا بودن اتمسفر تجربه می شوند، وجود دارد؟ و چطور ویژگی های فضایی محل اقامت بر تجربه ی اتمسفر تاثیر دارد؟ اتمسفر خودش را به عنوان یک فرآیند دو طرفه آشکار می سازد: اتمسفر اتاق بر فرد عمل می کند، بر خلاف طرح های فردی که حس و حال خاص خود را بر اتاق می گذارد. 

به عبارت دیگر، اتمسفر جامع ترین ویژگی یک مکان است. مکان ها تجربیات و آرمان های ما را مجسم می کنند و مرکز اتفاقات معنادار هستند. این فصل نسخه ی خلاصه شده ی " اتمسفر در خانه: یک رویکرد کیفی" است. مجله روان شناسی محیطی. 

در زندگی ما، یک مکان، به قول نوربرگ-شولز[4] ، یک "پدیده ی تام"[5] است که نمی تواند به اجزای فردی اش، بدون از دست دادن ویژگی کیفی آن، تقلیل داده شود. رلف[6] (1976) جفرافیدان انسانی شرح می دهد که جوهر مکان در قصد و نیت ناخودآگاهی پنهان شده که مکان ها را به عنوان مراکز عمیق هستی انسان تعریف می کند.

اگرچه، بررسی اینکه ناخودآگاه چیست مشکل است. یک تعریف عملی تر توسط کانتر [7](1977) مطرح شد، مکان به عنوان آمیزه ای از فعالیت های مرتبط، مفاهیم و خواص مادی درک می شود. مفاهیمی از مکان های عمومی و خصوصی و رفتار واقعی در مکان ها به صورت تجربی بررسی شده اند. اما چطور مفاهیم و رفتار به ویژگی های مادی مکان مرتبط می شود؟

جامعه شناس شهری، گنز[8] (1972)، این رابطه را از طریق تمیز میان محیط های بالقوه و موثر توضیح داد. خصیصه های مادی و معمارانه، محیطِ بالقوه هستند. مفاهیم فرهنگی یا فردیِ محیطِ بالقوه، محیط موثراند. در این دیدگاه، محیط مادی به خودی خود موثر نیست. استعداد نهانی آن باید در سطح مفهومی، تاثیرگذار ساخته شود. در مطالعات اخیر، ما در تلاشیم تا آن دسته از محیط‌های خانه را تشخیص دهیم که به کارکرد به عنوان اثرات تجربه ی اتمسفر شبیه است.

 

[1] Paul J. J. Pennartz

 

[2] Atmosphere

[3]  پژوهش مربوطه، با تفاوت ها در فضای اجتماعی و مفهوم سازی هایی از خانه میان مردمی از طبقات اجتماعی متفاوت، یا در مراحل مختلف چرخه زندگی، یا زندگی کردن در انواع گونان خانه سروکار دارد.  مک کارن (1989) بر معنای کالاهای مصرفی در ساختار یک فضای راحت و آسوده تمرکز دارد.

[4] Norberg-Schulz

[5] total phenomenon

[6] Relph

[7] Canter

[8] Gans

 

این مطلب، بخشی از مقاله پُل جی جی پنارتز[1] است که فصل هشتم کتاب «در خانه» را تشکیل داده است.

 

صفحه شخصی نازنین دلنواز در انسان‌شناسی و فرهنگ