برنامه تحقیق درس فرهنگ و توسعه در نیم ترم دوم سال تحصیلی 1385-86

در این نیم ترم نیز به روال همیشگی یک مضمون اصلی وجود دارد که تحقیقات میدانی بر محور آن انجام می گیرند. این موضوع «رابطه تحول خانواده و نظام خویشاوندی با روند توسعه در ایران » است. همانگونه که می دانیم خانواده یکی از مهم ترین نهادها در تمام جوامع انسانی به شمار می آید و آخرین مطالعات انسان شناسی گویای آن هستند که این جوامع حتی در کهن ترین و «ابتدایی» ترین اشکال خود دارای چنین نهادی بوده و ضوابط خاصی بر سازوکارهای آن حاکم بوده اند. با این وصف آنچه میان جوامع پیش صنعتی و جوامع کنونی که باید آنها را جوامع پسا صنعتی و امروز بیشتر جوامع پسا مدرن نامید، در آن است که سازوکارهای خانواده و خویشاوندی در اشکال پیشین خود عمدتا در ساختارهای سنتی و بدون دخالت قدرت های حاکم و یا با دخالت کمتر آنها از طریق نظام های خود تنظیم کننده اجتماعی سامان می یافته اند. به این ترتیب این جوامع می توا نستند فرایندهای همسر گزینی، مبادلات مالی و اقتصادی مربوط به ازدواج، طلاق، ارث و حتی روابط سیاسی میان خانواده و قدرت را کنترل و مدیریت کنند بدون آنکه نه چندان تغییری در اشکال خانواده و زناشویی به وجود بیاید و نه تنش های شدیدی در سطح جامعه ایجاد شود. این امر پس از انقلاب صنعتی، انقلاب های سیاسی و تشکیل دولت های ملی، دخالت هر چه بیشتر دولت در تمام روند و فرایند طولانی اجتماعی شدن از طریق نظام های آموزش رسمی و غیر رسمی، ورود گسترده زنان به تمام عرصه های اجتماعی، به طور کامل تغییر کرد و از پی آمدهای این تغییر نیز تغییر شکل یافتن تحول نهاد خانواده در اشکال مختلف زناشویی، همسر گزینی، فرزند پذیری، مسائل حقوقی و اجتماعی مربوط به ارث بری، طلاق و افزایش آن و انتخاب زندگی مجرد و ... دیده می شود. فرایندهای توسعه امروز روابط بی شماری را با این تغییر شکل ها در خود نشان می دهند و این مساله را می توان به صورت های متفاوتی درکشورهای در حال توسعه و در کشورهای توسعه یافته دنبال کرد. هدف از این تحقیقات رسیدن به گروهی از نتایج با انجام مطالعات بر مسائل تحول خانواده در ایران و رابط آنها با حوزه توسعه است که در آن همچون ترم های گذشته تاکید بیشتری بر آسیب شناسی ها وجود دارد اما همه مسائل و موضوع های دیگر در این رابطه قابل تحقیق هستند. دانشجویان نیز باید همچون همیشه با توجه به امکانات دسترسی خود به موضوع تحقیق و میدان کار ، موضوع خود را انتخاب و پس از تصویب آن کار خود را آغاز نمایند. از جمله موضوع هایی که در این چارچوب قابل بررسی هستند عبارتند از:

1- تحول خانواده و خویشاوندی در جامعه ایرانی و تاثیر آن بر توسعه
2- دین و خانواده ایرانی
3- تحولات ارزشی و اخلاقی در خانواده ایرانی
4- گونه شناسی خانواده ایرانی
5- نظام خویشاوندی و حوزه های مختلف اجتماعی ، اقتصادی، سیاسی ...
6- خانواده و فضاهای شهری
7- تفاوت های خانواده و اشکال آن در حوزه های محلی و قومی ایرانی
8- روابط جدید در خانواده ایرانی ( روابط مجازی، الکترونیک...)
9- تغییر رویکردهای جوانان به خانواده و زناشویی
10- تغییر رویکرهای زنان به خانواده و خویشاوندی