مهم‌ترین جاذبه های گردشگری تاجیکستان

کشور تاجیکستان در آسیای میانه قرار گرفته است که از جنوب با افغانستان، از غرب با ازبکستان، از شمال با قرقیزستان و از شرق با چین همسایگی دارد. تاجیکستان یک کشور محاط در خشکی است که در گذشته راه ابریشم از آن گذر می‌کرده‌ است، از این رو آثار تاریخی فراوانی در آن  وجود دارد. از سوی دیگر جاذبه های طبیعی این کشور دست نخورده باقی مانده و همانند کشورهای اروپایی‌ است. بهترین زمان برای مسافرت به تاجیکستان فصول بهار و تابستان می‌باشد.

پارک رودکی

شاید براتون جالب باشه که آوازه ی شاعر پارسی زبان ایران، "رودکی" پدر شعر فارسی، تا کشورهای اطرافِ ایران رفته باشد و آنقدر ما بین مردم تاجیکستان، محبوب باشد که شعر "بوی جوی مولیان" را به خاطرشون سپرده باشند. پارک رودکی امروزه داخل شهر دوشنبه تاجیکستان قرار دارد، تا سال ۱۳۸۶ پارک لنین، نام پادشاه روسیه را داشته نام داشته و حتی از لنین در داخل پارک قرار گرفته بود.

اما اهمیتی که رودکی و نقش مهم اون تو تمدن و فرهنگ تاجیکستان برای مردم داشته است، باعث شد که به دستور رئیس جمهور تاجیکستان، مجسمه ی رودکی به جای مجسمه لنین بنشیند و اسم پارک هم به نام رودکی تغییر پیدا کند.این پارک بزرگ تو میدون اصلی شهر دوشنبه است که بسیار سرسبزه و پر از درختان سر به فلک کشیده دارد. حوضچه وسط پارک، همراه با صدای آبنمای دیدنیِ، باعث می‌شود تا دقایقی را برای آرامش گرفتن از آن محیط روی صندلی بنشینید. نمای زیبای مجسمه ی رودکی در بهترین نقطه از پارک باعث می‌شود تا ناخوداگاه وقتی تو پارک قدم میزنیند، اشعارش رو زیر لب زمزمه کنیند. 

سمت راست مجسمه ی رودکی، بنای Gerb monument معروف قرار گرفته است که نمادی از جمهوریِ تاجیکستان هم هست. کمی که قدم بزنیم و از مجسمه ی رودکی دور شویم در کنار پارک، متوجه یک مجسمه ی دیگر که متعلق به فرمانروای سامانی ها بوده است. اسماعیل سامانی به دلیل هم دوره بودن با رودکی و اهمیت این شاعر بزرگ، برای تاجیکستانی ها، باعث شده که تندیس پادشاه سامانی هم به نمای پارک اضافه شود. مجسمه سامانی از ۱۰ کیلو طلا ساخته شده است که پلیس تاجیکستان در همه اوقات مراقب آن هست و به همین علت بازدیدکنندگان نمی‌توانند خیلی به مجسمه نزدیک شوند.

---

دریاچه اسکندرکول

اسکندرکول یا کول اسکندر نام دریاچه‌ای است در شمال باختری کشور تاجیکستان. این دریاچه در منطقهٔ موسوم به کوهستان فان، که منطقه‌ای گردشگری است واقع شده‌ است. این کوهستان در رشته‌کوه حصار قرار گرفته و بخشی از استان سغد تاجیکستان است. فاصلهٔ دریاچه اسکندرکول از شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان تقریباً ۱۳۰ کیلومتر است. این دریاچه با دو و نیم کیلومتر درازا و یک کیلومتر پهنا و حدود ۷۲ متر ژرفا دیدنی‌ترین دریاچه‌های این کوهستان به‌شمار می‌آید.

تنوع درخت و بوته‌های پیرامون اسکندرکول از مهم‌ترین انگیزه‌های سفر گردشگران به این منطقه است. خرگوش، روباه، گرگ، خرس سیاه، بز کوهی، پلنگ و پرندگانی چون بوقلمون کوهی، کبک، لاشخور و بلدرچین از جانوران این منطقه هستند. دانشمندان بر این باورند که اسکندرکول چندین هزار سال پیش بر اثر زمین‌لغزه در ارتفاع ۲۲۵۵ متری پدید آمده است. به باور آن‌ها فروریختن کوه و بند آمدن رودخانه سرتاغ باعث پدید آمدن این دریاچه شده است.

رودهای سریمه و سرتاغ و هزارمیخ از شمال و غرب و جنوب به دریاچه سرازیر می‌شوند و تنها از شرق دریاچه، رود موسوم به «اسکندردریا» به بیرون می‌ریزد. آبشار بزرگی هم در طول این رود قرار دارد. در کرانه‌های بریده‌بریده و در فراز کناره‌های دریاچه خط‌های سیاهی به چشم می‌خورد که باید خط آبگیر دریاچه در روزگار کهن باشد. بلندترین و کهن‌ترین این خط‌ها ۱۱۷ متر از سطح کنونی آب دریاچه ارتفاع دارد.

---

پارک ملی پامیر

 تا به حال شاید تصور می کردید که قاره های اروپا و آمریکا تنها دارای شگفت انگیز ترین پارک های ملی در جهان هستند ولی در نزدیکی ایران و در کشور تاجیکستان پارک ملی فوق العاده زیبایی به نام پامیر (pamir national park) وجود دارد که می تواند از حیث زیبایی در آسیا جز بهترین ها قرار بگیرد. البته باید به این نکته اشاره کرد که هیچگاه نمی توان طبیعت هر نقطه از سیاره ی زمین را با یکدیگر مقایسه کرد زیرا هرکدام ویژگی های خاص خودشان را دارند و متناسب با محل قرار گیری جغرافیایی از پوشش گیاهی و جانوری منحصر به فردی برخوردار می باشند.

پامیر در اصل یک پارک ملی و ذخیره گاه طبیعی می باشد که در شرق کشور تاجیکستان واقع شده است. این پارک ملی در زمان حیات شوروی سابق به عنوان بزرگترین پارک ملی کوهستانی نیز شناخته می شده است. وسعت پامیر برابر با ۱.۲ میلیون هکتار می باشد و امروزه آن را پارک ملی تاجیک نیز می نامند. در سال ۲۰۰۱ به دستور دولت وقت تاجیکستان وسعت آن به ۲.۶ میلیون هکتار افزایش یافت و قسمت های زیادی از مناطق کوهستانی پامیر را نیز شامل شد.

در سال ۲۰۱۳ میلادی این پارک ملی به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه شد و دلیل آن را می توان وسعت این پارک دانست. دلیل دیگر که سبب شد تا نام این پارک در فهرست یونسکو به ثبت برسد این است که حیوانات و گونه های در معرض خطر مانند گوسفند مارکوپولو و پلنگ های برفی در این پارک زندگی می کنند. یکی دیگر از ویژگی های پامیر زلزله هایی می باشد که در این منطقه رخ می دهد و می تواند مکانی مناسب برای انجام تحقیقات زمین شناسی توسط دانشمندان باشد.

---

کوهستان فان

قله های کوهستان فان معمولا بیشتر از پنج هزار متر ارتفاع دارند و معروف ترین آنها قله های چپدره، بادخانه، ماریا، میرعلی و زندان هستند. حوزه اسکندرکول یکی دیگر از دیدنی های این کوهستان است که تنوع درخت و بوته های پیرامون آن از مهم ترین انگیزه های سفر گردشگران به این منطقه محسوب می شود. در این میان بازدید از موزه تاجیکستان نیز خالی از لطف نیست. این موزه در سال ۲۰۱۰ میلادی به مناسبت دهمین سالگرد استقلال تاجیکستان تاسیس شده است. جالب ترین و عظیم ترین اثر موزه، مجسمه ۲۰ متری بودای خوابیده ای است که سبب شگفتی هر بازدیدکننده ای می شود.

---

شهر تاریخی حصار

در فاصله تقریباً ٣٠ کیلومتری شمال غربی شهر "دوشنبه" پایتخت تاجیکستان بقایای شهر باستانی حصار را می یابیم. حصار در بستر دره حصار قرار دارد. کوه‌های «حصار» از طرف شمال، کوه‌های «قاضی ملک» در جنوب، و کوه‌های «باباتاغ» در جنوب غربی، دره حصار را احاطه کرده اند.

تاریخچه این محل از حضور ٤٠ هزار ساله مردم شهادت میدهد. وجود میراث فرهنگی و نشانه هایی که در قالب فرهنگ مردم حصاری تبلور یافته است، از تاریخ ٣ هزار ساله آن حکایت دارد. حصار از قدیمی ترین مناطق تاجیکستان است و مهم ترین اثر تاریخی آن «قلعه حصار» است. حصار در طول تاریخ خود نام‌های گوناگونی داشته که برخی از این اسامی عبارتند از «شومان»، «حصار شومان»، «حصار شادمان» و «حصار». اما امروزه از این شهر تاریخی تنها شهرکی کوچک بر جای مانده که شامل یک دژ مرکزی است که در کنار آن 2 مدرسه و یک رباط وجود دارد.

قلعه حصار در هفت کیلومتری جنوب شهرک کنونی حصار واقع شده که نماد فرهنگ باستانی حدود 3 هزار ساله مردم تاجیک و همزمان یکی از بناهای تاریخی آسیای مرکزی محسوب می‌شود. در تپه باستانی حصار که دژ حصار بر روی آن قرار دارد، مجموعه‌ای از سفال وجود دارد و همچنین، نشانه‌هایی نیز از سکونت در آن به چشم می‌خورد که مربوط به دوره‌های مختلف پیش از اسلام واسلامی است.

در داخل قلعه، حوض و باغی جای دارد. پله‌های بزرگ و پیش ایوان‌ها که از خشت های قدیمی ساخته شده‌اند به قلعه شکوه خاصی می‌بخشند. ولی به مرور زمان این پله‌ها تخریب شده و از این قلعه تاکنون تنها دروازه‌های عظیم دارای پیشطاق باقی مانده است که هر کدام دارای دو مناره ستون دار می‌باشند. درمجموعه قلعه حصار که در حدود ٨٦ هکتار مساحت دارد، مسجد، کاروان سرا و ۲ مدرسه قرار داشته است. رودخانه‌های «کافرنهان»، «قراتاغ» و «شیرکنت» در بخش پایینی این قلعه جاری می‌شوند.

---

شهر باستانی پنجکنت

پنجکنت یکی از مهمترین مراکز باستانی آسیای مرکزی است که از نفوذ هنر ایرانی حکایت می کند .این شهر باستانی که اکنون از مراکز طراز اول مطالعات باستان شناسی و هنری آسیای مرکزی به  شمار می رود. در ۵۶ کیلومتری شرق سمرقند واقع شده است و در زمان ساسانیان مرکز مهم بازرگانی و سوق الجیشی سرزمین سغدیان به شمار می رفت و در قرون پنجم تا هشتم میلادی این شهر از رونق فراوانی برخوردار بود. نقاشی های دیوار قصر پنجکنت که به صورتی کاملا سالم به دست آمده از عالی ترین آثار باستانی است که از دوران باستان باقیمانده است. یکی از نقاشی ها که در تالار چهل و یکم قرار دارد ، تجسم کامل هفت خان رستم است که چند قرن بعد از آن شرح مبسوط آن را در شاهنامه می توان دید. شایان گفتن است «لایق شیر علی» سراینده ی بزرگ تاجیک نیز زاده ی پنجکنت ۱۹۳۹ می باشد.

---

بزرگراه پامیر

بزرگراه پامیر (M41) جاده ای دور افتاده و مرتفع از خاروغ به اوش است که تقاطع مرکزی آن از مناظر زیبا به سبک تبت می گذرد و پر از خیمه های بومیان و گاومیش هاست. این بزرگراه توسط مهندسین نظامی شوروی بین سال های ۱۹۳۱ تا ۱۹۳۴ برای راحت تر شدن حمل ونقل نیروهای نظامی ساخته شد.

گردآوری: مجله اینترنتی وب