شهر اورارتویی بام فرهاد ، سنگر ، ماکو

اخیراً آثار یك شهر تاریخی مربوط به هزاره اول پیش از میلاد در شهرستان ماكو كشف شده است كه در مكانی موسوم به «بام فرهاد» در ارتفاعات مجاور روستای «سنگر» در 7 كیلومتری شمال شهر ماكو قرار دارد.
براساس گمانه‌زنی‌های انجام شده، این شهر به اقوام اورارتو تعلق دارد و فاقد استحكامات دفاعی بوده است. جهت شهر، شرقی و غربی است و در شرق آن بافت مذهبی شهر قرار دارد. در این قسمت شهر یك معبد سنگی متعلق به خدای «خالدی» (خدای جنگ اورارتوها) نیز واقع است. در میان ارتفاعات اطراف، خانه‌های عمومی و در غرب شهر سایر تأسیسات همگانی قرار گرفته‌اند. كشف دیوار شهر و یك معبد سنگی دیگر در محلی موسوم به «كوراوغلی قلعه‌سی» از یافته‌های مهم این گمانه‌زنی است.
براساس مطالعات صورت گرفته، شهر در زمان آبادانی خود حدود 20 هكتار وسعت داشته است و اهالی آن نیز آب مورد نیاز خود را از رودخانه سنگر كه از میان شهر می‌گذشته است، تأمین می‌كرده‌اند.