جدیدترین گزارش OECD از صنعت ICT

چشم انداز صنعت ICT در سال ۲۰۰۸ کمتر از سال های گذشته مطلوب و رضایت بخش بوده است

در حالی که سال ۲۰۰۸ تقریبا به پایان رسیده است، چشم‌انداز صنعت IT در این سال نشان از رشد نهایی ۴درصدی این صنعت در مقایسه با سال ۲۰۰۷ دارد.

با این حال، اما با توجه به وضعیت اقتصاد جهانی که هر روز وخیم‌تر می‌شود و البته متزلزل شدن تجارت و میزان اعتماد مصرف‌کنندگان، باید دید که آیا این میزان رشد اندک در سال ۲۰۰۹ هم ادامه خواهد داشت یا با کاهش روبه‌رو خواهد شد.کارشناسان معتقدند که سرمایه‌گذاری در صنعت نرم‌افزار و خدمات IT توسط دولت‌ها و بخش خصوصی احتمالا ادامه دارد و فروش خدمات اینترنتی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ هم به دنبال افزایش تقاضا برای استفاده از اینترنت پرسرعت، رشد مناسبی خواهد داشت. با این وجود کارشناسان احتمال می‌دهند که بعضی سرمایه‌گذاری‌ها در بخش زیرساخت‌ به دلیل بحران منابع اعتباری با چالش روبه‌رو شوند.

جدیدترین گزارش سالانه سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی (OECD) سازمان ملل متحد که به تازگی منتشر شده است به بررسی وضعیت صنعت IT در سال ۲۰۰۸ می‌پردازد.بر اساس این گزارش صنعت ICT به دنبال رکود جهانی اقتصاد در سال ۲۰۰۸ با کاهش میزان سرمایه‌گذاری و درآمد روبه‌رو بوده است، اما انتظار می‌رود روند رشد در بازار بعضی محصولات ادامه پیدا کند.

چشم‌انداز صنعت ICT در سال ۲۰۰۸ کمتر از سال‌های گذشته مطلوب و رضایت‌بخش بوده است.

از طرفی به دنبال شرایط اقتصادی که رو به وخیم‌تر شدن است رکود اقتصادی در کشورهای عضو OECD و افت سریع اعتماد کاربران و مصرف‌کنندگان، برآورد و تصویر جهانی از سرمایه‌گذاری در صنعت ICT به سرعت تنزل پیدا می‌کند. براساس برآوردهای اقتصاد کلان، رشد صنعت ICT در کشورهای عضو OECD در سال ۲۰۰۸ کمتر از سال ۲۰۰۷ و تنها در حدود ۴درصد بوده است.

در این گزارش پیش‌بینی شده است که در ۱۸ ماه آینده رشد صنعت ICT در کشورهای عضو OECD به دنبال آشفتگی قابل توجه خدمات مالی به خاطر تغییر ساختار و البته نفوذ بیشتر رکود اقتصادی، احتمالا به زیر صفر خواهد رسید.

این در حالی است که بخش خدمات IT و نرم‌افزار همراه با ورود محصولات جدید ارتباطی و وابسته به اینترنت رشد می‌کند.

● تغییر ساختار تجارت ICT

تجارت صنعت ICT جهانی به طور قابل ملاحظه‌ای در سال ۲۰۰۶ افزایش داشته و به بیش از ۵/۳تریلیون دلار رسید، اما سهم کشورهای عضو OECD از تجارت جهانی ICT در آن سال کاهش یافته و به ۵۶ درصد رسید.

در سال ۲۰۰۷، اما به دنبال رشد کند اقتصاد، تجارت ICT هم کاهش یافت و این کاهش بعدها تا نیمه اول سال ۲۰۰۸ هم به دنبال کاهش رشد واردات در ایالات متحده و صادرات در کشورهای آسیایی، ادامه پیدا کرد.

با این وجود صادرات ICT در نیمه اول سال ۲۰۰۸ به دنبال رشد صادرات در بعضی کشورها مانند چین، کره، مالزی، مکزیک، تایلند و کشورهای اروپای شرقی در شرایط بهبودپذیری باقی ماند.

علاوه بر این‌ها کاهش تقاضا برای صادرات از سوی کشورهای OECD و همزمان افزایش تقاضا از سوی بازار کشورهای در حال توسعه به خصوص کشورهای خاورمیانه، آمریکای لاتین و آفریقا هم به منفی نشدن رشد صادرات ICT در نیمه اول سال ۲۰۰۸ کمک کردند.

با این حال با افزایش سریع رکود اقتصادی در کشورهای عضو OECD و کشورهای دیگر، تجارت ICT روبه کاهش گذاشته است.

در این میان صادرات ICT در کشور چین در سال ۲۰۰۷ با گذشتن از مجموع صادرات ICT پانزده کشور عضو اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا،‌ تا ۳۶۰ میلیارد دلار افزایش پیدا کرد.

این در حالی است که رشد صادرات چین در نیمه اول سال ۲۰۰۸ تا حدود ۱۰درصد کاهش پیدا کرد و این روند نزولی ادامه یافت.

در میان کشورهای عضو OECD ، کره در فاصله سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۷ با صادرات بیش از دو برابر به درآمدی تقریبا برابر ۱۰۰میلیارد دلار در سال ۲۰۰۷ دست پیدا کرد که این شرایط بسیار شبیه به وضعیت صادرات ICT در ژاپن در طول این سال‌ها است.

بر اساس گزارش جدید OECD، ایالات متحده آمریکا، چین، ژاپن، کره و پانزده کشور عضو اتحادیه اروپا در فاصله سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۷ برترین صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای IT بوده‌اند.

● سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی

در حالی که حجم سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی در صنعت ICT جهانی در سال ۲۰۰۷ به رکورد تاریخی رسید، اما در سال ۲۰۰۸ به سرعت کاهش یافت.

با این وجود بسیاری از کارشناسان معتقدند که این وضعیت رکود در سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی تا پایان سال ۲۰۰۹ هم ادامه خواهد یافت. بر اساس آمار، در سال ۲۰۰۷ حدود یک‌پنجم سرمایه‌گذاری‌های خارجی متعلق به صنعت ICT و وابسته‌هایش بود که به رقم ۱۷۰میلیارد دلار رسید.

در سال ۲۰۰۸، اما به دنبال رکود اقتصادی فراگیر و کاهش چشمگیر فاینانس‌های تجاری و منابع اعتباری، حجم سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی هم تنزل پیدا کرد.

● تحقیق و توسعه، عوامل رشد ICT

در سال ۲۰۰۸ کشورهای عضو OECD در بخش تحقیق و توسعه (R&D) حدود ۵/۲برابر (۱۳۰میلیارد دلار) بیشتر از صنعت خودروسازی و ۳ برابر بیشتر از صنعت داروسازی خود در صنعت ICT سرمایه‌گذاری کردند.

سرمایه‌گذاری در بخش تحقیق و توسعه بیشتر در نرم‌افزار و خدمات ICT که رشد سریع‌تری دارند، انجام شد.

در این میان آمریکا ۴۰درصد از سرمایه‌گذاری‌های R&D مرتبط با ICT را در کشورهای عضو OECD انجام داد. بعد از آمریکا اتحادیه اروپا با ۲۵درصد، ژاپن با ۲۲درصد و کره با ۹درصد بیشترین حجم این سرمایه‌گذاری‌ها را به خودشان اختصاص دادند. با این اوصاف در بخش تجارت ICT در کشورهای عضو OECD نزدیک به یک‌میلیون محقق وجود دارند که نیمی از آنها در آمریکا هستند.

به طور کلی هزینه‌های صرف شده در بخش تحقیق و توسعه در بنگاه‌های بزرگ ICT تا ۱۵۱میلیارد دلار در سال ۲۰۰۶ افزایش پیدا کرد و این روند رشد در سال ۲۰۰۷ هم ادامه پیدا کرد.

یکصد شرکت برتر فعال در زمینه تحقیق و توسعه در دنیا بیش از ۷درصد از درآمد خود را در صنعت ICT صرف کردند. در کشورهای غیر عضو در OECD مانند چین، هند و دیگر کشورهای در حال توسعه اما میزان سرمایه‌گذاری در بخش تحقیق و توسعه همچنان مهجور و در حد متوسط باقی مانده است.

● اینترنت پرسرعت برای کاربران خانگی

اینترنت پرسرعت در سال‌های اخیر و در میان کاربران خانگی سریع‌تر از اینترنت با سرعت پایین رشد کرده و حالا به بسیاری از کامپیوترهای شخصی رسیده است.

در سال ۲۰۰۷ بیش از دو سوم تمام کاربران خانگی در کشورهایی مانند دانمارک، فنلاند، ایسلند و هلند به اینترنت پرسرعت دسترسی داشتند که این رقم برای کاربران خانگی کره حتی به بیش از هشت نفر از هر ده کاربر خانگی رسید. مردمی که به اینترنت پرسرعت دسترسی دارند، بیشتر اوقات خود را در فضای اینترنت به سر می‌برند و از طرفی دسترسی بیشتر به اینترنت پرسرعت باعث افزایش و گسترش خریدهای آنلاین، آموزش الکترونیک، استفاده از خدمات دولتی، استفاده از محتوای دیجیتال و تماس تصویری شده است.این در حالی است که الگوی استفاده از اینترنت پرسرعت از طریق ویژگی‌های اجتماعی – اقتصادی مانند تحصیلات، درآمد، سن، جنسیت یا حتی مکان دسترسی به اینترنت شکل می‌گیرد. به عنوان مثال، کاربران جوان و تحصیلکرده با درآمد متوسط و مناسب به استفاده بیشتر از اینترنت پرسرعت و انجام فعالیت‌های آنلاین مختلف علاقه بیشتری دارند و حتی داشتن یک یا چند کودک در خانه هم می‌تواند به افزایش استفاده از اینترنت پرسرعت منجر شود.

در میان کشورهای عضو OECD در سال ۲۰۰۷، کره با دسترسی حدود ۸۰درصد کاربران خانگی‌اش به اینترنت پرسرعت در مقام اول قرار دارد و در مقابل مکزیک با دسترسی حدود ۵درصد کاربران خانگی خود به اینترنت پرسرعت در جایگاه آخر قرار گرفته است.

رشد محتوای دیجیتالی، یک عامل کلیدی محتوای دیجیتالی در واقع عامل کلیدی رشد تعداد کاربران اینترنت پرسرعت محسوب می‌شود، تا جایی که محتوای دیجیتالی در سال ۲۰۰۸ باعث افزایش تعداد کاربران اینترنت پرسرعت در کشورهای عضو OECD تا ۲۵۱میلیون نفر شد، در حالی که این رقم در سال ۲۰۰۳ تنها برابر ۶۸میلیون کاربر بود.

از طرفی دسترسی به اینترنت پرسرعت از طریق موبایل هم افزایش تقاضا و به دنبال آن تولید محتوای دیجیتالی را به همراه خود داشته است.

در میان محتوای دیجیتالی مختلف اما در سال ۲۰۰۷ تبلیغات با ۵/۷درصد سهم آنلاین در جایگاه اول از نظر درآمد قرار داشته است و بعد از آن به ترتیب بازی‌های کامپیوتری با سهم آنلاین ۱۷درصد، موسیقی با سهم آنلاین ۱۶درصد و بالاخره فیلم و ویدئو با سهم آنلاین یک درصد در جایگاه‌های بعدی قرار دارند.

در حقیقت هدف صنعت ICT از توسعه محتوای دیجیتالی استفاده از این محتوا در هر جا، هر زمان و با استفاده از هر وسیله‌ای است.

استفاده از اینترنت پرسرعت در واقع می‌تواند باعث ایجاد تغییرات ساختاری، تولید خدمات دیجیتالی جدید و افزایش رقابت در صنعت IT شود.

● سیاست‌گذاری در صنعت ICT

کشورهای عضو OECD همچنان به تلفیق سیاست‌های بخش ICT با استراتژی‌های ملی خود برای افزایش رشد اقتصادی، اشتغالزایی، رفاه عمومی و دستیابی به اهداف گسترده‌تر اجتماعی – اقتصادی ادامه می‌دهند.

در سال ۲۰۰۸ ده اولویت برتر سیاست‌های ICT در دولت‌های عضو OECD در واقع ترکیبی از اهداف قدیمی و حوزه‌های جدیدتر است.این ده اولویت به ترتیب عبارتند از: دولت به عنوان یک کاربر آنلاین، اینترنت پرسرعت، برنامه‌های تحقیق و توسعه در بخش ICT، بهبود آموزش IT، گسترش تکنولوژی به بخش تجارت، گسترش تکنولوژی به کاربران فردی و خانگی، آموزش ضمن خدمت IT، توسعه محتوای دیجیتال عمومی، تولید محتوا و اطلاعات در بخش عمومی و حمایت از نوآوری در صنعت ICT.

با این همه، کارشناسان معتقدند که در سال ۲۰۰۹ باید به دنبال اولویت‌های جدیدتری برای سیاست‌های بخش ICT بود.

مترجم: ندا لهردی