روز فروغ دین و خشنودی خداوند

غدیر تنها روزی که خداوند در آن اعلام رضایت کرد

جشن روز غدیر بیش از‌ آنکه هویتی شیعی داشته باشد ماهیتی اسلامی دارد و سابقه جشن گرفتن این روز به زمان رسول خدا( ص) باز می‌گردد. آیه قرآن که به صراحت، این روز را روز اکمال دین و خشنودی پروردگار از این واقعه و تعیین وصی دانسته و براین اساس باید گفت اولین کسی که روز غدیر را جشن گرفته است خود خداوند است زیرا تنها روزی که در قرآن به صراحت از رضایت خداوند و شادی او سخن گفته آیه‌ای است که درباره این روز نازل شده است.

شاید این نوشته براساس رسم مرسوم روزنامه نگاران باید مقدمه‌ای کوتاه بر موضوع اصلی باشد و بتواند به صورتی اجمالی آنچه که در متن نوشته شده است را تشریح کند.

همچنین باید به عنوان متنی که مکمل تیتر است بتواند خواننده را مشتاق به خواندن مطلب کند اما به نظر نگارنده تنها اوصافی که در بیان وارثان غدیریعنی ائمه معصومین (ع) در وصف این روز آمده است برای این مقدمه کافی است: بزرگترین عید خدا روز گشایش، روز خشنودی پروردگار ‌‌ روز مشعل فروزان دین، روز شادمانی، روز لبخند، روز راهنمایی، روز بلند شدن منزلت شایستگان، روز روشن شدن دلایل خدا، روز آشکار کردن حقیقت، روز بیان کردن حقایق ایمان، روز ولایت، روز کمال دین، روز جداسازی حق از باطل، روز گواهی و گواهان، روز پیمان، روز میثاق، روز قبولی اعمال شیعیان، روز امن و امان، عید اهل بیت(ع) عید شیعیان، روز عبادت، روز اتمام نعمت، روز محمد(ص) و آل محمد(ص)، روز شکرگزاری، روز اطعام، روز جشن، روز شادابی، تمامی آنچه که آمد بخشی از اوصاف ائمه معصومین‌(ع) در توصیف روز غدیر خم بود اوصافی که نگارنده را از نوشته لید بی نیاز ساخت شاید هم باید این نوشته کوتاه را باید چند باره خواند. بزرگترین عید خدا روز گشایش، روز خشنودی پروردگار ‌‌ روز مشعل فروزان دین، روز......

● تاریخ جشن غدیر

جشن روز غدیر بیش از‌ آنکه هویتی شیعی داشته باشد ماهیتی اسلامی دارد و سابقه جشن گرفتن این روز به زمان رسول خدا(ص) باز می‌گردد. آیه قرآن که به صراحت، این روز را روز اکمال دین و خشنودی پروردگار از این واقعه و تعیین وصی دانسته و براین اساس باید گفت اولین کسی که روز غدیر را جشن گرفته است خود خداوند است زیرا تنها روزی که در قرآن به صراحت از رضایت خداوند و شادی او سخن گفته آیه‌ای است که درباره این روز نازل شده است.

حتی پیروان دیگر مذاهب نیز بر عید بودن این روز برای مسلمانان تاکید داشتند آنچنان که «طارق بن شهاب» مسیحی که در مجلس عمربن خطاب حضور داشت، گفت: اگر این آیه(الیوم اکملت لکم دینکم...)(مائده / ۳) در میان ما نازل شده بود، روز نزول آیه را عید می‌گرفتیم.

هیچ یک از حاضران نیز حرف او را رد نکردند. خود عمر نیز سخنی گفت که به نوعی پذیرش حرف او بود.

حضرت رسول(ص) نیز براساس روایات اهل سنت در مورد عید غدیر می‌فرماید:‌ «روز غدیرخم، برترین اعیاد امت من است، روزی است که خدای متعال مرا فرمان داد تا برادرم علی بن ابی طالب را به عنوان پرچمی هدایتگر برای امتم تعیین کنم که پس از من به وسیله اوراهنمایی شوند و آن، روزی است که خداوند در آن روز، دین راکامل ساخت و نعمت را بر امتم به کمال و تمام رساند و اسلام رابه عنوان دین، برایشان پسندید»

خود امیرالمومنین(ع)در ادامه خط پیامبر(ص)، این روز را عید گرفت و در سالی که روز جمعه با روز غدیر مصادف شده بود، در ضمن خطبه عید فرمود: «خداوند متعال برای شما مومنان، امروز دو عید بزرگ وشکوهمند را مقارن قرار داده است که کمال هرکدام به دیگری است،تا نیکی واحسان خویش را در باره شما کامل سازد و شما را به راه رشد برساند و شما را دنباله رو کسانی قرار دهد که بانور هدایتش روشنایی گرفته‌اند و شما را به راه نیکوی خویش ببرد و به نحوکامل از شما پذیرایی کند.

پس جمعه را محل گردهمایی شما قرارداده و به آن فراخوانده است، تا گذشته را پاک سازد و آلودگیهای جمعه تا جمعه را بشوید، نیز برای یادآوری مومنان و بیان خشیت تقوا پیشگان مقرر ساخته است و پاداشی چند برابر پاداشهای مطیعان در روزهای دیگر قرار داده و کمال این عید، فرمانبرداری از امرالهی و پرهیز از نهی او و گردن نهادن به طاعت اوست. پس توحید خدا، جز با اعتراف به نبوت پیامبر(ص)پذیرفته نیست و دین،جز با قبول ولایت به امر الهی قبول نمی‌شود و اسباب طاعت خدا جزبا چنگ زدن به دستگیره‌های خدا و اهل ولایت، سامان نمی‌پذیرد.

خداوند در روز غدیر، برپیامبرش نوری نازل کرد که بیانگراراده‌اش در باره خالصان و برگزیدگان است و او را فرمان داد که پیام را ابلاغ کند و از بیماردلان و منافقان هراس نداشته باشد وحفاظت او را عهده دار باشد.... تا آنجا که فرمود: رحمت خدا برشماباد! پس از پایان این تجمع، به خانه‌ها برگردید و به خانواده خود، وسعت و گشایش دهیدو به برادران خود نیکی کنید و خداوند را بر نعمتی که ارزانی تان کرده، سپاس گویید.

باهم باشید، تا خداوند هم متحدتان سازد، به یکدیگر نیکی کنید، تا خداوند هم الفت شما را پایدار کند، ازنعمت الهی به یکدیگر هدیه دهید، آن گونه که خداوند برشما منت نهاده و پاداش آن را در این روز، چندین برابر عیدهای گذشته وآینده قرار داده است. نیکی دراین روز، ثروت را می‌افزاید و عمررا طولانی می‌کند. ابراز عاطفه و محبت به هم در این روز، موجب رحمت و لطف خدا می‌شود. تا می‌توانید، در این روز از وجودتان خرج خانواده و برادرانتان کنید و در برخوردها و ملاقاتها ابرازشادمانی و سرور کنید...»

‌● ائمه و جشن غدیر

اگر چه تمامی ائمه (ع) روز غدیر را جشنی برای مسلمانان و شیعیان می‌دانستند اما باید گفت که گاه فشارهای حکومتی و تقیه‌های دینی امکان بروز و ظهور این شادمانی را میسر نمی‌ساخت بر همین اساس نیز باید سابقه عید غدیر در منابع احادیثی را از زمانی یافت که امکان ظهور و بروز عمومی این روز فراهم شده بود.

«فرات بن احنف می‌گوید: به امام صادق(ع)عرض کردم، جانم فدایت. آیا مسلمانان عیدی برتر از عید فطر و قربان و جمعه و روز عرفه دارند؟ فرمود: آری. با فضیلت ترین، بزرگترین و شریفترین روز عیدنزد خداوند، روزی است که خدا دین را در آن کامل ساخت وبرپیامبرش محمد(ص)این آیه را نازل فرمود: (الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا)گفتم: آن کدام روز بود؟ فرمود: هرگاه یکی از پیامبران بنی اسرائیل می‌خواست جانشین خود را تعیین کند و انجام می‌داد، آن روز را عیدقرار می‌دادند. آن روز، روزی است که پیامبر اکرم(ص)علی(ع)را به عنوان هادی امت نصب کرد و این آیه نازل شد و دین کامل گشت ونعمت خدا بر مومنان، تمام شد. گفتم: آن روز، کدام روز از سال است؟ فرمود: روزها جلو و عقب می‌افتد، گاهی شنبه است، گاهی یک شنبه، گاهی دوشنبه، تا... آخر هفته. گفتم: در آن روز، چه کاری سزاوار است که انجام دهیم؟ فرمود: آن روز، روز عبادت و نماز وشکر و حمد خداوند و شادمانی است، به خاطر منتی که خدا بر شمانهاد و ولایت ما را قرار داد. دوست دارم که آن روز را روزه بگیرید.» در حدیث دیگری نیز آمده است «همچنین حسن بن راشد از امام صادق(ع)روایت می‌کند که: به آن حضرت عرض کردم: جانم فدایت! آیا مسلمانان را جز عید فطر و قربان، عیدی است؟ فرمود: آری‌ای حسن! بزرگتر و شریف تر از آن دو. پرسیدم: چه روزی است؟ فرمود: روزی که امیرالمومنین(ع)به عنوان نشانه راهنما برای مردم منصوب شد. گفتم: فدای شما! در آن روز چه کاری سزاوار است که انجام دهیم؟ فرمود: روزه می‌گیری و برپیامبر(ص) ودودمانش درود می‌فرستی و از آنان که در حقشان ستم کردند، به درگاه خدا تبری می‌جویی. همانا پیامبران الهی به اوصیای خویش دستور می‌دادند روزی را که جانشین تعیین شده، «عید» بگیرند. پرسیدم: پاداش کسی که آن روز را روزه بگیرد چیست؟ فرمود: برابربا روزه شصت ماه است. عبدالرحمان بن سالم نیز از پدرش روایت کرده که: از حضرت صادق(ع)پرسیدم: آیا مسلمانان غیر از جمعه، قربان و فطر، عیدی دارند؟ فرمود: آری، عیدی محترم تر. گفتم: چه روز؟ فرمود: روزی که حضرت رسول(ص)، امیرالمومنین(ع)را به امامت منصوب کرد وفرمود: «من کنت مولاه فهذا علی مولاه». عرض کردم: آن روز، چه روزی است؟ فرمود: به روزش چه کارداری؟ سال در گردش است، ولی آن روز، هجدهم ذی الحجه است. پرسیدم: در آن روز شایسته است چه کاری انجام شود؟ فرمود: در آن روز، با روزه و عبادت و یادکردن محمدو آل محمد، خداوند را یاد می‌کنید. همانا پیامبراکرم(ص) توصیه فرمود که مردم این روز را عیدبگیرند. پیامبران همه چنین می‌کردند و به جانشینان خود وصیت می‌کردند که روز تعیین جانشین را عید بگیرند.»

در حدیثی دیگر است که، حضرت صادق(ع)در حضور جمعی از هواداران و شیعیانش فرمود: آیا روزی را که خداوند، با آن روز، اسلام رااستوار ساخت و فروغ دین را آشکار کرد و آن را برای ما و دوستان و شیعیانمان عید قرار داد، می‌شناسید؟ گفتند: خدا و رسول وفرزند پیامبر داناتر است، آیا روز فطر است؟ فرمود: نه. گفتند:روز قربان است؟ فرمود: نه، هرچند این دو روز، بسیار مهم وبزرگند، اما روز «فروغ دین» از اینها برتر است، یعنی روزهجدهم ذی الحجه.... فیاض بن محمدبن عمر طوسی در سال ۲۵۹(درحالی که خودش ۹۰ سال داشت.)گفته است که حضرت رضا(ع) را در روزغدیر ملاقات کردم، درحالی که در محضر او جمعی از یاران خاص وی بودند و امام(ع)آنان را برای افطار نگاه داشته بود و به خانه‌های آنان نیز طعام و خلعت و هدایا، حتی کفش و انگشترفرستاده بود و وضع آنان و اطرافیان خود را دگرگون ساخته بود وپیوسته فضیلت و سابقه این روز بزرگ را یاد می‌فرمود.

علی ‌اصغر حسینی