پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
تعزیه هایی که به واتیکان رفت
نریکو چرولی، بین سالهای ۱۹۵۰ تا ۱۹۵۵ میلادی، (۱۳۲۹ تا ۱۳۳۴ شمسی) سفیر ایتالیا در تهران بود. او بیشتر از آن که سفیر باشد یک مجموعهدار بود که در کشورهای شرقی به دنبال نسخههای قدیمی و اشیای منحصربهفرد میگشت.
در آن سال ها ایام محرم و صفر بساط عزاداری سید و سالار شهیدان برپا می شد و تعزیه هم مانند دیگر مراسم عزاداری از حصر پهلوی اول خارج شده بود. همین باعث شد تا چرولی به این هنر ایرانی علاقه مند شده و به جمع تعزیه خوانان پایتخت وارد شود. در همان دیدارها بود که متوجه بیاض های تعزیه شد که دست به دست از پدر به پسر منتقل شده بود و در دست خانواده های تعزیه خوان نگهداری می شد. چرولی به خانه تعزیه خوانان رفت و بیاض های تعزیه را خرید.
بهرام بیضایی در کتاب نمایش در ایران اشاره می کند که تعداد تعزیه های گردآوری شده توسط چرولی به استناد فهرست تعزیه های واتیکان ۱۰۵۵ تعزیه نامه موجود است، در این فهرست نسخه های مختلف ولی هم موضوع و پیش واقعه نیز به صورت مستقل محاسبه شده است. براین اساس این مهم ترین مجموعه بیاض های تعزیه است که تا امروز گردآوری شده است. چرولی در بازگشت به ایتالیا این مجموعه را به کتابخانه واتیکان در روم هدیه کرد. هموطنش ـ اتو روسی ـ تهیه فهرستی توصیفی را آغاز کرد که پس از مرگش دیگر هموطن او ـ آلسیوبومباچی ـ آن را تکمیل و سال ۱۹۶۱میلادی زیر عنوان فهرست درام های مذهبی ایران چاپ و منتشر کرد. عناوین مطالب آن عبارت است از: پیش گفتار، مقدمه، مآثر مذهبی و مسائل آن، مجموعه چرولی، نویسندگان و مصنفان، تاریخ بندی، مبدأ اصل نسخ، داستان ها، محک های قضاوت در نوشتن آن فهرست، فهرست راهنما، فهرست آدم ها، فهرست آدم هایی که در حاشیه و یادداشت ها آمدهاند، فهرست جاها و ملل و فهرست نسخ عربی و ترکی. از این گذشته از بسیاری از تعزیهخوان ها نیز در این مجموعه نام میرود. نسخههای قدیمی معرفی شده از تاریخ های متفاوتی برخوردار است. قدیمیترین نسخه این فهرست به دوره فتحعلی شاه و جدیدترین آن نیز به روزگار حاضر تعلق دارد.اما گنجینه واتیکان تنها گنجینه تعزیه در ایران نیست. مجموعه دیگری با ۳۳ نسخه در کتابخانه ملی پاریس نگهداری می شود.
این نسخه ها که توسط فردی به نام الکساندر خوتسکو جمع آوری شده، اولین مجموعه گردآوری شده از نسخ تعزیه است. این محقق لهستانی که حدود سال های ۱۸۵۰ به ایران سفر کرده بود در مقاله ای که درخصوص تئاتر و تعزیه ایرانی نگاشته است، می نویسد: «مجموعه تعزیه هایی به زبان فارسی که در تملک من است تا آنجا که اطلاع دارم کامل ترین مجموعه ای است که می شناسم که شامل ۳۳ تعزیه است. گویندگان همه این تعزیه ها گمنام هستند.»
خواجه حسین علی خان، مدیر نمایش های تئاتر درباری تهران است که آنها را به من فروخته و خود به عنوان درام نویس شهرتی داشته، بعضی از این تعزیه ها را سروده یا دست کم دستکاری کرده است.
خوتسکو این تعزیه ها را Mystere می نامد و علت این تلقی را شباهت شان به درام های قرون وسطایی می داند: «ورای مصائب و آلام خاندان نبوت بنا به اعتقاد شیعیان، آنچه پنهان است امید نجات و رستگاری است. این اندیشه اساسی در همه حوادث و وقایع تعزیه، مدام حضور دارد و بسط گستر است.»
نسخه هایی که در تملک خوتسکو بوده عبارت است از: «رحلت پیامبر(ص)، پیام خداوند به جبرئیل، باغ فدک، رحلت حضرت فاطمه(س)، شهادت حضرت علی(ع)، شهادت امام حسن(ع)، شهادت امام حسین(ع)، عزیمت مسلم بن عقیل به کوفه، شهادت دو طفلان مسلم، شهادت نوجوانان، خروج امام حسین(ع) از مکه و...»
خوتسکو این مجموعه را به کتابخانه ملی پاریس فروخت. نسخ خطی همه این درام های مذهبی را که کتاب زیبا و آراسته ای است، کتابخانه ملی پاریس خریداری کرده که جزو مجموعه دستنویس های ایرانی آن کتابخانه به شماره ۹۹۳ ثبت شده است.
همه این تعزیه ها منظوم است به هزج که از تکرار چهار بار مفاعلین حاصل می شود.
کیمیا امینیان
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران اسرائیل غزه مجلس شورای اسلامی دولت نیکا شاکرمی معلمان رهبر انقلاب دولت سیزدهم مجلس بابک زنجانی شهید مطهری
آتش سوزی قوه قضاییه تهران روز معلم پلیس اصفهان سیل شهرداری تهران آموزش و پرورش فضای مجازی سلامت سازمان هواشناسی
قیمت خودرو قیمت طلا قیمت دلار بازار خودرو خودرو دلار بانک مرکزی حقوق بازنشستگان ایران خودرو سایپا کارگران تورم
نمایشگاه کتاب سریال جواد عزتی تلویزیون عفاف و حجاب فیلم سینمایی مسعود اسکویی سینما رضا عطاران سینمای ایران دفاع مقدس فیلم
رژیم صهیونیستی فلسطین آمریکا جنگ غزه حماس نوار غزه چین انگلیس اوکراین نتانیاهو ترکیه یمن
استقلال پرسپولیس فوتبال سپاهان علی خطیر باشگاه استقلال لیگ برتر ایران تراکتور لیگ قهرمانان اروپا رئال مادرید بایرن مونیخ لیگ برتر
هوش مصنوعی تماس تصویری هواپیما تبلیغات اپل تلفن همراه گوگل همراه اول آیفون ناسا عیسی زارع پور وزیر ارتباطات
کبد چرب فشار خون بیمه کاهش وزن دیابت بیماری قلبی مسمومیت داروخانه