نماز بهترین وسیله صبر و استقامت

نماز یکی از طاعات الهی است که نماز گزار در سه مرحله صبر پیشه می کند و عواملی که مانع صبر در نماز می شود آنها را از خود دور می کند انسان به تنهایی نمی تواند از عهده مشکلات و حوادث بر آید و ناچار است که از چیزی مدد و استعانت جوید و آن هم مددکاری جز خدا نیست

نماز یکی از طاعات الهی است که نماز گزار در سه مرحله صبر پیشه می‌کند و عواملی که مانع صبر در نماز می‌شود آنها را از خود دور می‌کند. انسان به تنهایی نمی تواند از عهده مشکلات و حوادث بر آید و ناچار است که از چیزی مدد و استعانت جوید و آن هم مددکاری جز خدا نیست. بنابراین مدد و کمک در برابر مشکلات عبارت است از ثبات و مقاومت و اتصال و توجه به ذات پروردگار،و این همان صبر نماز است. خداوند هم در آیه ۱۵۳ سوره بقره می‌فرماید: یا ایها الذین آمنوا استعینوا بالصبر و الصلوه ان ا... مع الصابرین؛ ای افراد با ایمان از صبر و استقامت و از نماز در برابر حوادث سخت زندگی کمک بگیرید زیرا خداوند با صابران است.

در حقیقت صبر و نماز بهترین وسیله برای مقابله با مشکلات است، زیرا صبر و شکیبایی هر مشکل عظیمی را کوچک می‌سازد و توجه به خدا و پناه بردن به او روح ایمان را در انسان بیدار می‌کند و او را متوجه می‌سازد که تکیه گاهی مستحکم دارد و قرآن کریم نیز این دو نیرو را بیان می‌کند: واستعینوا بالصبر و الصلوه....از صبر و نماز یاری جویید.این آیه یکی از فواید نماز را بازگو می‌کند که به نمازگزار نیرو و استقامت در برابر سختی و مشکلات می‌دهد. نماز بهترین وسیله استعانت و کمک‌خواهی از پیشگاه الهی است که به وسیله آن استمداد می‌نماییم.از طریق نماز انبیا و ائمه(ع) و اولیا مشکلات خود را برطرف می‌کردند، پیامبرگرامی اسلام هر گاه با امر مشکلی رو به رو می‌شد و باعث هم و غم وی می‌گردید، از نماز و روزه مدد می‌گرفت.از امام صادق(ع) نقل شده که می‌فرماید: هنگامی که با غمی از غمهای دنیا روبه‌رو شدید، وضو بگیرید و به مسجد رفته، نماز بخوانید و در حال نماز دعا کنید، زیرا خداوند دستور داده که واستعینوا بالصبرو الصلوه...از نماز و صبراستعانت بجویید. بدیهی است توجه به نماز و راز و نیاز با پروردگار، نیروی معنوی تازه ای در انسان ایجاد خواهد کرد و او را در مقابله با مشکلات نیرو می‌بخشد.

● اقسام صبر

صبر بر سه قسم است: صبر بر مصیبت، صبر بر طاعت و صبر برای گذشتن از معصیت و گناه. این دو مساله یعنی قبول بندگی و اطاعت نمودن از مولی موانع و مشکلات فراوانی دارد که باید از سیل موانع گذر کرده و به آن دودست یابد. انسان باید در سه مرحله و سه هنگام صبر کند،تا بتواند مطیع مولی گردد؛ آن سه زمان عبارتنداز صبر بر طاعت قبل از طاعت، صبر بر طاعت در هنگام طاعت و صبرطاعت بعد از انجام طاعت.قبل از اینکه آدمی طاعاتی از طاعات را آغاز نماید، با موانعی و مشکلاتی دست به گریبان است، از قبیل کبر، کسالت، بخل، حسد، ریا و...که از صفات کفار و منافقان است و ضد آنها تواضع، شادابی، انفاق، اخلاق و...است که از صفات مومنان و تقوا پیشگان می‌باشد که با سوار شدن به مرکب صبربه آن صفات دست یافتند.

بعد از اینکه انسان موانع قبل از طاعت را با سوار شدن به مرکب صبر پشت سر گذاشت و از آن موانع جان سالم به در برد و طاعت را شروع نمود، در این هنگام نیز موانعی سر راهش قیام کرده و می‌خواهند که این مطیع را از طاعتش منع کنند. یکی از چیزهایی که در هنگام طاعت مانع از به جا آوردن طاعت با ارزش و مفید می‌گردد، غفلت از خدا است. در هنگام طاعت فرد مطیع باید مهار نفس سرکش را به دست بگیرد و فکر خود را از تفکر در امور دنیوی باز دارد و قلبش را متوجه خدا نماید که این کاری است بسیار مشکل که جز با دل کندن از دنیا و آنچه که در اوست میسر نخواهد بود.

انسان بعد از به پایان رسانیدن طاعت و عبادت نیاز مبرم و شدید به صبر دارد و صبر در این زمان نیز از جهت سختی به نظر نمی رسد که کمتر باشد از صبر قبل از طاعت و صبر در حین طاعت توانسته با صبری زیاد بر موانع فایق آید و طاعاتی را با اخلاص تمام به‌جای آورد.

این انسان هنوز به مقصد نرسیده و باید با صبری زیاد به عمل خود بقا ببخشد چون امکان دارد انگیزه نفسانی او عواملی را برای نفسش حاصل نماید که آن عوامل مانند صاعقه‌ای طاعتش را ویران می‌نماید و چون آتشی عبادت او را می‌سوزاند و بعد از ویران شدن طاعت نه تنها طاعتش مفید به حالش نخواهد شد، بلکه به خاطر همین طاعت عقوبت هایی را نیز باید تحمل نماید. با این بیان، اگر فردی قبل از طاعت صبر نمود و در هنگام نیت خودش را مخلص گرداند و در حین طاعت نیز طریق صبر را پیشه خود ساخت، این فرد کارش تمام نشده، بلکه احتیاج به صبری دارد که بتواند با آن به عمل خود بقا ببخشد وآن طاعت را به همان حال نگه دارد که این واقعا از مشکلات بوده و از انجام طاعت نیز به مراتب سخت‌تر و مشکل تر خواهد بود که امام صادق علیه السلام می‌فرماید: پایداری بر عمل تا اینکه خالص بماند،سخت‌تر ازخود عمل است.یکی از عواملی که سبب تخریب اعمال و طاعات گشته عجب و خود‌بزرگ بینی است. امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه می‌فرماید: خدایا مرا به بندگی خود رام ساز و عبادتم را به خودپسندی تباه مگردان و خیر و نیکی برای مردم را به دست من روان ساز و آن نیکی را با منت نهادن باطل و نابود مفرما.