شنبه, ۱۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 4 May, 2024
اصطلاح شناسی حق الناس
● غصب
غصب آن است كه انسان از روی ظلم و ستم، بر مال یا حق كسی، دستاندازی كند. این امر، یكی از گناهان كبیرهای است كه اگر كسی مرتكب آن شود، در قیامت، به عذاب سختی گرفتار میشود. دستاندازی به اموال بیتالمال مسلمانان هم مصداق بارز غصب است و از جهاتی، مسئولیت آن بیشتر است.
● مظالم
مظالم، جمع مَظلمه و عبارت است از چیزی كه به ستم از كسی گرفته شده است و در اصطلاح، اموال حرامی است در دست انسان كه صاحب آن را نمیشناسد. در این صورت، باید با اجازه مجتهد جامع شرایط، به فقیر بدهد.
● لقطه
لقطه به معنای مالی است كه پیدا میشود. اگر پیدا شده، از جنس حیوان باشد، به آن ضالّه (گمشده) نیز گفته میشود و اگر از جنس انسان باشد، مانند برده یا بچهای كه سرپرست ندارد، آن را لقیط مینامند.
اگر ارزش لقطه به اندازه یك درهم (۶.۱۲ نخود نقره سكهدار) یا بیشتر باشد و نشانهای داشته باشد كه به واسطه آن، صاحبش معلوم شود، باید آن را تا یك سال در محل اجتماع مردم (مثلاً از طریق نوشتن و نصب) اعلام كند. البته لازم نیست خودش اعلام كند؛ بلكه میتواند به شخص مطمئنی بدهد تا از طرف او اعلام كند و اگر ارزش آن كمتر از یك درهم (۶.۱۲ نخود نقره سكهدار) باشد و نشانهای نداشته باشد كه به واسطه آن، صاحبش معلوم شود (مانند اسكناس پول)، میتواند برای خودش بردارد.
● مجهول المالك
مجهول المالك، به مالی گفته میشود كه صاحبش معلوم نباشد. تفاوتی نمیكند كه از چه راهی به دست شخص رسیده باشد. گاهی از راه شرعی است؛ مانند قرض كه اكنون مالكش را نمیشناسد و گاهی از راه غیرشرعی به دست آمده است؛ مانند دزدی در ایام كودكی كه اكنون نه صاحبش را میشناسد و نه وارثش را. مال مجهول المالك با لقطه تفاوت دارد. در لقطه، مفهوم گم شدن نهفته است. این قید در مجهول المالك، اخذ نشده است. حكم مال مجهول المالك، آن است كه با اجازه مجتهد جامع شرایط، به فقیر بدهد.
● زكات
زكات از ماده زكی و اسم مصدر تزكیه است. این واژه در لغت، دو معنا دارد؛ یكی «رشد و نمو» و دیگری «طهارت و پاكیزگی» و در اصطلاح، مقدار معینی از مال است كه باید به فقیر و مستحق داده شود و در حقیقت، با این كار، اموال شخص بركت پیدا كرده، باعث رشد اموالش میشود و نیز از كثافات معنوی و باطنی، پاك میگردد. زكات، بر نه چیز واجب است: گندم، جو، خرما، كشمش، طلا، نقره، شتر، گاو و گوسفند. هر یك از این موارد، شرایطی دارد كه در جای خود بیان شده است. زكات، دو گونه است؛ زكات مال و زكات بدن. گونه دوم، زكات فطره نامیده میشود.
● خمس
خمس در لغت به معنای یكپنجم است و در اصطلاح، به جدا كردن یكپنجم مالی گفته میشود كه از منفعت، به دست آمده باشد. این منفعت، به هفت چیز تعلق دارد كه عبارتند از:
۱) غنایم جنگی.
۲) غواصی (اشیایی كه با فرو رفتن در آب دریاها به دست میآید).
۳) گنج.
۴) معدن.
۵) سود تجارت.
۶) مال حلال مخلوط به حرام.
۷) زمینی كه كافر ذمی از مسلمان بخرد.
هرگاه انسان از این هفت راه، درآمدی به دست آورد، خمس (یكپنجم) آن، به امام و سادات اختصاص مییابد و باید آن را در عصر غیبت، به فقیه جامع شرایط بدهد. البته به او فرصت داده شده تا یك سال صبر كند و چنانچه در این مدت، در نیازهای خود و خانوادهاش استفاده نكند و تمام یا مقداری از آن تا پایان سال، زیاد بیاید، باید خمس آن را بپردازد. این امر در حقیقت، نوعی ارفاق و آسانگیری در زندگی فرد به شمار میرود. این فرصت یك ساله را «سال خمسی» یا «مالی» گویند.
● كفاره
كفاره از ماده كفر به معنای پوشاندن است و در اصطلاح دینی، عبارت است از پرداخت صدقه، قربانی و انجام عمل شرعی و مانند آن به خاطر گناهی كه انجام گرفته است و چون این عمل، آثار گناه را محو میسازد و آن را از انسان میپوشاند، آن را كفاره مینامند. كفاره در همه شرایع و ادیان، برای اجتناب از عواقب سوء اعمال شرعی، غیراخلاقی و مخالف اصول اجتماعی، انجام میگیرد. مهمترین این عواقب و آثار، جلب رضایت و فرو نشاندن خشم الهی است. پرداخت كفاره، یك فریضه مالی است كه در قالب خمس، زكات، كفاره روزه و مانند آن، جای میگیرد و در حقیقت، یك نوع حق مالی است كه باید به اهل و صاحبش برسد.
سید مجتبی حسینی
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
انگلیس انتخابات دولت حجاب مجلس شورای اسلامی دولت سیزدهم چین روز معلم رهبر انقلاب نیکا شاکرمی
سیل ایران هواشناسی آتش سوزی سازمان هواشناسی شهرداری تهران هلال احمر پلیس قوه قضاییه معلم آموزش و پرورش فضای مجازی
ترکیه خودرو تورم قیمت خودرو سهام عدالت قیمت طلا قیمت دلار بازار خودرو دلار ایران خودرو حقوق بازنشستگان بانک مرکزی
ساواک تلویزیون موسیقی سریال شهاب حسینی تبلیغات مسعود اسکویی سینمای ایران دفاع مقدس
رژیم صهیونیستی غزه اسرائیل فلسطین جنگ غزه آمریکا روسیه حماس اوکراین نوار غزه ایالات متحده آمریکا یمن
فوتبال پرسپولیس استقلال سپاهان لیگ برتر آتیلا حجازی علی خطیر باشگاه استقلال بازی لیگ برتر ایران تراکتور لیگ قهرمانان اروپا
اپل هوش مصنوعی آیفون صاعقه موبایل گوگل ناسا عکاسی تلفن همراه مدیران خودرو
کبد چرب چای دیابت فشار خون طول عمر