ساختمان ها روی آرامش شهروندان قد می کشد

این روزها اگر ساخت و سازهای شهری, از ساختمان های قوطی کبریتی چند طبقه گرفته تا برج های سر به فلک کشیده چند ده طبقه برای بساز و بفروش ها نان و آب دارد و برای شهرداری ها درآمدزاست اما برای بسیاری از شهروندان جز دردسر و نارضایتی ارمغانی به همراه ندارد

این روزها اگر ساخت و سازهای شهری، از ساختمان‌های قوطی کبریتی چند‌طبقه گرفته تا برج‌های سر به فلک کشیده چند‌ده طبقه برای بساز و بفروش‌ها نان و آب دارد و برای شهرداری‌ها درآمدزاست؛ اما برای بسیاری از شهروندان جز دردسر و نارضایتی ارمغانی به همراه ندارد.

لازم نیست راه دوری بروید، کافی است به ابتدا تا انتهای کوچه یا خیابان محل زندگی‌تان نگاهی بیندازید، آن وقت حداقل چند ساختمان نیمه‌کاره را می‌بینید که کارگران شبانه‌روزی روی آن مشغول کارند تا هر چه سریع‌تر از بقایای ساختمان فروریخته، عمارتی شیک و نوساز بنا کنند.

کوچه‌هایی با کمتر از ۱۰ متر عرض که در آن دو خودرو بسختی می‌توانند از کنار هم رد شوند، کوچه‌هایی که اکثر ساعات روز تبدیل به پارکینگ دائمی برای خودروی ساکنان محل شده، به اندازه کافی رفت و آمد را برای سواره و پیاده سخت کرده است و حالا مصالح ساختمانی از آجر و سیمان گرفته تا تیرآهن و میلگرد که تا چند متر از مقابل ساختمان‌های نیمه‌کاره پیشروی کرده و بخشی از فضای عبوری خودروها یا پیاده‌روها را اشغال و رفت و آمد اهالی و دیگر رهگذران سواره و پیاده را با اعمال شاقه همراه کرده است.

این صحنه تکراری بسیاری از خیابان‌ها و کوچه‌های شهرمان است، رفت و آمد با مشقت فراوان برای شهروندان دیگر عادی شده است؛ انگار آنها محکوم شده‌اند به این‌که به این شرایط ناعادلانه تن دهند؛ این‌که ساختمان‌های این شهر با زیر پا گذاشتن حقوق شهروندی آنها قد بکشند.

● این دردسر تمامی ندارد

ساخت و سازهای شهری مدت‌هاست آسایش و آرامش را بر بسیاری از شهروندان حرام کرده و موجب آزار ساکنان یک کوچه یا خیابان شده است. ریختن مصالح ساختمانی در پیاده‌رو، سر و صدای ناشی از ساخت و ساز و ادامه داشتن کار ساخت و ساز گاه در شبانه‌روز ازجمله مسائلی است که همسایگان و ساکنان اطراف محدوده ساخت و سازهای درحال انجام را آزار می‌دهد.

رها کردن مصالح ساختمانی مقابل خانه‌ها و در پیاده‌روها، نه‌تنها در تردد عابران از پیاده‌رو اخلال ایجاد می‌کند، بلکه در مواقع بارندگی نیز موجب گل‌آلود شدن کوچه و خیابان یا هنگام وزش باد و عبور خودروها موجب ایجاد گرد و خاک می‌شود که این آخری بیش از همه صدای اعتراض خانم‌های خانه را بلند می‌کند.

بسیاری از شهروندان و همسایه‌های ساکن در محدوده این ساخت و سازها نیز به خاطر رعایت اصل همسایگی یا از روی خجالت، تذکری به مالکان این ساختمان‌ها نمی‌دهند و تا پایان کار، همه مشکلات را تحمل می‌کنند؛ اما مساله اینجاست که بلافاصله با پایان یافتن یک کار ساختمانی، ساخت و ساز دیگری کمی آن‌طرف‌تر آغاز می‌شود و باز این اهالی هستند که باید دوباره مشکلات و دردسرهای مشابه را تحمل کنند.

● پیاده‌رو؛ ملک شخصی یا حق عمومی؟

پیاده‌رو ملک خصوصی هیچ‌کس نیست، پیاده‌رو متعلق به همه شهروندان و بخشی از حقوق شهروندان یک شهر است که هیچ مقام و مرجعی ـ چه شخصی و چه دولتی ـ نمی‌تواند در آن دخل و تصرفی داشته باشد.

هرچند آنچه گفته شد کاملا واضح و روشن است، اما آنچه هم‌اکنون شهروندان در بسیاری از محله‌ها و خیابان‌های شهرشان می‌بینند این ادعا را تا حدی زیر سوال می‌برد.

هم‌اکنون آنهایی که اقدام به ساخت و ساز جدید یا بازسازی ملک خود در سطح شهر می‌کنند، شاید تنها مشکل‌شان گرفتن مجوز از شهرداری باشد و پس از آن که کارشان را آغاز کردند، پیاده‌رو را تا مدت‌های طولانی مسدود می‌کنند، روزها و شب‌ها آسایش و آرامش را بر ساکنان محل حرام و در یک کلام، گاه تا دو سال برای اهالی دردسر و مزاحمت ایجاد می‌کنند.

● الزام ساخت و سازها به حصارکشی

قانون کاملا شفاف است؛ این گفته مدیرکل معماری و ساختمان معاونت شهرسازی شهرداری تهران است که به صراحت تاکید می‌کند به اندازه کافی قانون و دستورالعمل برای برخورد با چنین تخلفاتی وجود دارد.

جواد کریمیان اقبال در گفت‌وگو با جام‌جم از دستورالعمل‌هایی سخن می‌گوید که سال گذشته به شهرداری‌های مناطق ابلاغ شده است. براساس این دستورالعمل ـ که به دستورالعمل حصار کارگاهی معروف است ـ از شهرداری‌های مناطق خواسته شده با جدیت، موضوع ایجاد سد معبر در ساخت و سازهای شهری را کنترل کنند.

کریمیان اقبال: به مناطق ابلاغ شده حتی با پیشنهاد جریمه دادن از سوی مالکان با تخلف آنها کنار نیایند چراکه باید تمام مصالح به داخل محوطه ساختمان انتقال پیدا کند و درغیر این​صورت از ادامه کار جلوگیری خواهد شد

وی توضیح می‌دهد: براساس دستورالعمل‌های صادر شده مالکانی که اقدام به ساخت و ساز می‌کنند موظف هستند یک‌سوم از فضای معبر (‌پیاده‌رو) را تا زمان زدن سقف اول اشغال کنند، مگر در مواردی که به دلیل باریک بودن معبر یا کوچه یا جنوبی بودن ملک امکان این‌که مصالح به داخل محوطه ساختمان برده شود، وجود نداشته باشد و بنابراین در این شرایط می‌توانند تا پایان سقف آخر این فضای ۵۰ درصد را در اختیار داشته باشند.

به گفته کریمیان اقبال، در شرایط عادی پس از اتمام سقف اول مالک موظف است دور محوطه‌ای که ساخت و ساز در آن در حال انجام است، حصارکشی کند که این حصارها براساس دستورالعمل به رنگ مشکی و قرمز خواهد بود.

مدیرکل معماری و ساختمان معاونت شهرسازی شهرداری تهران تاکید می‌کند: به شهرداری‌های مناطق ابلاغ شده به هیچ وجه حتی در صورت پیشنهاد جریمه دادن از سوی مالکان با تخلف آنها کنار نیایند، چراکه باید تمام مصالح جمع‌آوری و به داخل محوطه ساختمان انتقال پیدا کند و تا زمانی که مالک این کار را نکند از ادامه کار ساخت و ساز جلوگیری خواهد شد.

به گفته کریمیان اقبال، این‌که حصارهای کارگاهی باید دارای چه ویژگی‌هایی باشد، اقدامات ایمنی برای پیشگیری از سقوط و ریختن مصالح بر سر رهگذران، رعایت فاصله طولی و نصب علائم هشدار‌دهنده برای عابران از جمله مواردی است که مالکان براساس دستورالعمل‌های مصوب موظف به رعایت آنها شده‌ا‌ند.

● شهروندان می‌توانند شکایت کنند

شکایت از ایجاد مزاحمت‌هایی چون سد معبر ساختمان‌های در حال احداث؟ مگر می‌شود؟ این تصور بسیاری از شهروندان است که در کوچه و محله‌ زندگی‌شان از مزاحمت‌ها و دردسرهای ساختمان‌های در حال احداث به ستوه آمده‌اند و متاسفانه تاکنون هم تذکرهای اهالی به مالکان این ساخت و سازها نتیجه چندانی نداشته است.

اما مدیرکل معماری و ساختمان معاونت شهرسازی شهرداری تهران در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید می‌کند شهروندان حق دارند از مزاحمت‌ها و دردسرسازی‌های ساخت و سازهایی که در محل زندگی‌شان در حال انجام است، شکایت کنند.

او می‌گوید: دو سامانه ۱۳۷ و ۱۸۸۸ شهرداری تهران آماده شنیدن شکایات و اعتراض‌های شهروندان از مزاحمت‌های ساخت و سازهای شهری یا ایجاد سد معبر است.

● کنده‌کاری‌های طولانی سازمان‌های خدماتی

مشکلات ناشی از ساخت و سازهای مالکان خصوصی یک طرف و فعالیت برخی ادارات و سازمان‌های خدماتی عمومی در سطح شهر هم مدت‌هاست که برای شهروندان دردسرساز شده است. کافی است یک روز که از خانه خارج می‌شوید تا زمانی که به مقصد برسید در طول مسیر با دقت بیشتری به خیابان‌ها و معابر شهرمان نگاه بیندازید، آن وقت شاید بهتر متوجه منظورمان بشوید.

کنده‌کاری‌های اداره‌های آب، برق و گاز شهری، کنده‌کاری‌های ناشی از اجرای پروژه‌های شهری توسط شهرداری‌ها یا شرکت‌های زیرمجموعه آنها مانند حفاری‌های تونل‌های مترو که کارگاه‌های روی زمینی آنها در نقاطی از شهر بیش از دو‌سوم فضای معابر را گرفته و تردد خودروها را با کندی و ترافیک ایجاد کرده است.

کارگاه‌های تونل جمع‌آوری آب‌های سطحی، پیاده‌راه‌سازی‌ها، بازسازی آنها و نصب سنگفرش‌های جدید که گاه تا چند ماه مشکلات عدیده‌ای برای تردد عابران پیاده ایجاد می‌کند، تنها نمونه‌هایی از دردسرهایی است که سازمان‌های خدماتی در سطح شهر برای تردد مردم ایجاد کرده‌اند. موضوع مهم این است که متاسفانه برای بسیاری از این پروژه‌ها زمان مشخصی تعریف نشده یا اگر هم شده بسیار طولانی است که همین زمانبربودن، دردسرهای فراوانی برای تردد سواره و پیاده در محدوده اجرای این پروژه‌ها ایجاد می‌کند.

اگرچه در برخی موارد دیده شده که این سازمان‌ها با نصب بنرهای بزرگی در محدوده از شهروندان به دلیل مشکلاتی که در تردد با آن مواجه هستند، عذرخواهی کرده‌اند، اما به هر حال طولانی‌شدن این روند موضوعی است که متاسفانه سازمان‌های خدماتی در سطح شهر نسبت به آن بی‌توجه هستند.

کریمیان اقبال به صراحت می‌گوید که پاسخگویی به این سوال و رسیدگی به این موارد در حیطه وظایف و اختیارات معاونت شهرسازی نیست و باید از بخش دیگری در شهرداری‌ها یا سایر سازمان‌های مسئول موضوع را جویا شویم.

وی تاکید می‌کند: صرفا نظارت بر موضوع ساخت و سازهای بخش خصوصی بر عهده معاونت شهرسازی است.

هرچند مسئولان معاونت شهرسازی تاکید می‌کنند شهرداری‌های مناطق با سرکشی مدام به محله‌های زیرمجموعه خود با دقت وضعیت ساخت و سازها را رصد می‌کنند و با تخلفات اینچنینی برخورد می‌کنند، اما به نظر می‌رسد این سرکشی‌ها و تذکر دادن‌ها صرفا برای گرفتن پول از مالکان این‌گونه ساخت و سازهاست و کمترین مواردی که در آن مورد توجه جدی قرار نمی‌گیرد، وضع آسایش و آرامش ساکنان این محله‌هاست، وگرنه نارضایتی‌ها و گلایه‌های شهروندانی که در محدوده محل زندگی‌شان ساخت و ساز مالکان خصوصی در حال انجام است اینقدر ادامه‌دار نمی‌شد.

از سوی دیگر، مشکلاتی که درباره عملکرد ادارات و سازمان‌های خدماتی دولتی بابت کنده‌کاری‌ها و حفاری‌های پی در پی به بهانه اجرای پروژه‌ها به آنها اشاره شد نیز موضوع دیگری است که مرجع پاسخگویی برای شنیدن شکایات واعتراض شهروندان در این بخش و رسیدگی به آنها وجود ندارد و اگر هم باشد، مردم از آن بی‌خبرند.

پوران محمدی