نگاه دنیا به شرق

آسیا در راه توسعه و پیشگامی

از میان ۲۰ بندر کانتینری برتر جهان ۸ بندر در چین و ۷ بندر دیگر در آسیا قرار دارد که تعداد آنها هم‌چنان رو به افزایش است.

در سال ۲۰۰۶ میلادی فعالیت‌های کانتینری در بنادر چین هم‌چنان با ارسال کانتینر به کشورهای غربی، از مبادی بدون نظارت و کنترل ادامه داشت، اما بالاخره از رشد خیره‌کننده آن در سال ۲۰۰۷ میلادی کاسته خواهد شد.

در حقیقت این نواحی طی سال‌های آینده، با رشد بالای ۲۰ درصد، احتمالاً از داخل چین در سراسر رود یانگ‌تسه و هم‌چنین چین بعدی یعنی ویتنام و هند روبه‌رو خواهد شد.

معهذا سنگاپور با رسیدن به رشد ۹/۶ درصدی یعنی ۸/۲۴ میلیون TEU رتبه اول بنادر کانتینری جهان را به خود اختصاص داد. ترمینال PSA آن کشور ۹۸/۲۳ میلیون TEU را از رقم فوق به خود اختصاص داد. الباقی آن نیز با مشارکت بندر جورانگ به‌دست آمده است. با این حال شاید این‌بار آخرین سالی باشد که سنگاپور این عنوان را کسب می‌کند و احتمالاً شانگهای،جای آن را خواهد گرفت و از آن گذشته، ”شنزن“ هم آماده خیز برداشتن برای کسب چنین مقامی است.

بندر هنگ‌کنگ که تا سال ۲۰۰۵ میلادی در این زمینه عنوان قهرمانی را داشت، در سال جاری وضعیتی نابسامان دارد. ترمینال‌های کانتینری Kwai Chung برای اولین بار طی ۵ سال گذشته با رشد غیرمحتمل و دو برابری ۴/۱۲ درصدی به ۱۶/۰۵ میلیون TEU رسیدند.

دلیل عمده این اتفاق، تراکم بندر چینی است که سرعت تخلیه و بارگیری را در آن افزایش داده‌اند. به‌طور کلی پیش‌بینی می‌شد حجم مبادلات کانتینر در این بندر با ۱/۳ درصد رشد در سال ۲۰۰۶ میلادی به ۳۰/۲۳ میلیون TEU برسد. موفقیت بندر هنگ‌کنگ، دلایل دیگری هم دارد که از جمله آنها وجود ترمینال‌های هاتچیسون و مدرن و هم‌چنین وجود دو مؤسسه بازرگانی بسیار فعال در آن است.

اولین سال فعالیت تجهیزات جدید در بندر یانگ‌شان، فرصتی برای این بندر چنین فراهم ساخت تا حجم مبادله کانتینر با جهش ۱/۲۰ درصدی به ۷۱/۲۱ میلیون TEU برسد. مسئولان بندر با هدف رسیدن به برنامه سال اول مانورهای شتاب‌زده‌ای را با مشارکت گروه بین‌المللی شانگهای ترتیب دادند و در ماه سپتامبر به‌طور ناگهانی اعلام کردند که تمامی سرویس‌های آمریکای جنوبی از Waigaoqiao به یانگ‌شان تغییر مکان یافته است.

در همین حال بندر ”شنزن“ در Pearl River Delta با افزایش ۱۳ درصدی حجم مبادلات به ۲۶/۱۸ میلیون TEU رسید که سالی نسبتاً آرام‌تر را پشت سر گذاشت. این نرخ رشد کمترین میزان را در میان بنادر چینی دارد.

هنوز هم عده‌ای هستند که ترقی فوق‌العاده‌ محصولات چینی، استفاده‌ای برایشان به همراه نداشته است. برای مثال به چهره مصمم مسئولان بندر بوسان توجه کنید. جائی‌که طی ۱۶ سال اخیر، حجم مبادلات آن به پائین‌ترین حد خود یعنی تنها با ۶/۱ درصد رشد به ۱۲ میلیون TEU رسیده است. مورد مشابه دیگر آن بندر پیشتاز تایوانی Kaohsiung است که نتوانست به هدف از پیش تعیین شده ۱۰ میلیون TEU برای سال ۲۰۰۶ میلادی برسد. حجم مبادلات در این قطب بزرگ تجاری جنوب تایوان که عنوان سومین مقصد شلوغ کانتینری جهان را در سال ۲۰۰۰ میلادی داشت، تنها با ۲/۳ درصد رشد ۷۷/۹ میلیون TEU در سال ۲۰۰۶ میلادی رسید.

بنادر روتردام، هامبورگ، دبی و لس‌آنجلس با قطع روند اختصاص بنادر مهم کانتینری جهان از کشور چین به ترتیب رده‌های هفتم تا دهم را به خود اختصاص دادند و به دنبال آن بنادر لانگ‌بیچ و آنتورپ در جایگاه‌های دوازدهم و چهاردهم قرار دارند. در میان بنادر ذکر شده دبی با بیشترین رشد ترافیک بندری یعنی ۲/۱۷ درصد پیشتاز است.

بندر Qingdoo در شمال شرقی چین نیز، رتبه یازدهم بنادر کانتینری جهان در سال ۲۰۰۶ میلادی را به خود اختصاص داد که از طریق اجرای فاز سوم طرح توسعه ترمینال کانتینری و هم‌چنین افتتاح MQCT و افزایش ۸ پهلوگاه دیگر در اکتبر سال گذشته به رشد خود تداوم داد. حجم مبادلات این بندر با ۱۹ درصد افزایش به ۵/۷ میلیون TEU رسید.

طی ده سال گذشته، هیچ بندری مانند بندر نیگبو که بهترین بندر با عمق طبیعی در چین است، رشد نکرده است. ساختار ناقص ترمینال شانگهای، باعث شده است که این بندر به مقصد جذابی برای سرویس‌های چین و مرکزی تبدیل شود. سال گذشته نیروهای این بندر با عوامل مجمع‌الجزایر همجوار شنزن، ادغام شدند تا مجموع شرایط مناسب‌تری فراهم سازند. از همین‌رو بود که حجم مبادلات در سال گذشته از ۷ میلیون TEU گذشت و مطمئناً رقم آن را برای سال جاری به ۵/۸ میلیون TEU خواهد رسید. فاز بعدی طرح گسترش ترمینال کانتینری این بندر هم مثل بنادر دالیان و شانگهای و گوانگ‌زو در یک جزیره انجام خواهد شد.

در ۲۵ سال گذشته، افتتاح بندر جدید نانشا در بندر گوانگ‌زو را می‌توان یک موفقیت کیفی تلقی نمود. این شهر بندری نانشا، در ۵۰ کیلومتری گوانگ‌زو واقع شده و اخیراً به نام کانتون شهرت یافته است. با به کارگیری و نصب تجهیزات مدرن در حال جهش به‌سوی رده‌های بالاتری، جزو فهرست بنادر بزرگ کانتینری جهان است. در سال ۲۰۰۵ میلادی مبادلات بندر گوانگ‌زو به ۶۸/۴ میلیون TEU رسید که سهم بندر نانشا نزدیک به نیمی از آن بود. پیش‌بینی می‌شود با اتمام فاز دوم طرح گسترش، ۶ پهلوگاه دیگر نیز در این بندر آماده بهره‌برداری می‌شود.

مالزی نیز برای اولین‌بار توانست رده ۱۶ فهرست برترین بنادر کانتینری جهان را به بندر کلانگ خود با رشد ۵/۱۴ درصد اختصاص دهد. هم‌چنین رده نوزدهم جدول به بندر تانجونگ پلپاس با رشد ۱۵ درصد از کشور مالزی اختصاص دارد.

بندر تیانجین که نقش شریان دریائی پکن را دارد نیز، سال موفقی را پشت سر گذاشت. حجم مبادلات آن با ۲۳ درصد رشد به ۹/۵ میلیون TEU رسید که با افزایش تجهیزات بندر، انتظار می‌رود به ۷ میلیون TEU در سال جاری برسد. ترمینال‌هایAPMو Pacific Cosco با مشارکت هم در حال ساخت سه پهلوگاه جدید هستند که انتظار می‌رود سال آینده آماده بهره‌برداری شوند. در حالی‌که بانک توسعه جهانی نیز مبلغ ۵۰۰ میلیون دلار برای یک پروژه بزرگ‌تر اختصاص داده است.

بندر تیانجین نیز مانند بندرهای دالیان و زیامین توانست در بازار بورس سهام هنگ‌کنگ جایگاه خوبی پیدا کند.

آمریکا هم توانست رتبه هجدهم جدول را به وسیله بندر نیویورک ـ نیوجرسی با رشد ۷ درصدی ترافیک بندری یعنی رقم ۵ میلیون TEU از آن خود کند.

بندر زیامین چین نیز آخرین رده ۲۰ بندر برتر کانتینری جهان را به خود اختصاص داد. ترمینال APM و هاتچیسون در این بندر سرمایه‌گذاری مناسبی داشته‌اند. حجم مبادلات آنها در سال ۲۰۰۶ میلادی از ۴ میلیون TEU گذشت. پس از گسترش ۵۰ کیلومتری اسکله این بندر، حجم مبادلات آن تا سال ۲۰۱۰ به ۱۰ میلیون TEU خواهد رسید.

مترجم: اصغر نیک‌عهد

منبع: Seatrade