دروغ، بی خردی و گمراهی

ارتباط انسان با انسان های دیگر به وسیله زبان و از راه سخن گفتن صورت می گیرد . بنابراین سخن راست - که حقیقت نهانی را بر انسان آشکار می کند -
یکی از ارکان ضروری زندگی اجتماعی است و فواید …

ارتباط انسان با انسان های دیگر به وسیله زبان و از راه سخن گفتن صورت می گیرد . بنابراین سخن راست - که حقیقت نهانی را بر انسان آشکار می کند -

یکی از ارکان ضروری زندگی اجتماعی است و فواید مهمی که هرگز اجتماع از آن بی نیاز نیست به واسطه سخن راست تأمین می شود . آدم راستگو امین و مورد اعتماد و محبوب همنوعان خویش است . انسان راستگو پیش وجدان خود سربلند و از رنج دروغ و غم و اندوه بر ملاشدن حقیقت آسوده خاطر است . به وسیله راستگویی بیشتر اختلافها و مشاجرات از بین می رود و ...

حضرت علی (ع) می فرمایند : مسلمان واقعی کسی است که راستگویی را اگر چه به ضرر او تمام شود بر دروغی که از آن بهره مند می شود ترجیح دهد و از این ترجیح آسایش درونی می یابد . پیغمبر اکرم (ص) فرمود : سه طایفه اگر چه نماز بخوانند و روزه هم بگیرند منافقند ۱- دروغگو ۲- کسی که به وعده اش وفا نمی کند ۳- کسی که در امانت خیانت نماید .

امیر مؤمنان علی (ع) می فرمایند : انسان وقتی لذّت ایمان را می چشد که دروغ را اگر چه از روی شوخی باشد ترک نماید .

دروغ نه تنها از سوی مکتب انسان ساز اسلام کرداری منفور معرفی شده بلکه تمام مکتب های اخلاقی نیز آن را خطا و لغزشی زشت می دانند و از نظر عقل نیز زشتی و ناروایی آن روشن است . شیوع این اخلاق ناپسند در جامعه مضرّات بسیاری دارد که کمترین آن سلب اعتماد از افراد جامعه نسبت به همدیگر است .

دروغ و کتمان حقیقت تنها این نیست که انسان با زبان آن را ادا کند بلکه حتی می توان با دست و از راه نوشتن و یا با اشاره سر و هر حالت دیگری مرتکب این عمل زشت شد . می توان گفت که چاپلوسی و تملّق و نفاق و تظاهر به یک شخصیت بسیار والای انسانی با داشتن باطنی شرور و رذل خود نوعی دروغ است گاهی انسان به قدری در غفلت است و یا معنی درستی از دروغ و مواضع آن ندارد که دروغ گفتن خود را نیز دروغ نمی شمارد .

حضرت علی (ع) در فرازی از خطبه ۸۲ می فرمایند: جانبو الکذب فانّه مجانب للایمان الّصادق علی شرف منجاهٔ و کرامهٔ و الکاذب علی شفامهواهٔ و مهانهٔ . از دروغ اجتناب ورزید زیرا دروغ با ایمان ضدّیت دارد . راستگو بر بلندای نجات و کرامت ( ایستاده است ) و دروغگو پرتگاه سقوط و پستی . ‏

یکی دیگر از زمینه های سقوط و انحطاط انسان بی خردی می باشد. منظور از بی خردی نداشتن خرد و عقل نیست بلکه به کار نگرفتن عقل است . آنهایی که عقل را تنها در دستیابی مظاهر مادی و رفاه و برخورداری هر چه بیشتر از آن به استخدام می کشند و هیچ اجازه ای برای فعالیت خرد در راهیابی به رشد و هدایت معنوی نمی دهند در حقیقت با دست خویش سقوط و انحطاط برای خود فراهم آورده اند .

حضرت علی (ع) در حکمت ۴۲۲ می فرمایند :

«کفاک من عقلک ما اوضح لک سبل غیّک من رشدک» تو را از عقلت همین بس است که راههای گمراهی ات را از رشد تو به وضوح روشن سازد .‏

آیدین تبریزی