مسمومیت با منوکسیدکربن

فصول سرد زمانی است که اخبار مسمومیت و مرگ افراد را به علت «گازگرفتگی» می شنویم مقصود از «گازگرفتگی» در اغلب موارد در واقع مسمومیت اتفاقی با گاز منوکسیدکربن است

فصول سرد زمانی است که اخبار مسمومیت و مرگ افراد را به علت «گازگرفتگی» می شنویم. مقصود از «گازگرفتگی» در اغلب موارد در واقع مسمومیت اتفاقی با گاز منوکسیدکربن است. منوکسیدکربن هنگام سوختن ناقص مواد سوختی مختلف از نفت، بنزین، گاز و گازوئیل گرفته تا زغال و چوب، یعنی هنگامی که اکسیژن کافی به آنها نمی رسد، متصاعد می شود.یک علت خطرناک بودن منوکسیدکربن آن است که افراد از وجود آن بی خبر می مانند. منوکسیدکربن گازی است بی رنگ، بی بو و بی مزه و شما در هنگام تراکم یافتن آن به اصطلاح «بوی گاز» استشمام نخواهید کرد.توجه داشته باشید که منوکسید کربن (co) را با گاز دی اکسیدکربن (co۲) اشتباه نکنید. گاز co۲ فرآورده طبیعی بازدم انسان و سایر جانوران است. یکی از شایع ترین علل مسمومیت با منوکسیدکربن خرابی بخاری ها و وسایل گرم کننده مشابه آن است و برای همین است که در ماه های دی و بهمن آمار مسمومیت های با منوکسیدکربن بالا می رود.

•چه باید کرد و چه نباید کرد

۱- منابع احتمالی منوکسیدکربن را شناسایی کنید:

این منابع شامل اجاق گازها و خشک کننده های گازی، بخاری های گازی یا نفتی، کوره ها، فانوس های نفتی یا گازی و بالاخره موتورهای درون سوز در وسایل مختلف از جمله اتومبیل ها یا ژنراتورهای قابل حمل هستند. مطمئن شوید که ابزارهای الکتریکی سالمند. در غیر این صورت ممکن است به علت بی احتیاطی یا اشکال سیم کشی باعث آتش سوزی شوند. مراقب محلول های پاک کننده و حلال های رنگ و جلادهنده ها باشد. گاز متیلن کلراید که در برخی از مواد وجود دارد می تواند موجب مسمومیت منوکسیدکربن شود. (کبد حدود یک سوم این گاز استنشاق شده را تبدیل به منوکسیدکربن می کند.)

۲ _ وسایل حرارتی دائمی را در جای مناسبی قرار دهید و اطمینان حاصل کنید که تهویه کافی دارند:

اجاق گازها باید هود تخلیه کننده داشته باشند و هرگز نباید از آنها برای گرم کردن بیشتر فضا در هوای سرد استفاده کرد.کوره ها و بویلرها را باید به طور دوره ای به خصوص پس از برف سنگین، مورد بازرسی قرار داد تا اطمینان حاصل شود دودکش های آنها مسدود نیستند. هیترها یا کوره ها نباید در فضای محصوری قرار داشته باشند و باید در فضای باز زیرزمین نصب شوند. قراردادن این وسایل در فضاهای محصور یا قرار گرفتن تعداد زیادی از آنها در کنار هم ممکن است باعث تولید گاز منوکسیدکربن شود.پیش از استفاده از شومینه، دودکش آن را وارسی کنید و از باز بودن آن و درست کار کردنش اطمینان حاصل کنید.

۳ _ مراقب هیترهای بزرگ شعله دار باشید:

چند شمعک مسئله ای نیست، اما از هیترهای سالنی شعله دار اجتناب کنید.کباب پز گازی را در داخل خانه استفاده نکنید.موتورهای درون سوز را درون خانه یا فضاهای محصور روشن نکنید. ماشینی که درون یک گاراژ در بسته روشن است می تواند کشنده باشد. استفاده از ژنراتورها از برق قابل حمل درون خانه می تواند خطرناک باشد.

۴- شناساگرهای منوکسیدکربن نصب کنید:

این شناساگرها مانند شناساگرهای دود عمل می کنند و انواع امروزی آنها کمتر هشدار اشتباه می دهند. این شناساگرها نسبتاً ارزان قیمتند. در بعضی مدل ها دارای هردوی دستگاه هشدار دهنده دود و شناساگر منوکسید کربن هستند. این شناساگرها بسته به انواع مختلف ۲ تا ۵ سال بیشتر عمر نمی کنند و باید آنها را تعویض کرد.

•هوای تازه ضد سم موثر

اگر فکر می کنید در معرض منوکسید کربن قرار گرفته اید، باید فوراً از هوای آزاد تنفس کنید. درها و پنجره ها را باز کنید و یا بهتر از آن، خانه را ترک کنید اجاق، شومینه و... را هر وسیله در حال اشتعال دیگر را خاموش کنید.اگر کاملاً مطمئنید مشکل از منوکسید کربن است، به آتش نشانی اطلاع دهید یا دست کم سرویس کاری را برای بررسی وسائل گرم کننده مختلف در خانه بیاورید.منوکسید کربن در غلظت های بالا می تواند در طول چند دقیقه فرد را بکشد. مقادیر کمتر منوکسید کربن نیز خطرناک است زیرا علائم معمول مسمومیت آن مثل سردرد، سرگیجه، تهوع، تنگی نفس در بسیاری از بیماری های دیگر هم دیده می شود و لذا ممکن است فرد علائمش را به علل دیگری نسبت دهد.مسمومیت با منوکسید کربن می تواند اثرات مصیبت باری از جمله آسیب مغزی داشته باشد. هنگامی که منوکسید کربن تنفس می کنید، این گاز به راحتی از ریه ها وارد جریان خون می شود و به هموگلوبین خون متصل می شود. هموگلوبین ترکیبی است که در گلبول های سرخ خون وجود دارد که اکسیژن را در بدن حمل می کند و در بافت های محیطی آن را برای استفاده سلول ها آزاد می کند.هنگامی که منوکسید کربن به هموگلوبین متصل می شود، دیگر آن را رها نمی کند. اگر میزان منوکسید کربن خون بالا رود، میزان هموگلوبین آزاد و در دسترس برای انتقال اکسیژن کاهش می یابد. مغز و سایر بافت ها که نیاز به اکسیژن دارند تا سوخت وساز طبیعی خود را انجام دهند دچار اختلال می شوند و نهایتاً می میرند.در صورتی که فردی بیشتر از دو هفته پس از مسمومیت با منوکسید کربن، دچار اختلال ذهنی باقی بماند، احتمال بهبودی کامل او خیلی کم است.