گروه هشت یکدست و یکصدا در برابر ایران

ژاپن, ایتالیا, امریکا, روسیه, آلمان , بریتانیا , فرانسه و کانادا, حمایت قاطع از تلاش های گروه ۱ ۵ در ارائه راهکار برای حل مساله هسته ای ایران را اعلام کرده و با صراحت تمام خواستار تعلیق غنی سازی اورانیوم از سوی تهران شدند

کشورهای عضو گروه هشت که شامل هشت قدرت برتر صنعتی جهان است، در اجلاس سالجاری خود در توکیو پایتخت ژاپن در حالی بار دیگر به بررسی راهکارهای و راه حل های مختلف از طریق مذاکره برای مسائل و مشکلات جهانی پرداختند که موضوع هسته ایران، تلاش های گروه ۱+۵ برای حل و فصل مسالمت آمیز این موضوع و تبادل بسته های پیشنهادی ایران و این کشورها، در صدر اخبار روز دنیا قرار دارد.

در اجلاس این دوره ژاپن، ایتالیا، امریکا، روسیه، آلمان ، بریتانیا ، فرانسه و کانادا، حمایت قاطع از تلاش های گروه ۱+۵ در ارائه راهکار برای حل مساله هسته ای ایران را اعلام کرده و با صراحت تمام خواستار تعلیق غنی سازی اورانیوم از سوی تهران شدند.

رهبران این هشت کشور صنعتی از ایران خواستند تا فعالیت های غنی سازی خود را به حالت تعلیق در آورد و به قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل عمل کند.

به این ترتیب گروه غیر رسمی و انحصاری هشت کشور صنعتی جهان که اکثریت گروه ۱+۵ را نیز شامل می شود، با صحه گذاشتن بر تلاش های صورت گرفته از سوی غرب در قبال برنامه اتمی ایران، یکصدا و هماهنگ، درخواست پیشین را مجددا تکرار کرده و جهانی متحد را در برابر پافشاری ایران بر عدم تعلیق غنی سازی، به تصویر کشید.

کارکرد اصلی شکل گیری گروه هشت، اقتصادی بوده است اما از اواخر دهه هفتاد میلادی کارکرد سیاسی و دیپلماتیک نیز وارد حوزه های بررسی و تصمیم گیری این گروه شد. اعضای این گروه در اجلاس های چند سال اخیر در مورد مسایلی نظیر بحران خاورمیانه، بازسازی عراق، امنیت جهانی و بحران هسته ای در کره شمالی و ایران تبادل نظر کرده اند.

ایران و جبهه متحد غرب

در برابر اتحاد غرب مقابل برنامه اتمی ایران و اجماع نظر کشورهای اروپایی ، امریکا و روسیه در خصوص لزوم تعلیق غنی سازی اورانیوم ایران به عنوان راهکار خروج از بن بست دیپلماتیک و آغاز دور تازه و ابتکاری مذاکرات، جمهوری اسلامی ایران همچنان بر اصول خود در برنامه هسته ای تاکید دارد و محور این اصول را ادامه پر قدرت فعالیت های صلح آمیز اتمی، توسعه غنی سازی اورانیوم و تاسیسات هسته ای می داند و جدیت در ادامه این مسیر را دفاع از حقوق حقه و تثبیت شده خود به عنوان عضوی از پیمان ان پی تی(مپیمان منع گسترش سلاح های هسته ای) ارزیابی می کند.

در همین راستا، ایران در ارائه پاسخ به بسته مشوق های ۱+۵ اساسی ترین درخواست و پیشنهاد غرب یعنی توقف و تعلیق غنی سازی را بی پاسخ گذاشت و هنوز مشخص نیست با وجود واکنش های کشورهای عضو ۱+۵ نسبت به ابهام آمیز بودن پاسخ ایران، تهران چه تصمیمی برای آینده مذاکرات با این کشورها دارد.

در پاسخ ایران به بسته غرب، بیش از هر نکته دیگری، اعلام آمادگی تهران برای ادامه گفتگوها با طرف های مذاکره کننده مشهود است، اما در همین اعلام آمادگی نیز نشانی از زمان دقیق آغاز مذاکرات، موضوع مورد بررسی در آن ، اهداف طرفین از انجام گفتگوها و چگونگی ادامه مسیر هسته ای ایران پس از این اقدامات ، در حاله ای از ابهام قرار دارد.

این ابهام از نظر مقامات امریکایی و اروپایی دور نمانده و آنها سیاست وقت کشی، ارائه پیشنهادات بی اساس و بی نتیجه برای گذشت زمان و بیان جملات کلی و مبهم و اعلام مواضعی تکراری را موجب پیچیده تر شدن اوضاع تلقی می کنند. با این وجود از تمایل ایران برای در پیش گرفتن مسیر دیپلماتیک ابراز خرسندی کرده اند.

در این ارتباط، شان مک ‌کورمک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد"ایران پاسخ‌های متفاوت وپیچیده‌ای را به بسته مشوق‌های پیشنهادی گروه ۱+۵ می‌دهد و از پاسخ‌های متفاوتمقامات مختلف دولت ایران بطور واضح چنین به نظر می‌رسد که در ایران بحث زیادی دربارهچگونگی پاسخ دادن به بسته پیشنهادی وجود دارد".

از سوی دیگر، اریک شوالیه، سخنگوی وزارت امور خارجه‌ فرانسهروز سه‌شنبه هجدهم تیرماه در خصوص پاسخ ایران به بسته ۱+۵ گفت" در این نامه هیچ اشاره ‌ای بهتعلیق فعالیت‌های حساس نشده و اینواقعیت قطعا یک مساله است.وی افزود:ما در کنار یکدیگر و به صورت جمعی آن رابررسی خواهیم کرد و سپس درباره‌ موضعی مشترک ، فکر می‌کنیم. "

در عین حال خاویر سولانا مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز با وجود استقبال از پاسخ ایران ، بدلیل وجود ابهام کلی در این پاسخ ، محتاطانه نسبت به زمان ادامه مذاکرات با تهران و نتیجه این گفت و گو ها اظهار نظر می کند.

وی روز دوشنبه هفدهم تیر ماه در اجلاس اتحادیه اروپا و کشورهای عضو ناتو درباره پاسخ ایران به بستهمشوق‌های پیشنهادی گفت" نامه ایران بسیار پیچیده و مشکل است و باید به طور کاملتحلیل شود اما زیاد خوش‌بین نیستم. ماهنوز به ایران پاسخی ندادیم و با یکدیگر در حال مذاکره‌ ایم ولی امیدوارم به زودی پاسخدهیم.امیدوارم بتوانیم مذاکرات با ایران راتا پایان ماه ادامه دهیم ،ولی در این مورد نظر کاملا مثبتی ندارم و این موضوع مشکلیاست".

ایالات متحده امریکا نیز در این میان همزمان با توسعه دامنه تحریم ها علیه ایران، اعلام کرده است که منتظر پاسخ و تصمیم سولانا به تهران می ماند. گونزالس گالگوس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، در این خصوص اظهار داشت"مایلم این مساله را کاملا روشن کنم که تعهد ما بهروند دوسویه برقرار است. ما در زمینه‌ برخورد با دولت ایران ابتدا به هویج‌ها وسپس به چماق‌ها نگاه می‌کنیم؛ ما ابتدا به آنها فرصتی برای خروج از این موقعیت وتعامل کامل‌تر با جهان به صورت بازتر می‌دهیم."

چنین به نظر می رسد که در شرایط کنونی کشورهای اروپایی ، امریکا و روسیه ، در کنار تصویب اعمال فشارهای بیشتر بر ایران، تاکید ویژه ای بر گزینه دیپلماتیک و کارساز بودن این گزینه دارند اما در عمل این ایران است که باید همزمان با تحمل فشارهای حاصل از تحریم، راهی برای آینده مذاکرات هسته ای و دست یابی به توافق با طرف های غربی بیابد و در صورت وقت کشی این فرایند طولانی و خسته کننده، سخت تر و پیچیده تر نیز می شود.

نویسنده : مینا علی اسلام