بازخوانی آثار شیخ شهاب الدین سهروردی

فهرست کامل آثار فارسی و عربی شهاب الدین یحیی سهروردی با استفاده از فهرست شهرزوری و مقایسه آن با فهرست ریتر در دایره المعارف اسلامیه به شرح زیر آمده است

فهرست کامل آثار فارسی و عربی شهاب‌الدین یحیی سهروردی با استفاده از فهرست شهرزوری و مقایسه آن با فهرست (ریتر) در دایره‌المعارف اسلامیه به‌شرح زیر آمده است:

۱) المشارع و المطارحات، در منطق، طبیعیات، الهیات.

۲) التلویحات.

۳) حکمه‌الاشراق، در دو بخش؛ بخش نخست، در سه مقاله در منطق، بخش دوم در الهیات در پنج مقاله. ( این کتاب مهم‌ترین تألیف سهروردی است و مذهب و مسلک فلسفی او را به‌خوبی روشن می‌کند).

۴) اللمحات، کتاب مختصر و کوچکی در سه فن از حکمت یعنی طبیعیات، الهیات و منطق.

۵) الالواح المعادیه، در دانش‌های حکمت و اصطلاحات فلسفه.

۶) الهیاکل النوریه، یا هیاکل النور. این کتاب مشتمل بر آرا و نظریه‌های فلسفی است، بر مسلک و ذوق اشراقی. سهروردی نخست آن را به زبان عربی نگاشته و سپس خود آن را به پارسی ترجمه کرده است.

۷) المقاومات، رساله مختصری است که سهروردی خود آن را به منزله ذیل یا ملحقات التلویحات قرار داده است.

۸) الرمز المومی(رمز مومی) هیچ‌یک از نویسندگانی که آثار و تالیف‌های سهروردی را یاد کرده‌اند، از این کتاب نامی نبرده‌اند، جز شهروزی که آن را در فهرست سهروردی آورده است.

۹) المبدا والمعاد. این کتاب به زبان پارسی است و کسی جز شهرزوری از آن یاد نکرده است.

۱۰) بستان القلوب، کتاب مختصری است در حکمت، سهروردی آن را برای گروهی از یاران و پیروان مکتب خود به زبان پارسی در اصفهان نگاشته است.

۱۱) طوارق الانوار، این کتاب را شهرزوری یاد کرده، ولی ریتر از آن نام نبرده است.

۱۲) التنقیحات فی الاصول، این کتاب در فهرست شهرزوری آمده ولی ریتر از قلم انداخته است.

۱۳) کلمه‌التصوف. شهرزوری این کتاب را با این نام در فهرست خود آورده، و ریتر آن‌را به نام (مقامات الصوفیه) یاد کرده است.

۱۴) البارقات الالهیه، شهرزوری این را در فهرست خود آورده و ریتر از آن نام نبرده است.

۱۵) النفحات المساویه، شهرزوری در فهرست خود یاد کرده و ریتر نام آن را نیاورده.

۱۶) لوامع الانوار.

۱۷) الرقم القدسی.

۱۸) اعتقاد الحکما.

۱۹) کتاب الصبر. نام این چهار کتاب اخیر در فهرست شهرزوری آمده و در فهرست ریتر دیده نمی‌شود.

۲۰) رساله العشق، شهرزوری این کتاب را بدین نام آورده است، ولی ریتر آن‌را به‌نام «مونس العشاق» یاد کرده است. این کتاب به زبان فارسی است.

۲۱) رساله در حاله طفولیت، این رساله به زبان فارسی است. شهرزوری آن را یاد کرده و ریتر آن را نیاورده است.

۲۳) رساله روزی با جماعت صوفیان، این رساله نیز به زبان پارسی است. در فهرست شهرزوری آمده و از ریتر دیده نمی‌شود.

۲۴) رساله عقل، این نیز به زبان پارسی است، در فهرست شهرزوری آمده‌ و در فهرست ریتر دیده نمی‌شود.

۲۵) شرح رساله «آواز پر جبرئیل» این رساله هم به زبان پارسی است.

۲۶) رساله پرتونامه، مختصری در حکمت به زبان پارسی است، سهروردی در آن به شرح بعضی اصطلاحات فلسفی پرداخته است.

۲۷) رساله لغت موران، داستان‌هایی است، رمزی که سهروردی آن را به زبان پارسی نگاشته است.

۲۸) رساله غربه‌الغربیه، شهرزوری این رساله را به همین نام یاد کرده، اما ریتر آن‌را به‌نام (الغربه‌الغربیه) آورده است. داستانی است که سهروردی آن را به رمز به عربی نگاشته و در نگارش آن از رساله (حی بن یقظان) ابن‌سینا مایه گرفته یا بر آن منوال نگاشته است.

۲۹) رساله صفیر سیمرغ که به پارسی است.

۳۰) رساله‌الطیر، شهرزوری نام این رساله را چنین نگاشته، ولی ریتر نام آن را (ترجمه رساله طیر) نوشته است. این رساله ترجمه پارسی رساله‌الطیر ابن سینا می‌باشد که سهروردی خود نگاشته است.

۳۱) رساله تفسیر آیات «من کتاب الله و خبر عن رسول الله.» این رساله را شهرزوری یاد کرده و ریتر از آن نام نبرده است.

۳۲) التسبیحات و دعوات الکواکب. شهرزوری این کتاب را به همین نام در فهرست خود آورده، اما در فهرست ریتر کتابی به‌این نام نیامده است. ریتر مجموعه رساله‌ها و نوشته‌های سهروردی را که در این نوع بوده، یکجا تحت‌عنوان (الواردات و التقدیسات) در فهرست خود آورده است و احتمال داده می‌شود که کتاب التسبیحات.... نیز جزو مجموعه مزبور باشد.

۳۳) ادعیه متفرقه، در فهرست شهرزوری آمده است.

۳۴) الدعوه الشمسیه، شهرزوری از این کتاب یاد کرده است.

۳۵) السراج الوهاج، شهرزوری این کتاب را در فهرست خود آورده است اما خودش درباره صحت نسبت این کتاب به سهروردی تردید کرده است، زیرا می‌گوید: (والاظهر انه لیس‌له) درست‌تر آن است که این کتاب از او نباشد.

۳۶) الواردات الالهیه بتحیرات الکواکب و تسبیحاتها، این کتاب تنها در فهرست شهرزوری آمده است.

۳۷) مکاتبات الی الملوک و المشایخ، این را نیز شهرزوری نام برده است.

۳۸) کتاب فی السیمیاء. این کتاب‌ها را شهرزوری نام برده اما نام‌های ویژه آنها را تعیین نکرده و نوشته است این کتاب‌ها به سهروردی منسوب است.

۳۹) الالواح، این کتاب را شهرزوری یکبار (شماره ۵) در فهرست خود یاد کرده که به زبان عربی است و اکنون بار دوم در اینجا آورده که به زبان پارسی است. (سهروردی خود این کتاب را به هر دو زبان نگاشته یا به یک زبان نگاشته و سپس به زبان دیگر ترجمه کرده است).

۴۰) تسبیحات العقول و النفوس والعناصر، تنها در فهرست شهرزوری آمده است.

۴۱) الهیاکل. این کتاب را شهرزوری در فهرست خود یکبار به‌نام (هیاکل النور) یاد کرده و می‌گوید به زبان عربی است و بار دیگر به عنوان الهیاکل آورده است و می‌گوید به زبان پارسی است.

این را نیز سهروردی خود به هر دو زبان پارسی و عربی نگاشته است.

۴۲) شرح الاشارات‌ پارسی است. تنها در فهرست شهرزوری آمده است.

۴۳) کشف الغطاء لاخوان الصفا، این کتاب در فهرست ریتر آمده و در شهرزوری مذکور است.

۴۴) الکلمات الذوقیه و النکات الشوقیه، یا «رساله‌الابراج» این کتاب نیز تنها در فهرست ریتر آمده است.

۴۵) رساله (این رساله عنوان ندارد) تنها در فهرست ریتر آمده است. ریتر نوشته است: موضوع‌هایی که در این رساله از آنها بحث شده، عبارت است از جسم، حرکت، ربوبیه(الهی) معاد، وحی و الهام.

۴۶) مختصر کوچکی در حکمت: شهرزوری این را یاد نکرده، ولی در فهرست ریتر آمده است و می‌گوید: سهروردی در این رساله از فنون سه‌گانه حکمت یعنی منطق، طبیعیات و الهیات بحث می‌کند.