رشد علمی در ایران

تنفس در فضای علمی و حركت برای رشد و تولید علمی حق هر ملتی است و كشور ما نیز به دلیل دارا بودن ذهنهای خلاق و توانمندی های معنوی و فرهنگی كه در روحیه خودباوری و وطن دوستی آنان متجلی است حق خود می داند در این مسیر برای اهداف انسانی گام بردارد

شرایط كشور ما در حال حاضر به بركت انقلاب اسلامی و ارتقای سطح خودباوری آحاد جامعه ، بویژه جوانان ، واجد روحیه علم گرایی است.

بسط این روحیه به منظور ترقی بیشتر و دستیابی به سطوح بالاتر فناوری ، ضرورتی اجتناب ناپذیر است.

تاكید بر گفتمان توسعه علمی در همه زمینه های مرتبط با این موضوع ، می تواند این روحیه را به سمت جنبش نرم افزاری و تولید علم گسترش دهد. بر این اساس ، تبیین توسعه علمی و توجه جدی به آن می باید در دستور كار متولیان علمی ، فرهنگ سازان ، سیاستگذاران ، طراحان و برنامه ریزان برنامه چهارم توسعه و نیز دانشجویان و استادان حوزه و دانشگاه قرار گیرد. این تبیین ، شامل نگاهی به گذشته ، توجه به چشم انداز ایران اسلامی ، واكاوی راههای وصول به این چشم انداز و نیز آسیب شناسی روند توسعه علمی است.

طبیعی است با این وارسی و نیز گسترش گفتمان توسعه علمی ، می توان قوت حركت آینده را تضمین و از تكرار برخی اقدام های نامناسب جلوگیری كرد. اهمیت این حركت برای حیات فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی نزد همه علاقه مندان به ثبات نظام جمهوری اسلامی مكشوف است ؛ اما لازم است برای پرهیز از غفلت و نیز جلوگیری از وادادگی و رعب نسبت به بعضی حركتهای انحصارطلبانه استكباری ، بارها و بارها اهمیت این گفتمان مرور شود. در این مختصر می توان به دو جنبه از ابعاد پراهمیت نهضت علمی اشاره كرد :

الف : اهمیت اول ، ناظر به شكستن انحصار علمی در صحنه جهانی است.

مجموعه ای از فعالیت های انحصارطلبانه و تخریبی دولتهای استكباری علیه ایران نشان می دهد كه آنان رشد علمی ملتهای دیگر را بر نمی تابند و همواره یافته های ناب علمی را برای خویش طلب می كنند. مواضع همیشگی آنها نشان می دهد كه از رشد علمی جوانان ایران اسلامی بسختی بیمناك هستند؛ و این نگرانی را در قالب بهانه جویی های گوناگون بیان می كنند. در حالی كه به قطع می دانند رشد علمی در ایران برای اهداف انسانی و ارزشی به كار می رود، اما همواره سعی می كنند به دروغ رشد فناوری در ایران را به مسائل غیر انسانی نسبت دهند. این پز خیرخواهانه ! در وهله ای اتفاق می افتد كه بخش اعظمی از تولید علم در كشورهای استكباری ، به منظور تجهیز زرادخانه های هسته ای و شیمیایی برای سركوب ملتها به كار می رود. هجوم سیاسی امریكا با استفاده از ابزارهای گوناگون دیپلماتیك و غیره به ایران ، دقیقا برای آن است كه دانشوران ما از حركتهای بنیادی علمی دست بردارند و همواره واردكننده و ترجمه كننده داده های علمی آنان باشند؛ گرچه آنان نظام ارتباطات علمی را به گونه ای طراحی كرده اند كه دسترسی به لایه های زیرین اطلاعات علمی امكان پذیر نباشد. با این طبقه بندی ، امكان دستیابی به سطوح عمیق فناوری را از دیگران سلب می كنند تا مرجعیت خود را حفظ نمایند. بر این اساس ، هر گونه حركتی كه بتواند منجر به تولید علم شود و نهضت علمی را در ایران بارورتر كند ، دقیقا حركتی آبادگرانه و اصولی خواهد بود. به عنوان نمونه ، در این شرایط ، نامه جمع زیادی از دانشجویان و استادان ممتاز دانشگاه صنعتی شریف به ریاست محترم جمهوری در خصوص تداوم حركت علمی هسته ای با هدف انسانی و صلح آمیز را می توان یك حركت جدی به منظور رشد و تولید علمی و یك موضع ضد انحصاری ارزیابی كرد. این افراد، نمونه ای از دانشمندان و مغزهای پویای ایرانی هستند كه بر «حق جستجوگری علمی» تاكید كرده اند ؛ چه ، ایران اسلامی واجد مغزهای توانایی است كه دارای روحیه علم گرایی ، خودباوری عمیق و نگرش معنوی و انسانی هستند و حق دارند كه روابط بین پدیده های عالم را در قالب قوانین علمی جستجو كنند و از آن برای رشد و تكامل انسان بهره جویند.

ب : در شرایط نوین جهانی ، موازنه قدرت به وسیله دستیابی به فرمولها تعیین می شود. هر كشوری كه سریعتر به یافته های بنیادین علمی برسد و بتواند آن را برای رشد فناوری و گسترش علوم دیگر به كار گیرد، سریع تر می تواند موازنه قدرت را به نفع خود رقم زند. طبیعی است از دستاوردهای علمی به عنوان منبع قدرت ، برای حركتهای بعدی استفاده خواهد شد. ایران اسلامی با توان خوبی كه در زمینه های علمی - بویژه علوم پایه دارد، در بستر یك نهضت علمی و جنبش نرم افزاری می تواند منبع قدرت خود را علاوه بر اقتدار فرهنگی و معنوی ، در زمینه های تولید علم گسترش دهد.این موضوع را همه می دانند كه اخلاق و فرهنگ حاكم بر سیاست های كلان جمهوری اسلامی ، دستاوردهای علمی را در جهت مصالح و منافع انسانی سوق می دهد. به عبارت دیگر ، یافته های علمی در چنین فرهنگی در خدمت رشد و تعالی انسانها بوده و هست.

حاصل كلام آن است كه تنفس در فضای علمی و حركت برای رشد و تولید علمی حق هر ملتی است و كشور ما نیز به دلیل دارا بودن ذهنهای خلاق و توانمندی های معنوی و فرهنگی كه در روحیه خودباوری و وطن دوستی آنان متجلی است حق خود می داند در این مسیر برای اهداف انسانی گام بردارد.

نویسنده:رضا پورحسین