درباره نشر الکترونیک

فرآیند تولید و اشاعه اطلاعات از طریق ابزار الکترونیکی, شامل پست الکترونیکی و وب را نشر الکترونیکی تعریف کرده اند

● تعریف نشر الکترونیک :

فرآیند تولید و اشاعه اطلاعات از طریق ابزار الکترونیکی، شامل پست الکترونیکی و وب را نشر الکترونیکی تعریف کرده اند. مطالب منتشر شده به صورت الکترونیکی ممکن است بر روی کاغذ هم منتشر شده یا اختصاصاً برای انتقال به محیط الکترونیکی تولید شده باشد. نشر الکترونیکی شامل آنچه که در محیط وب عرضه می شود و نیز گونه های غیر چاپی مانند خبرنامه الکترونیکی، دیسک نوری، کتاب های الکترونیکی می باشد. بطورکلی نشر الکترونیک نشری است که تمام فرآیندهای نشر سنتی در آن وجود دارد به استثنای اینکه ابزارهای دیجیتالی را در فرآیند تولید، ارتباط و انتقال ایجاد می کند که این عوامل فعالیت ها را جذاب تر، ارزان تر، و در راستای یادگیری اثرگذارتر می سازد.

● مزایای نشر الکترونیک :

بسیاری از امتیازاتی که برای نشر الکترونیکی بر می شمارند صرفاً با مقایسه آن با نشر چاپی قابل درک است

در ذیل به برخی از مزایای این حوزه اشاره می گردد که شامل :

۱) کاهش هزینه های تولید و چاپ.

۲) عدم نیاز به فضای گسترده فیزیکی برای آرشیو نشریات، مجلات و کتاب ها.

۳) عدم نیاز به توزیع پستی.

۴) وجود هایپر لینک ها و استفاده از اطلاعات تکمیلی.

۵) قابلیت استفاده از سایر اشکال محتوای چند رسانه ای.

۶) قابلیت جست وجوی راحت و سریع.

● معایب نشر الکترونیکی :

معایب نشر الکترونیکی، برخی ذاتی هستند و برخی دیگر مانند مسائل مربوط به شیوه دسترسی کاربران عارضی. از این رو روشن است این عوارض را با تمهیدات و روش های مناسب می توان کاهش داد یا از میان برداشت. اما تا زمانی که این عوارض، گریبان گیر طیف قابل توجهی از کاربران باشد نمی توان از آن ها چشم پوشید. که به برخی از این معایب خلاصه وار اشاره می گردد :

۱) عدم دسترسی مناسب به اینترنت.

۲) حق مؤلف.

۳) مشکلات خواندن در محیط وب

۴) مشکلات مربوط به استناد به کتاب های الکترونیکی.

۵) رعایت نکردن حقوق پدید آورندگان.

۶) عدم تسلط و مهارت کاربران در بازیابی اطلاعات.

۷) تردید در ماندگاری مطالب در محیط الکترونیکی.

● چالش های حوزه نشر الکترونیک :

از مهم ترین عواملی که می توان به عنوان چالش در این حوزه مطرح کرد موضوع حقوق پدید آوردگان یا همان حق کپی رایت که مهم ترین معضل نشر الکترونیک در ایران می باشد. شکل کنونی کپی رایت در ایران مربوط به قانون حقوق مؤلف و مصنف است که در سال ۱۳۴۸ تصویب شده و متمم آن در سال ۱۳۵۲ به وجود آمده است در این قانون پیش بینی وضعیت امروز نشر در ایران تبیین نشده و این قانون با پیشرفت های تکنولوژی و فرهنگی امروز هماهنگ نیست. آخرین تغییرات مربوطه به قانون حمایت از پدیدآورندگان و نرم افزارهای رایانه ای مصوب ۴/۱۰/۱۳۷۹ مجلس شورای اسلامی می باشد که بر این قانون نیز اشکالات بسیاری وارد می باشد.

دومین مطلب در این حوزه نبود استراتژی مدون و طراحی نظام جامع گسترش نشر الکترونیک و ایجاد فرهنگ مناسب بهره وری در این حوزه در ایران می باشد.

سومین موضوع و چالش اصلی نبود مدیریت آگاه و هوشمند در جهت گسترش و هدایت نشر الکترونیک در ایران می باشد.

و آخرین مطلب عدم ایجاد زیر ساخت های مناسب برای گسترش این فن آوری در کشور.

نویسنده: حسن احمدی

دبیر مجمع ناشران الکترونیک