سه شنبه, ۱ خرداد, ۱۴۰۳ / 21 May, 2024
گسترش اینترنت در جمهوری اسلامی ایران
بحث ورود جمهوری اسلامی ایران به شبكه جهانی اینترنت و به آستانه جامعه اطلاعاتی مورد توجه بسیاری از دولتمردان، سازمانها و وزارتخانه ها بوده و هست. اما آیا ما آمادگی و توان مواجهه با واقعیت اینترنت را داریم؟اینترنت به عنوان یك فنآوری، در فرایند تحول اجتماعی و توسعه نقش تسهیل كننده و نه تعیین كننده دارد. فقدان زیرساختهای اطلاعاتی و ارتباطی باعث میشود نتوانیم آن طور كه باید و شاید از اینترنت بهرهبرداری كنیم. بهره گیری مناسب از اینترنت مستلزم گذر از مراحلی است. بحث تهاجم فرهنگی و رزم سیبرنتیكی و خلأهای قانونی نیز به نوبه خود قابل تعمق هستند. گسترش توان بهره گیری از اینترنت مستلزم سیاستگذاری و سرمایه گذاری بنیادین دولت است.رسانه های عمومی سعی دارند ما را به این باور برسانند كه جهان در آستانه عصر جدید مخابرات و ارتباطات است.
تمامی مؤلفه های فنآوری لازم برای تعامل هر یك از ابنای بشر بر روی كره ارض با دیگری و نیز قابلیت دسترسی به اطلاعات، یا وجود دارند یا در دست ایجادند.با این وجود، بسیاری از كشورهای در حال توسعه فاقد اساسی ترین شكلهای زیر ساخت مخابراتی و حتی اطلاعاتی هستند. به لحاظ وجود سرویسهای ارتباطی، خلأهای متعددی بین جوامع صنعتی دارای فنآوری بالا و جهان سوم، كه ایران یكی از آنان است، وجود دارد. سازندگان شاهراه اطلاعاتی به جهان نوید چنان شبكه ارتباطی را دادند كه كشورهای رو به توسعه را از حالت وابستگی رهایی بخشد و به عصر جدید رهنمون گردد. رسانه ها چنین القا میكنند كه شاهراه اطلاعاتی در بر دارنده توفیق اقتصادی برای این كشورها است.
به نظر من برخورد رسانه ه، بخصوص رسانه های ایران، با این مسئله بسیار ساده نگرانه و سطحی است. شبكه اینترنت زمانی میتواند به صورت ابزاری برای توسعه سیاسی و اجتماعی درآید كه به نحوی بتوان آن را به كار گرفت و بر چالشهای پیچیده برای بهبود زندگی میلیونها نفر افراد محروم و نیازمند غلبه كرد. باید توجه داشت كه فنآوری نیز یك عامل تعیینكننده در روند تغییر نیست، بلكه تسهیل كننده است و كاربرد و تأثیر آن تا حد زیادی به متن اجتماعی بر میگردد كه در آن قرار دارد و اجرا میشود.در "كنفرانس داوس" (۱) در ژنو، "بیل گیتس" اولین نوجهانخوار ادعاد كرد كه تا ده سال دیگر میزان استفادهكنندگان از اینترنت به ۵۰۰ میلیون نفر خواهد رسید. البته نباید از این نكته غافل شد كه رشد اینترنت شدیداً متوازن بوده است: حدود ۷۵ درصد رایانه های جهان در ایالات متحده واقع اند، و به دنبال آن اروپا و كشورهای دارای اقتصاد شكوفا قرار دارند.در كشورهای پردرآمد شمال، فقط ۱/۳ درصد جمعیت از اینترنت استفاده میكند؛ در حالی كه در كشورهای با درآمد پایین، فقط ۰۰۰۲/۰ درصد از جمعیت به این شبكه دسترسی دارند. اینها ارقام اتحادیه بینالمللی مخابرات بوده كه در سال ۱۹۹۵ ارائه شده است.
از طرف دیگر، در كشورهایی مثل ایران، اكثر كاربران اینترنت به بخشهای باریكی از اجتماع تعلق دارند. از اینرو، اینترنت به یك معنا ابزاری در دست طبقه نخبگان است."نلسن ماندل" در سخنرانی خود در اجلاس "Tellecom ۹۵" ژنو اظهار داشت: "اگر ما نتوانیم تضمین كنیم كه این انقلاب جهانی (ارتباطات) بتواند جامعه اطلاعاتی جهانشمولی را به وجود آورد كه همه در آن، سهم و نقشی داشته باشند، این دیگر انقلاب نیست".واقعیت این است كه با توجه به اهمیت فزاینده فنآوریهای اطلاعاتی و ارتباطی در بازار جهانی، كشورهای رو به توسعه نیاز به اتصال به شبكه هایی از قبیل اینترنت دارند تا از منزوی شدن احتراز و اجتناب كنند. اما این امر مستلزم ایجاد زیرساختهایی، بخصوص زیر ساخت اطلاع رسانی ملی است كه بسیاری از كشورها توان آن را ندارند.برخی از صاحبنظران در ایران بر این باور هستند كه اولین تأثیر مستقیم گسترش شبكه اینترنت در كشور، بر روی سیستم آموزشی خواهد بود.
اما بجز چند استثنا (از جمله ایالات متحده)، نظام آموزشی در همه كشورهای غنی و فقیر تحت فشار هستند: كلاسها شلوغ اند، آموزگاران آموزش كافی ندیده اند و حقوق كمی می گیرند و بار كاری زیادی دارند. لذا مایه اعجاب خواهد بود كه از طرفی بر روی بزرگراه های اطلاع رسانی سرمایه گذاری كنیم و از طرف دیگر از بودجه یكی از پیش نیازهای آن، یعنی آموزش كافی و محكم برای همه، بكاهیم. به عبارت دیگر، بهره گیری مؤثر از اینترنت مستلزم داشتن حداقل بنیانهای جامع و پویای آموزشی است.انگلیسی به عنوان زبان حاكم بر اینترنت و نیز مبدأ اكثر مقرها یا سایتهای موجود در این شبكه، به آمریكای شمالی اشاره دارد. نفوذ "انگلوفون" (انگلیسی گویی) ، هم در شكل و هم در محتوای آن، میتوان به حاكمیت یا سلطه طلبی فرهنگی تفسیر كرد. البته نرمافزارهای مترجمی از قبیل Power Translator شاید تا حدی این وجه را تخفیف بخشد، اما باید توجه داشت كه زبان انگلیسی به عنوان یك زبان فراگیر در جهان مطرح است و در این میان، سهم كشورهای اسلامی آسیایی در رابطه با محتوا و شكل مقرها و اطلاعات موجود در اینترنت بین ۵ تا ۱۰ درصد است.
اما جنبه های اجتماعی و فرهنگی اینترنت به قلمروی زبان و محتوا محدود نمیشود. روش (های) ارتباط در توسعه اینترنت از بسیاری جهات با روشهای سنتی تفاوت دارد. در این روشها جای پای جهانبینی و اسلوبهای تعامل اجتماعی آمریكایی به نحو بارزی دیده میشود.از آنجا كه جمهوری اسلامی ایران به طور كلی، باستثنای یكی دو مجموعه، زیر ساخت اطلاعاتی ندارد، بدیهی است كه امكان بهرهمندی آن از اینترنت نیز بسیار اندك است. یك دلیل این وضعیت، رویكرد سنتی اجتماعی نسبت به اطلاعات، و دلیل دیگر كمبود اعتبارات تحقیقاتی و نیز فقدان سنت اطلاع رسانی در كشور است. شاید بسیاری از دست اندركاران از گزارش ISI درباره سهم كشورها در تولید سالانه دانش آگاه باشند. جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر كمتر از ۵/۰ درصد از مقالات علمی جهان را تولید میكند و میانگین سرانه مطالعه هم چیزی در حدود یك سوم سطر در سال است. این رقم برای كشوری مثل فرانسه ۴۵ صفحه است. باید دید آیا بحث اینترنت در كشور بحثی معتبر است یا نه؟ مخاطبین چه كسانی هستند؟ و آیا تا به حال كسی خطرات و زیانهای اینترنت را با مزایا و سودهای آن سبك سنگین كرده است؟زمانی در ضمن یك تحقیق درباره تأثیر اینترنت برجامعه، به نكتهای برخوردم كه ذكر آن شاید خالی از لطف نباشد: سرعت تحولات در اینترنت به صورتی است كه قوانین كشورها از آن عقب مانده است.
مثلاً نشریات الكترونیكی مقولهای است كه علی الظاهر خارج از مسئولیت وزارت محترم ارشاد اسلامی است؛ انجمنهای هم علاقه نیز خارج از حیطه فعالیت وزارت كشور است؛ و تحلیل استنادی اطلاعات و نظر سنجی را هم میتوان بدون دخالت وزارت اطلاعات انجام داد. از طرف دیگر، دسترسی به اینترنت، شخص را به تابعیت یك جامعه مجازی درمی آورد. بدین قرار، آیا واژه Citizen (به معنی شهروند) در مقابل واژه Natizen رنگ خواهد باخت؟گسترش سیستمهای ارتباطی و تحول نرمافزارهایی از قبیل Navio، بزودی این امكان را فراهم می آورد كه برنامه های تلویزیونی و رادیویی از طریق Web به راحتی و با سرعت پخش شوند. اتحاد راهبردی شبكه NBC و شركت مایكروسافت در تور جهانگستر"(۲) MSNBC اولین نشانه های این تحول است.
در این صورت، دور نیست روزی كه عملاً بدون نیاز به رجوع مجدد به مجلس، قانون ممنوعیت استفاده از ماهواره برای مهمترین قشر این مملكت، یعنی تكنوكراته، از اهلیت ساقط و متروك شود.اینترنت همچون دیگر تحولات فنآوری رسانه ه، غیرقابل كنترل است. در نهایت، كنترل تله ماتیكی آن ناممكن است و باید از طریق معنوی و ذهنی آن را كنترل كرد. همانطور كه قبلاً اشاره شد، چه بسا كه اینترنت در غالب مواقع به عنوان یك ابزار تهاجم فرهنگی و در خدمت انحصارات مخابراتی، نظامی و حتی سیاسی عمل میكند.اما اتصال عمومی به اینترنت یك فرض بیان نشده دارد و آن این است كه كشور از لحاظ اقتصادی و شبكه های داخلی آنچنان رشد كرده كه قرار است به جامعه جهانی و بخصوص به بازارهای الكترونیكی وارد شود. آیا اقتصاد ما توان آن را دارد كه با اقتصاد مالی جهانی كه در حال حاضر از نظر حجم مبادلات الكترونیكی در حدود یك كوادریلیوم (هزار بیلیون) دلار ارزش دارد رویارویی كند؟در سیاستگذاری درباره اینترنت به یك اصل باید بیش از همه توجه كرد و آن، معرفی حلقه ضعیف در زره دفاعی جمهوری اسلامی ایرانی است. در حال حاضر به علت نفوذ اندك فنآوری مخابرات شبكه در كشور، این خطر چندان مهم نیست؛ اما به هر حال، روزی خواهد رسید كه درگیر جنگی خواهیم شد كه در آن گلولهای شلیك نمیشود. این خطر، خطر جنگ و تروریسم اطلاعاتی است؛ زمینهای كه متأسفانه در مقابله با آن شدیداً ضعیف هستیم. اطلاعات تنها نوع دارایی است كه میتواند در یك زمان در دو نقطه باشد.
فیالواقع اگر این اطلاعات با درایت و كفایت دزدیده شود,فقط سارق یا جنگجوی اطلاعاتی است كه میداند اطلاعات در دو نقطه حضور دارد، و قربانی حتی روحش هم خبر نخواهد داشت.در چنین سطحی ما با مسائلی از قبیل سرقت اطلاعات، مخدوش كردن اطلاعات، نابودی اطلاعات، و نابودی زیرساخت اطلاع رسانی سر و كار داریم. در ایالات متحده امریك، ضرر اطلاعاتی ناشی از جاسوسی صنعتی، قصابان نرمافزاری و دزدان اطلاعاتی، نرم افزارها و ویروس های رایانه های بدخیم، شنود داده ها، رمزشكنی و تراشه های بدلی، و حمله به حریم امن اشخاص بین یكصد تا سیصد میلیارد دلار تخمین زده شده است. این خطر آنقدر جدی است كه چهار سال پیش پنتاگون" اولین انستیتوی جنگهای اطلاعاتی را تأسیس كرد.
حتی مؤسسه راند" وابسته به نیروی هوایی آمریكا در ۱۹۹۶ با حضور جمعی از سیاستگزاران و دولتمردان ارشد آمریكا سناریویی در رابطه با حمله اطلاعاتی به امریك، به صورت یك تمرین تصمیمگیری" انجام داد. (۳) از طرفی وزارت دفاع ایالات متحده قرار است طی سه سال آینده مبلغی در حدود سه میلیارد دلار را صرف تقویت سیستمهای مخابراتی و رایانهای خود در برابر این گونه حملات بكند. در اكتبر سال ۱۹۹۸، كمیته ویژه ریاست جمهوری آمریكا گزارش خویش در رابطه با حفاظت از زیرساختهای حساس را به رییس جمهور ارائه خواهد داد.مطالعه درباره این نوع از جنگ در ایران بسیار محدود است. در سال گذشته فقط در پژوهشگاه فنآوردی دفاعی سازمان صنایع دفاع تا حدی به این موضوع پرداخته اند. اما به علت حساسیت مطلب، حتی خود محققین از مطرحكردن موضوع واهمه دارند. علت این است كه در حال حاضر ذكر چنین مطالبی، حتی اگر توسط منابع علمی پشتیبانی شود، شناكردن برخلاف حركت جاری جامعه شمرده میشود. نسخهای خلاصه شده از گزارش مربوط به جنگ سیبرنتیكی و پنجره آسیب پذیری جمهوری اسلامی ایران" در این رابطهٔدر مركز اطلاعات و مدارك علمی ایران موجود است.
درباره جرائم رایانهای هنوز سیاست مدونی وجود ندارد. اما یك نكته مشخص است و آن این كه قبولی بی چون و چرا و نسنجیده اینترنت در كشور میتواند آینده دهشتناكی را برای ما رقم بزند. به عبارت دیگر، ما داریم ارزشمندترین سرمایه های كشور و نخبگان خود را در معرض چیزی قرار میدهیم، بیاین كه در ابتدا سعی در بومی كردن آن داشته باشیم.دولت آمریكا با وجود تمامی مسائل مربوط به امنیت اطلاعاتی، به چند دلیل از گسترش اینترنت پشتیبانی میكند.این دلایل را در زیر میآوریم.
پی نوشتها
۱. DAVOS
۲. WWW
۳. اسناد مربوط به این آزمون موسوم به "روز بعد از جنگ اطلاعاتی" هم در مركز اطلاعات و مدارك علمی ایران و هم كتابخانه مؤسسه ندا رایانه موجود است.
۴. Virtual Community
۵. Electroic Inteligence
۶. Communication Inteligence
۷. transaction
۸. sniffer
۹. Privacy
۱۰. Brainstorm
۱۱. Academic Exchange
۱۲. Mass Mail
۱۳. Mutual Assured Destruction نابودی متقابل تضمین شده
۱۴. Discrect Survey
۱۵. Online
منابع
۱.Schwartau، Win (۱۹۹۶). Chaos on Information Super highway. Thuder Press.
۲.RAND Corporation (۱۹۹۶). A DAY AFTER…In cyberspace. Rand Corporation USAF. California.
۳.Martin، William J. (۱۹۹۵). The Global Information Society. Hampshire، Aslib-Gower.
۴.Rait، David I. (۱۹۹۶). Online ۹۶ : Proceedings. Learned Information. Oxford.
۵.Shyr، Paine Lynn، Corporate policy ad the cthics of competitor Inteligence، of Buschess eth: pp.۴۳۳-۴۳۶.
۶.Braman، Sandra. (۱۹۹۳). Harmonization of Systems: The third stage of the Information society. Journal of Communication، ۴۳ (۳)، pp. ۱۳۳-۱۴۰.
۷.Naghshineh، Nader. "Net Information or Networked Information?” ۲nd Asian Online Meeting، Hong Kong، pp. ۱۱۹-۱۲۱.
۸.Naghshineh، Nader. (۱۹۹۵). "Inforamtion & Society”. ۱st Asian Online Metting، Hong Kong.
۹.USAF. ۱۹۹۲. The First Information Warefare. California.
۱۰.Uimanen، Paula (۱۹۹۷). Internet as a tool for social development. Internet Society. INET ۹۷، Kuala Lampur، pp. ۲۴-۲۷.
۱۱.Bangmen "Eec white paper an Information Society".
۱۲.Negro Ponte’s "Being Digital”، ۱۹۹۵.
۱۳. www.Infowar.Com
۱۴. www۳.itu.Ch:۸۰/telecom/wt۹۵/pressdocs/manddist.html.
این مقاله خلاصه ای است از گزارشی كه به سفارش دبیرخانه كمیسیون مشورتی كمیته فرهنگ عمومی شورای انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۷۶ تهیه شده است.
نوشته: نادر نقشینه
مشاور در امور بین الملل مركز اطلاعات و مدارك علمی ایران
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور سقوط بالگرد رئیسی سیدابراهیم رئیسی شهادت ایران سقوط بالگرد بالگرد حسین امیرعبداللهیان دولت سیزدهم شهادت رئیسی شهادت سید ابراهیم رئیسی
امتحانات تعطیلی مدارس هواشناسی تهران پلیس هلال احمر سیل قوه قضاییه شهرداری تهران مشهد سیل مشهد بارش باران
شهادت رئیس جمهور یارانه چین بورس قیمت خودرو قیمت دلار خودرو دلار بازار خودرو قیمت طلا حقوق بازنشستگان ایران خودرو
شهید رئیسی لیلا حاتمی ابراهیم حاتمی کیا تلویزیون سینما هنرمندان سینمای ایران شعر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی زری خوشکام نمایشگاه کتاب رسانه ملی
قرآن تجهیزات پزشکی
رژیم صهیونیستی ترکیه آمریکا روسیه اسرائیل لبنان غزه فلسطین جنگ غزه حماس اوکراین ولادیمیر پوتین
فوتبال پرسپولیس استقلال لیگ برتر لیگ برتر ایران باشگاه پرسپولیس لیگ برتر انگلیس فدراسیون فوتبال منچسترسیتی تراکتور بازی بارسلونا
هوش مصنوعی سامسونگ تبلیغات اپل موبایل نمایشگاه ایران هلث هواپیما اینترنت
سلامت رژیم غذایی مغز مردان خواب آلزایمر زیبایی استرس کاهش وزن افسردگی