تازه های سلولیت

سلولیت بعد از بلوغ و ترشح هورمون های جنسی در ۸۵ تا ۹۵ درصد زنان دیده می شود

سلولیت به ناصاف شدن سطح پوست همراه با سفتی آن و منظره پوست پرتقالی می‌گویند که هیچ‌گونه علائم آزاردهنده‌ای ندارد و یکی از شکایات عمده بانوان در میانسالی است....

در واقع سلولیت اختلال متابولیک موضعی بافت چربی زیر پوست است که باعث تغییر شکل ظاهری می‌شود. شیوع سلولیت عمدتا در اندام تحتانی و شکم مشاهده می‌شود و علت اصلی آن فتق چربی زیر پوست از میان بافت پیوندی است که نمای پوست پرتقالی را ایجاد می‌کند.

سلولیت بعد از بلوغ و ترشح هورمون‌های جنسی در ۸۵ تا ۹۵ درصد زنان دیده می‌شود. مطالعات جنین‌شناسی نشان داده تا ماه هشتم جنینی در هر دو جنس بافت چربی زیر پوست دارای حفرات سلول‌های چربی با دیواره‌های عمودی شبیه آنچه در زنان بالغ دیده می‌شود، است ولی در زمان تولد تفاوت‌های جنسیتی این چربی‌های زیرپوست به طور قابل‌ملاحظه‌ای بارز می‌شود. در نوزادان پسر حفرات سلول‌های چربی کوچک‌تر، چند ضلعی و دیواره‌های مشبک و زاویه‌دار به صورت موازی با سطح پوست و تقاطع با یکدیگر و همچنین ضخیم شدن درم و ساختار فیبروزی شدن بافت همبندی مشاهده می‌شود.

● سلولیت چاقی نیست

باید بدانیم سلولیت به معنای چاقی نیست. زیرا چاقی بزرگ شدن و افزایش تعداد سلول‌های بافت چربی است و محدود به منطقه خاصی از بدن نیست در حالی که سلولیت بیشتر در موارد محدود به ناحیه لگن، شکم و ران‌هاست. تاکنون هیچ‌گونه گزارشی از مرگ و میر در رابطه با سلولیت گزارش نشده ولی سلولیت یک مشکل شایع زیبایی با عوارض روانی ـ اجتماعی بالا در اکثر خانم‌هاست، حتی افرادی که از نظر وزن و شکل ظاهری متناسب به نظر می‌آیند.

● چرا سلولیت؟

سلولیت یک مشکل با علل مختلف است و زمینه‌های ژنتیکی در ابتلای آن نقش مهمی دارند ولی عوامل دیگری به غیر از ژنتیک در بروز سلولیت موثر است. سلولیت عمدتا در خانم‌ها دیده می‌شود. سلولیت در زنان سفیدپوست شایع‌تر از زنان آسیایی است. تغذیه و رژیم‌های حاوی میزان زیاد کربوهیدرات (قندی) باعث افزایش انسولین خون و به دنبال آن افزایش ساخت و ساز چربی، باعث افزایش محتوای چربی بدن و ریسک ایجاد سلولیت می‌شود. شیوه زندگی بی‌تحرک، می‌تواند باعث کاهش جریان طبیعی خون شود و در نتیجه رکود خون و تغییرات کاهش جریان خون، در نواحی مستعد، به سلولیت می‌انجامد. بارداری، افزایش هورمون‌های بدن مانند پرولاکتین و انسولین و نیز افزایش حجم مایع با تحریک چربی‌سازی و تجمع مایع باعث ایجاد سلولیت می‌شود. مطالعات نشان داده یکی از علل ایجاد سلولیت تفاوت‌های جنسی، در بافت همبندی است.

● تفاوت ساختاری بافت چربی در نواحی مختلف بدن

آناتومی توپوگرافیک بافت چربی، به صورت دو لایه است که توسط لایه‌ای سطحی از هم جدا شده‌اند. لایه سطحی حاوی سلول‌های چربی بزرگ با وضعیت عمودی است. لایه عمیق‌تر دارای سلول‌های کوچک‌تر با موقعیت افقی و عروق خونی فراوان است.

در زنان و کودکان لایه سطحی ضخیم‌تر و این ضخامت در ناحیه ران بسیار بیشتر است. بافت چربی پس از دوران بلوغ به علت تحریک سلول‌های چربی توسط هورمون زنانه استرادیول، افزایش می‌یابد. سلول‌های چربی ناحیه ران‌ها و باسن نسبت به سایر نواحی بدن بیشتر تحت‌تاثیر هورمون‌های زنانه هستند و همچنین از نظر متابولیک در برابر تخریب چربی بسیار مقاوم هستند.

به طور کلی استروژن پاسخ سلول‌های چربی را به گیرنده‌های آنتی‌لپیولینیک (ضدتخریب چربی) افزایش می‌دهد. تنها هورمون‌هایی که به صورت حاد بر فرآیند تخریب چربی تاثیر می‌گذارند کاتکولامین‌ها (اپی‌نفرین و نوراپی‌نفرین) هستند. از نظر عملکردی بافت چربی نقاط مختلف بدن در پاسخ به عوامل هورمونی و میزان فعالیت‌های متابولیک، تفاوت‌های قابل‌ملاحظه‌ای دارند. در مقابل سلول‌های چربی ناحیه ران‌ها نسبت به بافت چربی شکم به تخریب چربی هورمونی بسیار کمتر پاسخ می‌دهند. میزان لیپوپروتئین لیپاز بافت چربی به طور مستقیم با اندازه سلول‌های چربی و تمایل آنها به گیرنده‌های بتا آدرنرژیک ارتباط مستقیم دارد.

● درمان سلولیت

روش‌های درمانی متعددی، از کرم‌های موضعی تا لیپوساکشن و رادیوفرکوئنسی برای درمان سلولیت و چربی‌های موضعی معرفی شده‌اند. اما تحقیقات انجام شده در مورد کارهای طولانی مدت روش‌های درمان سلولیت به علت حجم نمونه پایین در گروه بیماران، نبود گروه کنترل و عوامل مخدوش‌کننده، حاوی اطلاعات محدودی است.

با این حال روش‌های درمانی جدیدتر که بر اساس فیزیولوژی و واکنش‌های بیوشیمیایی سلول‌ها طراحی شده‌اند با نتایج درمانی موثرتر و ماندگارتر همراه هستند. برخی از تکنیک‌های درمانی سلولیت عبارتند از: اندرمولوژی، مزوتراپی و رادیوفرکوئنسی‌های تولید سال‌های اخیر.

دکتر حسین طباطبایی

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، متخصص پوست و مو