شالوده‌شکنی واژگانی

بگذارید با مثالی سنگین آغاز کنیم؛ شعر مولانا را به یاد آورید؛ «چون کشتی بی‌لنگر کژ می‌شد و مژ می‌شد» فکر می‌کنید این شعر روی بزرگسالان بیشتر تأثیر می‌گذارد تا کودکان! شک نکنید …

بگذارید با مثالی سنگین آغاز کنیم؛ شعر مولانا را به یاد آورید؛ «چون کشتی بی‌لنگر کژ می‌شد و مژ می‌شد» فکر می‌کنید این شعر روی بزرگسالان بیشتر تأثیر می‌گذارد تا کودکان! شک نکنید که بزرگسالان با شنیدن این شعر حیرت می‌کنند. اول دنبال این هستند که معنی واژه «کژ» چیست؟ لابد واژه «کژ» همان «کج» است که امروز به کار می‌بریم. سپس ذهن بزرگسالان با «مژ» درگیر می‌شود؛ قطعاً برای معنا کردن این واژه به بن‌بست برمی‌خورد. معنایی برای آن نمی‌یابد. حالا همین شعر را برای یک کودک بخوانید. او دچار حیرت نمی‌شود، سؤالی هم نمی‌پرسد؛ فقط می‌خندد. چرا؟ به راستی روی این چرا تأکید داشته باشیم؛ می‌دانید این شعر را چه کسی گفته است. همان مردی که می‌گوید؛ هر کسی کو دور ماند از اصل خویش/ باز جوید روزگار وصل خویش. پس این قلندر عارف و چکاد ادبی با «گفتن کژ می‌شد و مژ می‌شد بی‌علاقه به بازگشت» به دوران کودکی نیست. کودکان اصولاً از اینگونه کلمات مهمل تعجب نمی‌کنند، بلکه ارتباط می‌گیرند.