روشنگر حوزه ودانشگاه

در هر نهضت و انقلاب الهی و مردمی, علما اولین كسانی بوده اند كه بر تارك جبین شان, خون شهادت نقش بسته است انتقال میراث معنوی دستاوردها و ارزش های الهی و انقلابی به نسل ها و جوامع, رسالتی است بس خطیر و سرنوشت ساز و به همین منظور بیان تاریخ زندگی افتخارآفرینان این آسمانی مردان خاكی پوش و صبح رویانی كه در باران آتش چهره شستند, بخشی از این تعهد مقدس است

اثرپذیری انسان از نمونه های عینی اخلاق و فضیلت، بیش از حرف ها و رهنمودهاست و از همین رو است كه آشنایی با زندگی پرفراز و نشیب شهیدان، این فرزانگان درخشان تاریخ به جویندگان راه سعادت و افتخار نیرو و توان می بخشد. این مختصر به انعكاس گوشه هایی از زندگانی آیت الله شهید دكتر محمد مفتح اختصاص یافته است. بزرگ مردی كه با سیراب شدن از دو عرصه حوزه و دانشگاه و تلاش و تكاپوی علمی در این دو میدان مقدس، راه را برای نزدیكی افكار و اندیشه ها و روش های علمی دو كانون علمی جامعه (حوزه و دانشگاه) گشود و جان خود را نیز هزینه این پیوند مبارك ساخت.

شهید در یك نگاه ؛ آیت الله دكتر محمد مفتح

ولادت: ۲۸ خرداد ماه ۱۳۰۷ ه.ش

محل تولد: همدان

نام پدر: حجت الاسلام حاج شیخ محمود مفتح (وفات پدر دو ماه پس از شهادت پسر)

نام مادر: حاجیه خانم فاطمه شمالی

ورود به حوزه علمیه همدان : ۱۳۱۵ه.ش

ورود به حوزه علمیه قم: ۱۳۲۲ه.ش

ازدواج: ۱۳۲۸ه.ش

ورود به دانشگاه (مقطع كارشناسی): ۱۳۳۸ ه.ش

ورود به دانشگاه (مقطع دكترا): ۱۳۳۸

آغاز مبارزه: ۱۳۴۲ه.ش

پایان تحصیلات حوزوی و كسب درجه اجتهاد: ۱۳۴۴ ه.ش

پایان تحصیلات دانشگاهی و كسب دكترا: ۱۳۴۴ه.ش

شهادت: ۲۷ آذرماه ۱۳۵۸ ه.ش

در بوستان دین و دانش

عصر یك روز پاییزی در سال ۱۳۲۲ه.ش نوجوانی موقر و متین، مالامال از عشق به خدا و با دنیایی آرزو وارد شهر قم شد و در مدرسه دارالشفای قم به كسب معارف اقدام كرد. او به شكل تحسین برانگیزی دروس حوزه از جمله رسائل، مكاسب و كفایه را در طول سال های ۱۳۲۲-۱۳۲۴ ه.ش توانست فرا بگیرد و خود در زمره اساتید حوزه قلمداد گردد. محمد فلسفه و عرفان و دروس خارج فقه و اصول و اخلاق را در عالی ترین سطح نزد آیت الله خمینی آموخت. او با امام علاوه بر روابط شاگردی و استادی، پیوند صمیمانه داشت. امام نیز به او علاقه داشتند. در مدتی كه امام در نجف به سر می برد، محمد به طریقی با رهبر و اسوه خویش ارتباط برقرار كرده بود. وی بخشی از كتاب رسائل شیخ مرتضی انصاری را نزد آیت الله العظمی بروجردی آموخت. همچنین فلسفه و حكمت را نزد فیلسوف كبیر، علامه طباطبایی فراگرفت و مدتی نیز از محضر آیت الله گلپایگانی و آیت الله العظمی مرعشی نجفی بهره برد. او بخشی از دروس فلسفه و عرفان را در محضر آیت الله حاج میرزا ابوالحسن رفیعی قزوینی فراگرفت. همچنین بخش شایان توجهی از دروس خارج فقه و مباحثی از علم اصول را نزد آیت الله سید محمد حجت آموخت.در آن زمان محمد تنها فردی بود كه در حوزه علمیه قم در هر دو رسته علوم قدیم و علوم جدید بالاترین رتبه را كسب كرده بود توانست در سال ۱۳۴۴ه.ش در حوزه علمیه به درجه اجتهاد برسد و در همان سال نیز موفق به اخذ درجه دكترای از دانشگاه تهران شود. محمد در سال ۱۳۲۸ه.ش در ۲۱ سالگی، عازم همدان شد. و تنها دختر آیت الله جابری انصاری را از ایشان خواستگاری كرد. آیت الله انصاری مدرس برجسته حوزه علمیه نجف بود كه به منظور تدریس و ادای تكلیف به حوزه علمیه همدان مهاجرت كرده بود. زندگی مشترك و پرشكوه آن دو در شب مقدس نیمه شعبان ۱۳۲۸ ه.ش در كمال سادگی در محله نوربخش قم و در خانه استیجاری كه آیت الله مشكینی نیز در آن سوی حیاط ساكن بودند آغاز شد. پس از گذشت هفت سال از زندگی محمد و فاطمه (انصاری) اولین فرزند آنان به دنیا آمد و او را محمدمهدی نام نهادند. در مجموع حاصل این ازدواج چهار پسر و چهار دختر است. شهید دكتر بهشتی در مصاحبه ای با روزنامه جمهوری اسلامی می گوید: مرحوم شهید مفتح از دوستان قدیمی من بود و اولین آشنایی ما با هم در سال ۱۳۲۵ بود كه من به قم آمدم در آن موقع در درس كفایه مرحوم آقای محقق داماد كه می رفتم، ایشان هم در همان درس حاضر می شدند. پس از اندك مدتی مفتح خود كتاب منظومه حاج ملاهادی سبزواری را تدریس كرد. و در شرح و توضیح این اثر كتابی را با نام «روش اندیشه» به رشته تحریر درآورد و در حوزه با اقبال علمی روبه رو شد. مفتح در سال ۱۳۳۳ ه.ش در رشته معقول دانشكده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران پذیرفته شد و سپس در سال ۱۳۴۴ ه.ش رساله دكترای خود را در موضوع حكمت الهی و نهج البلاغه كه هر دو را با درجه بسیار خوب از تصویب شورا گذراند آیت الله مفتح در پایان نامه دكترای خود با نام «حكمت الهی و نهج البلاغه» به زیبایی موضوع هایی از قبیل هدف دین و فلسفه و رابطه آنها با یكدیگر. اثبات وجود خدا. صفات صانع جبر و تفویض شبهه ثنویت و قضا و قدر را از دیدگاه حضرت امیر(ع) بررسی كرده است.

در راه روشنگری و مبارزه

دكتر مفتح با تدریس در دبیرستان، دانشگاه و حوزه و همچنین حضور در بین اقشار فرهنگی، مهره ای شناخته شده بود كه می توانست به خوبی بین روحانی، دانشجو و محصل پیوند انس و الفت برقرار سازد. آیت الله مفتح با همكاری شهید بهشتی و حضرت آیت الله خامنه ای به منظور تقویت پیوند میان دانش آموزان، دانشجویان و طلاب و فرهنگیان اقدام به تأسیس كانون اسلامی دانش آموزان و فرهنگیان قم نمودند. این كانون اولین مجتمع اسلامی پویا و فعالی محسوب می شود كه در سال های ۴۰-۳۹ با گردهمایی گروه های طالب علم و دین بر محور اسلام ناب تشكیل شده بود كه پس از مدتی متأسفانه ساواك به نقش این مجمع در معرفی اسلام راستین پی برد و آن را تعطیل كرد. این مجمع موفق شد ۱۳ جلد كتاب های خود را منتشر كند .در بخشی از كتاب وحدت دوقشر روحانی ودانشگاهی از آثار منتشر شده این مجمع كه مجموعه مقالات و سخنرانی های دكتر مفتح است و درباره وحدت دو قشر مؤثر جامعه (روحانی و دانشگاهی) است آمده:جامعه زنده همان جامعه ای است كه می فهمد، حس می كند. جوشش دارد، حركت دارد و نشاط دارد. جامعه باید همچون كشور تن، منظم و منسجم باشد. اسلام می خواهد یك جامعه پویا و سالم، متكامل و مترقی را پی ریزی كند و از این رو به مسأله ا تكامل و همكاری خیلی اهمیت می دهد. اگر در جامعه مذهب ضرورت جامعه است و باید باشد، طبیعی است كه یك عده هم باید متخصص در مذهب و آشنای به مسایل مذهب باشند.

---