بررسی صنعت تعمیر و نگهداری هواپیما در كشور

سال ها است توانمندی ها و دستاوردهای كشور در صنعت تعمیر و نگهداری هواپیما مورد بی توجهی مسئولین قرار گرفته است, البته اخیراً تحولات دلگرم كننده ای در این زمینه رخ داده است كه نوید دستاوردهای بزرگی برای آینده كشور را می­دهد

توانمندی‌ها و قابلیت‌های كشور در تعمیر و نگهداری هواپیما

سال‌ها است توانمندی‌ها و دستاوردهای كشور در صنعت تعمیر و نگهداری هواپیما مورد بی‌توجهی مسئولین قرار گرفته است، البته اخیراً تحولات دلگرم‌كننده‌ای در این زمینه رخ داده است كه نوید دستاوردهای بزرگی برای آینده كشور را می­دهد.

بازار جهانی خدمات تعمیرات و نگهداری هواپیماهای تجاری به اندازه بازار فروش هواپیماهای تجاری، ارزشمند و گسترده می‌باشد. طبق گزارش یك تیم مشترك از شركت‌های Back Aviation Solution/Team SAI حجم بازار خدمات تعمیرات و نگهداری هواپیما در سال ۲۰۰۳، برابر ۱/۳۶ میلیارد دلار محاسبه شده است كه ۵/۱۰ میلیارد دلار مربوط به بخش تعمیرات و نگهداری موتور، ۲/۸ میلیارد دلار سهم خدمات سرویس و نگهداری هواپیما در خط پرواز، ۷/۱۰ میلیارد دلار سهم تعمیرات سنگین (اورهال) و اصلاحات فنی و همچنین ۷/۶ میلیارد دلار سهم بخش تعمیرات قطعات و متعلقات شده است. طبق پیش‌بینی این شركت ارزش بازار فوق در سال ۲۰۱۴ به ۱/۴۹ میلیارد دلار خواهد رسید. اما بررسی شركت مشاوره‌ای Aero strategy ارزش بازار این بخش را در سال ۲۰۰۳ معادل ۷/۳۵ میلیارد دلار محاسبه كرده است و دورنمای آن را در سال ۲۰۱۳ برابر ۶۰ میلیارد دلار برآورد نموده است. این شركت سهم بخش تعمیرات موتور را ۴/۱۲ میلیارد دلار، سهم سرویس و تعمیرات در خط پرواز را ۸/۷ میلیارد دلار و سهم تعمیرات سنگین و اصلاحات فنی را ۸ میلیارد دلار، سهم تعمیرات قطعات و متعلقات را ۵/۷ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۳ محاسبه كرده است. طبق برآوردهای دیگر هزینه تعمیر و نگهداری یك هواپیما در دوران عمرش چندین برابر (۲تا۳ برابر) قیمت اولیه هواپیما است.

رقم­های فوق به خوبی نشان‌دهنده حجم فوق‌العاده‌ای است كه شركت‌های حمل و نقل هوایی هزینه نموده و صنایع مهندسی خدمات تعمیرات و نگهداری می‌توانند كسب نمایند. اهمیت و ارزش تعمیرات نگهداری به گونه‌ای است كه از پارامترهای مهم و كلیدی در انتخاب و بهره‌برداری هواپیماها در خطوط هوایی دنیا می‌باشد. صنعت هوایی کشور در طول سال‌های دفاع مقدس تجربیات ارزنده­ای در این زمینه کسب نموده است. همچنین سرمایه­گذاری­های صنعتی گسترده­ای توسط ارگان‌های مختلف در زمینة طراحی، ساخت، مونتاژ، تعمیر و نگهداری هواپیماهای مختلف صورت پذیرفته است. در ادامه توانمندی‌ها و قابلیت‌های كشور در تعمیر و نگهداری هواپیما مورد اشاره قرار گرفته است.

الف- هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران

هما از سابقه­ای طولانی در تعمیر و نگهداری برخوردار است و توانسته است هواپیماهای بوئینگ ۷۲۷ و ۷۳۷ و فوكر ۱۰۰ را تعمیرات اساسی نماید. هم اکنون انجام تعمیرات سنگین هواپیماهای بدنه باریک در هما نهادینه شده است. این شرکت، در سال ۱۳۸۱ اقدام به تعمیر اساسی دو فروند هواپیمای ایرباس نمود كه از هر حیث قابل توجه و موجب افتخار است. در طول این تعمیرات، سیستم­های ناوبری ACASII نیز هم­زمان روی این هواپیما نصب گردید. ترخیص هواپیما پس از اولین آزمایش پرواز نشان از کیفیت بالا در تعمیرات انجام گرفته می­باشد. این درحالی است که کل هزینة ارزی این تعمیر کمتر از ۵۰۰ هزار دلار می­باشد. دستورالعمل­های تعمیراتی این هواپیما نیز برای اولین بار، بجای خرید از کشور، توسط بخش مهندسی واحد تعمیرات اساسی هواپیمای هما نوشته و تهیه گردید که از این بابت نیز حدود یکصد­ و ­پنجاه هزار دلار صرفه­جویی ارزی نصیب شرکت و کشور گردیده است. در این شركت، چک­های هواپیماهای ایرباس در سطوح A ، B ، C و D انجام می‌شود. قابل ذكر است كه شركت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران اورهال هواپیماهای بویینگ ۷۲۷ شركت هواپیمایی آسمان را نیز انجام می‌دهد.

ب- شركت صنایع هواپیمایی ایران (صها)

شركت صنایع هواپیمایی ایران (صها)، با بیش از ۳۰ سال سابقه در فناوری پیشرفته هوانوردی و دارابودن گواهینامة ایزو ۹۰۰۲ در ایران، جزو معدود مراكز تعمیرات در جهان است كه به طور همزمان تعمیرات اساسی و بازرسی‌ها و آرایش‌های فنی ۹ نوع هواپیما و ۲۰ نوع موتور انواع هواپیماهای نظامی و غیرنظامی و صنعتی را همزمان انجام می‌دهد. این شركت با برخورداری از كادر تخصصی مجرب، ماشین‌آلات و تكنولوژی پیشرفته، از مهم‌ترین زیرساخت‌های كشور در تعمیر و نگهداری هواپیما به شمار می‌رود.

ج- شركت خدمات هوایی كشور (آسمان)

شرکت آسمان نیز دارای پتانسیل­ بالایی در این زمینه است و آشیانه بزرگی را در دست احداث دارد. این شرکت توانسته در این بخش، استانداردهای بین­المللی را به دست آورد. نمونه‌هایی از كارهای انجام گرفته در شركت هواپیمایی آسمان به شرح زیر می‌باشد:

الف- تعمیر اساسی هواپیماهای فالکن

ب- تعمیرات اساسی هواپیمای F-۲۷ ( فرندشیپ)

پ- تعمیرات هواپیماهای F-۲۸

ت- تعمیرات اساسی هواپیمای ATR - ۴۲ و ATR - ۷۲

ث- برنامه­ریزی برای تعمیر و سرویس قطعات مختلف هواپیماها

ج- آموزش نیروها

چ- تجهیز کارگاه­های تخصصی

ح- کتابخانة فنی هواپیمایی آسمان

خ- دریافت گواهینامة JAR-۱۴۵ ، AS-۹۰۰۰ و ISO-۹۰۰۲

د- ساخت آشیانة تعمیر و نگهداری

ذ- نصب دوربین نقشه‌برداری هواپیمای فالکن

د- شركت خدمات هوایی پارس

---