بهسازی منابع انسانی در مــــــدیریت بنـــادر ماهیگیری

بنادر ماهیگیری كه از اركان و عناصر اصلی و جزو ساختارهای زیربنایی و پشتیبانی در مدیریت شیلاتی به شمار می آیند , به سبب دارا بودن ماهیت چند وجهی , ساختاری تركیب یافته از ابعاد فنی – اقتصادی در یك سو و اجتماعی – فرهنگی در سوی دیگر دارند

بنادر ماهیگیری كه از اركان و عناصر اصلی و جزو ساختارهای زیربنایی و پشتیبانی در مدیریت شیلاتی به شمار می آیند ، به سبب دارا بودن ماهیت چند وجهی ، ساختاری تركیب یافته از ابعاد فنی – اقتصادی در یك سو و اجتماعی – فرهنگی در سوی دیگر دارند.اگربندر ماهیگیری رابا لحاظ دارا بودن مشخصه های نوعی واحد اقتصادی – اجتماعی ، به مثابه یك سازمان ( در مفهوم عام ) در نظر آوریم، این سازمان از یك سو ویژگی های فنی – مهندسی و اقتصادی – مالی دارد وبرابر تقسیم بندی كار كردی و ماهیتی سازمانها نوعی سازمان فنی (Technical Organization ) محسوب می شود ولی از منظری دیگر خصیصه هایی با ماهیت اجتماعی– فرهنگی همراه با ملاحظات سیاسی– امنیتی ( به خاطرموقعیت مكانی خاص ) نیز دارد و سازمان یا موسسه ای اجتماعی(Social Institution) به شمار می آید. پیچیدگی و چند گانگی ابعاد فعالیتها در این نوع سازمان باعث می شود ، نتوان آنرا در یكی ازدو نوع سازمان یاد شده جای داد، از این رو شاید بهترین عنوان برای تبیین ماهیت و كاركرد یك بندر ماهیگیری همان سازمان اداری Adminitrative Organization) ) باشد.این سازمان از نظامی بهره می گیرد كه از یك سو به اهداف مادی وابزارها و سازو كارهای مكانیكی توجه دارد واز سوی دیگر با اهداف انسانی – اجتماعی و معنوی – فرهنگی پیوند خورده است.

در مباحث سازمان و مدیریت برای نظام های اداری كه در سازمانهای مختلف استقرار می یابند ، ۴ ركن اساسی در نظر گرفته می شودكه این اركان عبارتند از:

الف ) قوانین ومقررات

ب ) ساختار سازمانی

ج ) نیروی انسانی

د ) روشها و سیستم ها

از بین اركان یاد شده ركن نیروی انسانی كه به تعبیر بیشتر دانشمندان علم مدیریت مهمترین ركن به شمار می آید ، نقشی اساسی در اعمال مدیریت دارد. از نیروی انسانی سازمانها اغلب با عنوان منابع انسانی (Human Resourses ) یاد می شود و این نشان از اهمیت وافر این ركن سازمان است .این نیروها در واقع به منزله منبعی پایان ناپذیر هستند كه با بهره گیری از سایر عوامل و ابزارها و حتی در پاره ای موارد بدون برخورداری از امكانات و ابزارهای مورد نیاز و با تكیه بر انگیزه قوی و توان خلاق خود ، می توانند در مدیریت واداره امور سازمانها شگفتی آفرین باشند. با این اوصاف تجزیه و تحلیل شاخصهای مختلف كمی و كیفی این منابع به منظور مدیریت صحیح بر كاركرد این منابع و برنامه ریزی برای ارتقاء سطح كیفی آنها امری لازم و ضرورتی اساسی است .در این گزارش كه در دو بخش تجزیه وتحلیل وضع موجود و راهكارها ارایه خواهد شد ، تلاشی در راستای نیل به موارد پیش گفته صورت گرفته است ،هرچند با اذعان به كاستی های كار، آن را به مثابه گام نخست در این راه ، می توان قلمداد نمود.در اینجا منظور از نیروی انسانی مدیریت بنادر ماهیگیری ، كاركنان شیلاتی است كه در واحدهای اداری مدیریت بنادر ماهیگیری در استانهای شمالی و جنوبی ( مدیریت بندر یا دفتر صید ) و برابر پستهای سازمانی مصوب برای مدیریت بنادر مشغول به كار هستند. سایر نیروهای شیلاتی كه به منظور انجام سایر وظایف شیلات در محدوده بنادر ماهیگیری مستقر هستند ، مانند كاركنان پایگاهها و پاسگاههای حفاظت منابع آبزیان،مراكز آموزش صیادی شیلات و ادارات شیلات شهرستانها و نواحی ( در مناطقی كه نیروهای شیلات شهرستان و نواحی با نیروهای بندر در یك جا مستقرند.) موضوع این تحلیل نیستند و در این گزارش گنجانده نشده اند. در این بررسی شاخصهای كمی و كیفی منابع انسانی كه وظایف پستهای زیر را انجام می دهند، ارزیابی شده اند:

-مسئول بندر

-مسئول یا متصدی دفتر صید

-متصدی امور شناورها

-متصدی آمارصید وصیادی (آمارگیر)

-متصدی كنترل كیفی صید

-متصدی صدور مجوز صید

-متصدی اخذ عوارض بندری

-ناظر فنی ، تجهیز و نگهداری بندر

-متصدی صدور مجوز و اخذعوارض

-متصدی امور شناورها، تجهیز ونگهداری بندر

-متصدی مخابرات

-نگهبان

افرادی در این گزارش بررسی شده اند كه بصورت دائم در بندر شاغل هستند. مشمولین نظام وظیفه ، نگهبانانی كه بصورت گردشی و هر چند وقت یك باردر بندر خدمت می كنند، در این بررسی لحاظ نشده است .افراد بررسی شده در این گزارش تحلیلی وضعیت استخدامی متفاوتی دارند. نیروهای رسمی ، قراردادی و حتی برخی از نیروهای شركتی كه بصورت دائم در بندر مشغول به كاردریكی از پستهای مصوب مدیریت بندر هستند ، در اینجا ارزیابی شده اند. نكته در خور توجه در این بررسی این است كه تمام ارزیابیهای صورت گرفته ناظر بر وضع شاغل است و در خصوص شغل و وظایف و فعالیتهای صورت گرفته در بنادر ماهیگیری ، كه آن موضوعی بسیار مهم واساسی است، در اینجا سخنی به میان نخواهد آمد كه مجالی فراختر را می طلبد .

- شاخصهای كمی منابع انسانی مدیریت بنادر ماهیگیری :

۱-۱- تعداد بنادر ماهیگیری سطح بندی شده:

ازتعداد۴۶ بندر ماهیگیری سطح بندی شده در كل كشور ۲۱ بندر سطح یك و ۲۵ بندر سطح دو هستند كه توزیع آن در استانهای مختلف بدین قرار است :

استان بوشهر: ۱۴ بندر ( ۴بندر سطح یك و ۱۰ بندر سطح دو )

استان هرمزگان : ۱۳بندر) ۵بندر سطح یك و ۸ بندر سطح دو )

استان سیستان و بلوچستان : ۷ بندر (۴ بندر سطح یك و ۳ بندر سطح دو )

استان خوزستان : ۷ بندر ( ۳ بندر سطح یك و ۴ بندر سطح دو )

استان گیلان : ۳بندر سطح یك

استان مازندران : ۲ بندر سطح یك

بر این اساس رتبه استانها از حیث تعداد كل بنادر سطح بندی شده بدین قرار است

۱- -بوشهر

۲- هرمزگان

۳-سیستان و بلوچستان وخوزستان

۴-گیلان

۵- مازندران

۱-۲- تعداد نیروی انسانی مصوب :

از نظرتعداد نیروی انسانی مصوب(توسط سازمان مدیریت وبرنامه ریزی كشور ) برای فعالیت در واحد های اداری مدیریت بنادرسطح یك و دواز مجموع ۴۳۱ پست سازمانی مصوب ، استان بوشهربا ۱۲۴ نفر بالاتر از بقیه قرار دارد و بعد از آن استانهای هرمزگان با ۱۱۹ نفر, سیستان وبلوچستان با ۶۸ نفر, خوزستان با ۶۵ نفر, گیلان با ۳۳ نفر و مازندران با ۲۲ نفر قرار دارند. بر این اساس رتبه استانها به همراه سهم هر استان از تعداد نیروی مصوب كل بد ین قراراست :

۱ - بوشهر (۲۸.۸ درصد)

۲--هرمزگان (۲۷.۶درصد)

۱-سیستان و بلوچستان ( ۱۵.۸ درصد )

۲-خوزستان ( ۱۵.۱ درصد )

۳-گیلان ( ۷.۶ درصد )

۴-مازندران ( ۵.۱ درصد )

۱-۳- تعداد نیروی انسانی موجود:

از نظر نیروی انسانی موجود رتبه و سهم استانهای متفاوت با نیروهای مصوب است.از ۱۷۴نفر نیروی انسانی موجود فعال در بنادر، استان بوشهر با ۴۹ نفر بالاتر از بقیه قرار دارد و استانهای سیستان و بلوچستان ۴۱, خوزستان و هرمزگان هر كدام ۳۰ ، مازندران ۱۳ و گیلان ۱۱ نفر نیروی انسانی شاغل در پست های مصوب بندر دارند. در این زمینه رتبه و سهم ( درصد از كل) استانهابه قرار زیر است:

۱- بوشهر ( ۲۸.۱ درصد )

۲-سیستان و بلوچستان ( ۲۳.۵درصد)

۳-هرمزگان(۱۷.۳درصد)

۴-خوزستان(۱۷.۳درصد)

۵-مازند ران (۷.۵ درصد)

۶-گیلان( ۶.۳درصد)

---