روایت صدباره پلیس بلژیکی در تلویزیون

بررسی سریال «پوآرو» به بهانه بازی دیوید ساچت در نسخه ۲۰۰۸ داستان های آگاتا کریستی

دوباره مدتی است که سر و کله کارآگاه بلژیکی در تلویزیون‌مان پیدا شده است. همان کارآگاهی که برای اولین بار با نام هرکول پوآرو در سال ۱۹۲۰ در اولین رمان آگاتا کریستی به نام the myster ious aFFairat styles (ملاقات های مرموز) ظاهر شد.

حتما می‌دانید که با موفقیت بی‌مانندی که این رمان به دست آورد، کریستی تا سال ۱۹۷۵ که رمان the last Gase (آخرین نگاه)را نوشت بارها و بارها از این شخصیت در رمان‌های خود استفاده کرد.

اما از زیباترین برداشت‌های سینمایی که براساس رمان‌های آگاتا کریستی نوشته شده است، می‌توان به مجموعه تلویزیونی «پوآرو» محصول کشور انگلستان اشاره کرد.این سریال خارجی که در فاصله سال‌های ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۵ جزو پربیننده‌ترین سریال‌ها در سراسر دنیا بود، با بازی هنرمندانه دیوید ساچت جذابیت‌‌های خاصی داشت، صرف‌نظر از ساختار اثر و نوع بازی بازیگران نقش اصلی، موسیقی آن نیز تا مدت‌ها زمزمه می‌شد و سرزبان‌ها افتاده بود. این فیلم‌ها یا سریال تلویزیونی ۵۷ قسمتی از شبکه LWT از سال ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۱ پخش شد. برخی از داستان‌های این سریال تاکنون ۱۴ مرتبه نامزد دریافت جایزه در بفتا شده‌اند که البته ۴ نوبت موفق به کسب این جایزه شده‌اند.

● پوآرو کیست؟

هرکول پوآرو، کارآگاه تخیلی بلژیکی مجموعه داستان‌های پلیسی آگاتا کریستی را می‌توان از مشهورترین و نامدارترین شخصیت‌های داستانی تاریخ ادبیات پلیسی دانست.

هرکول پوآرو در بیش از ۵۰ داستان کوتاه به عنوان شخصیت اصلی ظاهر شده است و از این لحاظ نیز از رکوردداران است.پوآرو قبلا عضو نیروی پلیس بلژیک بوده است، اما داستان‌های او وقتی آغاز می‌شود که به انگلستان مهاجرت کرده و به عنوان کارآگاه خصوصی مشغول کار می‌شود. اولین داستانی که او در آن شرکت داشته، ماجرای اسرارآمیز در استایلز است و آخرین آنها «پرده» است که طی این داستان بالاخره شاهد مرگ پوآرو خواهیم بود.البته اصل قضیه این‌گونه است که پوآرو به نوعی خود را می‌کشد.از خصوصیات اخلاقی این پلیس بلژیکی می‌توان به مرتب و منظم بودن بیش از اندازه او اشاره کرد، ناگفته نماند که علاقه‌مندی زیادی نسبت به غذا و غذاخوردن نشان می‌داد و ...

● دیوید ساچت، بازیگر نقش هرکول پوآرو

دیوید، متولد دوم مه سال ۱۹۴۶، هنرپیشه‌ای انگلیسی است که به خاطر ایفای نقش هرکول پوآرو، مخلوق آگاتا کریستی در این مجموعه تلویزیونی به نام «پوآروی آگاتا کریستی» معروف شد.

ساچت در لندن متولد شد. پدرش جک و مادرش جوآن ساچت نام داشتند. پدر ساچت یهودی و مادرش نیز مسیحی و از منتقدان کلیسای انگلیس بود، ساچت به مسلک مادرش روی آورد.

جد پدری وی یک لاتویایی (کشور جمهوری در خلیج ریگا) بود که نام‌خانوادگی وی سوچدو ویتز به نام کوتاه‌تر ساچت تغییر کرد.

وی که به بازیگری بسیار علاقه‌مند بود در سن ۱۸ سالگی به تئاتر ملی جوانان پیوست ساچت در آکادمی موسیقی و هنرهای دراماتیک لندن مکانی که هم‌اکنون هم عضو انجمن آن است. تحصیل کرد او بازیگری را به عنوان حرفه از تئاتر watermill آغاز کرد.

در سال ۱۹۷۳ وی به Royal Shakespeare Company پیوست. اولین حضورش در فیلم به سال ۱۹۸۰ و بازی در فیلم «داستان ۲ شهر» (A Tale of Two Cities) برمی‌گردد. در سال ۱۹۸۵ نقش Blott را در فیلم Blott on the Landscape (بلات در طول مسیر)بازی کرد. همچنین در سال ۱۹۸۵ جایزه بهترین بازیگر مرد Royal Television Society را به‌خاطر بازی در فیلم A song for Europe (ترانه ای برای اروپا)از آن خود کرد.بازی وی در نقش کارآگاه معروف آگاتا کریستی، هرکول پوآرو، در سریال تلویزیونی پوآرو باعث شد تا در سال ۱۹۹۱ نامزد دریافت جایزه British Academy Television Award گردید. برای ایفای نقش پوآرو وی اذعان داشت تمامی رمان‌ها، داستان‌های کوتاه و هرگونه نوشته‌ای درباره پوآرو را مطالعه کرده است.

در سال‌های ۱۹۹۴ و ۲۰۰۰ برنده جایزه Variety Club Award گردید. در سال ۲۰۰۲ به‌خاطر بازی در نقش آکوستوس ملموت در فیلم The Way we Live Now (راهی که اکنون می رویم)نامزد جایزه Royal Television Society award و BAFTA گردید.در همان سال وی مفتخر به دریافت مدل افتخار OBE از دست ملکه انگلستان شد.در سال ۲۰۰۶ نقش آبراهام ون هلینک را برای تلویزیون بی.بی.سی بازی کرد.

● ایجاد اضطراب به کمک پیانو

موسیقی این سریال توسط کریستوفر گانیگ تهیه شده است. او متولد سال ۱۹۴۴ انگلستان می‌باشد که پس از جنگ جهانی دوم با خانواده به حومه شهر لندن رفتند و دوران کودکی خود را در آن محل گذراندند. آلکسیز پدر او پیانیست و یکی از موسیقدانان آفریقای جنوبی بود و مادرش از شاگردان پیانو آلکسیز. کریستوفر از مدرسه موسیقی و هنرهای دراماتیک لندن فارغ‌التحصیل شد و پس از فراغت از تحصیل ابتدا کار تنظیم موسیقی را برای خود انتخاب کرد و بعد از کسب مهارت و تجربه به ساخت موسیقی فیلم روی آورد.او در سال ۱۹۸۸ تم اصلی موسیقی سریال تلویزیونی پوآرو را تحریر کرد و با ساخت این موسیقی خیلی زود به شهرت بسیار در انگلستان و حتی هالیوود رسید. او برای ساخت این موسیقی کاندیدای دریافت جایزه Ivor Novello Award شد.

این جایزه از سال ۱۹۵۵ به بهترین موسیقی موثر سال انگلستان داده می‌شود و در مجموع توانست سه بار برنده این جایزه شود که یکی از آنها برای نواختن ملودی همین موسیقی با ساکسیفون بود. کریستوفر گانیگ همچنین موفق به دریافت جایزه بهترین موسیقی BAFTA که مربوط به آکادمی هنرهای فیلم و تلویزیون انگلستان (همانند اسکار) می‌باشد، نیز گشت.به توانایی این آهنگساز در ترکیب ارکستر با پیانو و ساکسیفون دقت کنید. ببینید که پیانو چگونه اضطراب را در شنونده القا می‌کند و در کنار آن ساکسیفون به طور مرموزی به نواختن ملودی می‌پردازد.

ملودی ای که حس کنجکاوی انسان را تحریک می‌کند. از طرف دیگر هارمونی‌های مینور و همراهی که توسط سازهای زهی، بادی و سایر قسمت‌های ارکستر با موسیقی انجام می‌شود هیجان موسیقی را به نهایت خود می‌رساند.کریستوفر کارهای بسیاری برای ارکستر دارد. کارهای معمول او تهیه موسیقی برای فیلم‌های سینما، تلویزیون، رهبری ارکستر و تدریس موسیقی می‌باشد.

● پوآرو سال ۲۰۰۸

امروز ما ایرانی‌ها مثل خیلی دیگر از مردم دنیا که جزو مخاطبان جهانی سریال پلیسی «پوآرو» هستند با شنیدن اسم پوآرو به یاد دیوید ساچت می‌افتیم.

جالب است بدانید آن کسی که ساچت را برای ایفای نقش کارآگاه معروف داستان‌های آگاتا کریستی معرفی کرد دختر این نویسنده بود.

درحالی که ساچت مرز ۶۰ سالگی را پشت‌سر گذاشته است تمام زندگی و هم و غم خود را روی نقش پوآرو گذاشته و از این طریق می‌خواهد راه جاودانگی را بپیماید.مجموعه جدید ۴ قسمتی مجموعه داستان‌های پلیسی کریستی، طی سال ۲۰۰۸ توسط یک تهیه‌کننده آمریکایی در حال آماده شدن است.در عین حال با وجود همه انتقادها به نظر می‌رسد پوآروی او بیش از سایر هنرپیشه‌ها به شخصیت خلق‌شده در کتاب کریستی نزدیک است. البته عمر خود کریستی به تماشای هیچ کدام از پوآروهای ساچت قد نداد تا بتواند در این باره نظری بدهد. ساچت گفته تمام رمان‌ها و داستان‌های کوتاه مربوط به پوآرو را دقیق خوانده و همه جزئیات و توصیفات این شخصیت را از دل آنها بیرون کشیده است تا به درک بهتری از او برسد. او حتی برای جبران لاغری خود و رسیدن به هیکل خپل پوآرو کلی سختی کشیده است. البته در نتیجه همین تلاش‌ها بود که موفق به کسب نشان افتخار «طبقه امپراتور بریتانیا» از ملکه الیزابت شد.

● همه آنهایی که در هیبت پوآرو دیده شدند

اولین «پوآرو»ی تاریخ سینما توسط آستین ترهور روی پرده نقره‌ای جان گرفت این بازیگر در سال ۱۸۹۷ به دنیا آمد و در طول عمرش حتی یک بار هم برنده یا کاندیدای جایزه‌ای نشد. ترهور در سن

۳۴ سالگی نقش پوآرو را بازی کرد و سپس در دو فیلم دیگر نیز این نقش را تکرار کرد. البته خودش معتقد بود که چون لهجه فرانسوی را خوب و راحت تقلید می‌کند این نقش به او واگذار شده است.

اما تمام پوآروهای تاریخ به اندازه ترهور گمنام و بی‌نشان نیستند و لااقل دو اسم خیلی معروف و پرطمطراق بین آنها دیده می‌شود.

آلبرت فینی و دیگری پیتر یوستینوف اولی در عمرش پنج بار نامزد اسکار شد که یکی از آنها به خاطر همین نقش پوآرو بوده است. «قتل در قطار سریع‌السیر شرق» سیدنی لومت که خیلی‌ها معتقدند بهترین فیلم انگلیسی آن زمان بود «قتل در قطار سریع‌السیر شرق» تحسین خود کریستی را هم برانگیخت و رسما بر این فیلم نشان تایید زد. تا مدت‌ها تصویر فینی در این فیلم برای همه تداعی‌کننده چهره پوآرو بود تا اینکه دیوید ساچت جای او را گرفت. اما پوآروی پیتر یوستینوف خیلی به مذاق او خوش نیامد. کریستی از اینکه یوستینوف کارآگاه لاغر، موشکی و کوتاهش را تبدیل به آدمی سنگین‌وزن، قدبلند و با موهای جوگندمی کرده بودند دلخور بود اما یوستینوف به این گلایه‌ها وقعی نمی‌گذاشت، حتی یک بار در جواب جمله اعتراض‌آمیز دختر کریستی که اعتراض کرده بود «پوآرو این‌طور نبود»، گفت: «از حالا این‌طوری است».

یوستینوف که دو بار از جمله برای اسپارتاکوس برنده اسکار شده در ۶ فیلم تلویزیونی و سینمایی نقش پوآرو را بازی کرد که در یکی از آنها دیوید ساچت سربازرس جپ بود نقشی که بعدها ساچت از آن به عنوان بدترین بازی تاریخ نقش حرفه‌ای‌اش یاد می‌کند.

به جز اینها آلفرد مولینا یان هولم (بازیگر ارابه‌های آتش و ارباب حلقه‌ها) و تونی رندال هم هر کدام یک بار پوآروهایی ساخته و روی پرده سینما یا صفحه تلویزیون برده‌اند گرچه پوآروی این آخری بیشتر هجویه‌ای بر داستان اصلی کریستی بود و به جای یک کارآگاه با هوش و با ذکاوت، ماجراهای دلقکی خرشانس را روایت می‌کرد که از سر اتفاق پی به راز جنایت ها می‌برند.