نگاهی به بهترین فیلم جشنواره فجر امسال

می خواهیم شما را با چهارمین ساخته بهرام توکلی که امسال یکی از امیدهای سیمرغ در بخش های مختلف است آشنا کنیم این شما و این «آسمان زرد کم عمق»

حالا دیگر برای سینما دوستان و علاقه مندان به آثار مطرح در سینمای ایران شرایط به گونه ای رقم خورده است که به محض اینکه بهرام توکلی فیلمی می سازد همه دوست دارند از جزئیات آن پیش از اکران و نمایشش مطلع شوند.

در ادامه می خواهیم شما را با چهارمین ساخته بهرام توکلی که امسال یکی از امیدهای سیمرغ در بخش های مختلف است آشنا کنیم. این شما و این «آسمان زرد کم عمق».

- «آسمان زرد کم عمق» چهارمین فیلم بلند سینمایی بهرام توکلی است. او پیش از این ساخته های تحسین برانگیزی همچون «پابرهنه در بهشت»، «پرسه در مه» و «اینجا بدون من» را در کارنامه داشته است.

- این فیلم تا الان سه بار نامش تغییر کرده است. ابتدا قرار بود «هوای عالی و آفتابی برای سه روز آینده» نام داشته باشد بعد به «احتمال معکوس» تغییر یافت و در آخر عنوان «آسمان زرد کم عمق» انتخاب نهایی بهرام توکلی شد.

- فیلمبرداری این فیلم از ۲۰ اسفند سال ۹۰ در محله دزاشیب تهران آغاز و تا هفته اول اردیبهشت ماه ۹۱ ادامه پیدا کرد.

- «آسمان زرد کم عمق» به گفته بهرام توکلی جزو فیلم های تک لوکیشن جشنواره سی و یکم محسوب می شود. بد نیست بدانید که تنها لوکیشن این فیلم در خانه ای است که ابتدا مخروبه و قرار بوده که صاحبانش آن را خراب کنند اما این خانه توجه توکلی و گروه تولیدش را جلب کرد و در نهایت با صاحبان آن به توافق رسیدند که مدتی این اقدام را به تعویق بیندازند.

همین اتفاقی هم افتاد و با همکاری امیرحسین حداد؛ طراح صحنه و لباس این فیلم خانه مورد نظر که در ابتدا مخروبه بوده شمایل دیگری پیدا می کند و تنها لوکیشن «آسمان زرد کم عمق» می شود. قطعا این خانه تنها به عنوان یک لوکیشن باقی نخواهد ماند و توکلی که نشان داده می تواند از اشیای فیلمش هم در راستای فیلمنامه بازی بگیرد با این خانه مخروبه هم جور دیگری کنار آمده است. سکانس پایانی این فیلم در مرزن آباد فیلمبرداری شد. این را هم باید اضافه کرد که فیلمبرداری این اثر تقریبا ۵۰ جلسه طول کشیده است.

- بهرام توکلی پیش از آغاز جشنواره سی ام در پی دریافت پروانه ساخت فیلم جدیدش بود تا بتواند آن را قبل از شروع سال جدید جلوی دوربین ببرد. او که ابتدا پروانه ساخت فیلمنامه «۹۱۳۰ روز» را در اداره نظارت و ارزشیابی گرفته بود، به یکباره با مخالفت معاونت ارشاد با ساخت این فیلم روبرو شد. البته در آن زمان مشخص نشد چرا با پروانه ساخت جدیدترین فیلم توکلی مخالفت شده اما بعدها شنیده شد که به دلیل مضمون اجتماعی صریح فیلم و به خصوص برخی از کنایه های سیاسی موجود در این فیلمنامه اداره نظارت و همچنین معاونت سینمایی بهتر دیده اند برای خودشان دردسر درست نکنند. «۹۱۳۰ روز» قرار بود به تهیه کنندگی مسعود جعفری جوزانی ساخته شود.

- صابر ابر و ترانه علیدوستی در این فیلم برای چندمین بار مقابل یکدیگر قرار می گیرند. این دو پیش از این در فیلم های «درباره الی ...»، «پذیرایی ساده» و «انتهای خیابان هشتم» با هم همبازی بودند. هر دو نفر هم با گریمی که در این فیلم دارند به نظر می رسد سنشان خیلی بالاتر از سن واقعی خودشان است و کمی جا افتاده تر شده اند. قطعا نباید از قلم بیفتد که علیدوستی اولین همکاری اش را با توکلی تجربه می کند.

- فیلم از آن فیلم های کم کاراکتر است و تنها ۴ کاراکتراصلی دارد. صابر ابر و ترانه علیدوستی (زوج اصلی) و حمیدرضا آذرنگ و سحر دولتشاهی (زوج مکمل) هستند. کسانی که نسخه ناقص این فیلم را دیده اند می گویند حمیدرضا آذرنگ با بازی اش درخشش فوق تصوری دارد و بعید نیست که سیمرغ مکمل امسال را از آن خود کند. او در این فیلم نقش یک مرد عبوس و مستبد رات به بهترین شکل ارائه می کند.

- به خاطر حساسیت های بهرام توکلی روی کراش مونتاژ فیلم چند بار انجام شده و بهرام دهقانی و توکلی با تیزبینی خاصی کار را تحویل جشنواره داده اند.

- این فیلم فیلم در فهرست ابتدایی هیئت انتخاب نبود و همین تعجب اغلب اهالی رسانه و سینماگران را دربرداشت و اعتراض های فراوانی از جانب همین اهالی در رسانه ها منتشر شد تا هیئت انتخاب تحت فشار قرار بگیرد. در نهایت بهرام توکلی که اصلا حاضر به اظهارنظر نبود با گفت و گویی دروغین از خودش روی سایت شبکه ایران مواجه شد.

همین او را بر این داشت که سکوتش را بشکند و در نامه ای نسبت به انتخاب نشدن فیلمش در جشنواره واکنش فروتنانه نشان دهد و بگوید: «همچنان سال هایی که از همین جشنواره جایزه گرفته ام هم نظری درباره آن انتخاب ها نداشتم. به نظر چند نفری برگزیده بودم و حالا به نظر چند نفر دیگری نیستم.

اینکه هیاهو ندارد، گفتم احترام می گذارم به رأی هیئت انتخاب و از صمیم قلب انتخاب های آنها را صادقانه و برمبنای سلیقه شان فرض می کنم چون اینطور تربیت شده ام، خانواده ام من را طوری تربیت کرده که اهل توهم نسبت به خودم و اهل ردیابی توطئه در رفتار دیگران نباشم و به آرای دیگران احترام بگذارم حتی اگر خلاف میل و منافعم باشد.

اعتراف می کنم تربیت منفعت رسانی برای این روزها نیست اما نتیجه اش آرامشی است که حاضر به عوض کردنآن با هیچ چیز در جهان نیستم بخش مسابقه جشنواره فجر که سهل است.» همین حاشیه ها موجب شد که فیلم «آسمان زرد کم عمق» به عنوان فیلم رزرو به بخش سیمرغ جشنواره راه پیدا کند.

- بهرام توکلی از آن دست کارگردانانی است که معمولا خودش نویسنده فیلمنامه هایش هم هست (منهای فیلم «اینجا بدون من» که یکی از موفق ترین اقتباس های سینمای ایران است)؛ داستان این فیلم هم به قلم خودش تبدیل به فیلمنامه شده است.

«آسمان زرد کم عمق» داستان ساده ای دارد که در یک خط خلاصه می شود: زوجی (صابر ابر و ترانه علیدوستی) وارد خانه ای می شوند تا مشکلاتشان را با هم حل کنند و همین باعث می شود که خاطرات و موقعیت هایی را در زندگی شان مرور کنند و به نتایجی برسند. در این پروسه آنها با مردی مواجه می شوند (با بازی سعید چنگیزیان) که نقش موثری در روند داستان خواهد داشت.

- عده ای بر این عقیده اند که این فیلم بهرام توکلی را نمی توان در زمره آثار داستانگوی سینمای ایران قرار داد و بیشتر می توان به لحاظ فرم کار، جذاب این اثر شد. یکی از نکته هایی که در فرم کار می تواند توجه ها را به خود معطوف کند نوع روایت توکلی است که داستان کوتاهش را در ۳ فصل روایت می کند: بهار، پاییز و زمستان. حالا اینکه چرا تابستان در میان فصل های مشترک زندگی این دو نیست. قطعا جزو تعمدهای کارگردان است که باید منتظر ماند و دید.

- یکی دیگر از نقاط قوت این فیلم پشت صحنه و کادر مجرب تولید آن است که علاوه بر بهرام دهقانی (به عنوان تدوینگر)، فرامرز ابوالصدق (به عنوان صداگذار) و سعید ملکان (به عنوان چهره پرداز) اما می توانیم شنوای آهنگسازی یکی از آهنگسازان برجسته عرصه موسیقی یعنی حسین علیزاده در این فیلم باشیم.