شنبه, ۱۳ بهمن, ۱۴۰۳ / 1 February, 2025
ظهور «نوآسیب »های اجتماعی
خانواده را مهمترین رکن هرجامعه می‌دانند. جوامع امروز بشری آنقدر به چارچوب و اصول خانواده اهمیت قایلند که هم‌اکنون در کشورهای غربی دولتمردان، مردم را تشویق به ازدواج و تشکیل خانواده می‌کنند. قرن بیست‌ویکم با ظهور نو آسیب‌های اجتماعی در جوامع بشری همراه بوده که متاسفانه این نوآسیب‌ها به کشوری خاص محدود نمیشود و در فرهنگ کلیه کشورها بومی شده و به عنوان مهمترین معضل اجتماعی دولت‌ها است. از مهمترین این نو آسیب‌ها شکاف‌های خانوادگی است. زیرا خانواده مهمترین نقش را در شکل‌گیری شخصیت فرزندان و نوع رفتار اجتماعی آنان دارد.آسیب‌شناسان اجتماعی، بی‌توجهی والدین به فرزندان، شرایط بد اقتصادی و اعتیاد والدین را سه عامل مهم بروز آسیب‌ها در بین فرزندان خانواده می‌دانند.
در ایران سه عامل مذکور مهمترین عوامل فرار دختران از خانه است. نتایج یک پژوهش نشان می‌دهد: ۶۶ درصد دختران فراری بین ۱۵ تا ۲۰ ساله دارای خانواده، ۷۷ درصد بیکار، ۳۷ درصد دارای سطح پایین اقتصادی اجتماعی بوده‌اند. همچنین ۳۸ درصد آنان دارای محکومیت کیفری، ۶۱ درصد با دوستان هنجارشکن ارتباط داشته و ۴۶ درصد دارای خانواده هنجار شکنی بوده‌اند.این تحقیقات نشان می‌دهد تنها ۲۳ درصد این دختران پدر و مادرشان زنده و با یکدیگر زندگی می‌کردند.
سعیده عباس شمیرانی پژوهشگر مسائل اجتماعی در این باره می‌گوید:
مقایسه تعاملات بین دو گروه نشان می‌دهد که کنترل در خانواده دختران فراری بیشتر از کنترل در خانواده‌های دختران عادی است، در حالی که پذیرش محبت در خانواده دختران فراری بسیار کمتر از خانواده‌های دختران عادی است.در واقع چنین پژوهش‌هایی از کارکرد مناسب یا نامناسب خانواده می‌گوید و اینجاست که نقش خانواده در شکل‌گیری شخصیت کودکان و نوجوانان مشخص می‌شود. بحران‌های موجود در خانواده‌های ایرانی گاه به صورت سطحی و گاه به صورت چالشی جدی برای زن و مرد است. در واقع ظهور این بحران‌ها بتدریج می‌تواند زمینه‌ساز بروز ناهنجاری‌های اجتماعی فرزندان باشد.
دکتر باقر ساروخانی جامعه‌شناس خانواده با اشاره به اینکه خانواده یک واحد پویا است که باید در زمان معنا شود، می‌گوید: اگر خانواده در گذر زمان معنا نشود، نمیتوان چالش‌های آن را شناخت و بحران‌های موجود در آن را حل کرد.وی می‌افزاید خانواده در گذر زمان تنها یک خانواده نیست، بلکه چندین خانواده است که به صورت پیاپی با ساختارهای خاص خود تشکیل می‌شود و دارای ارتباطات انسانی است.ساروخانی ارتباط اولیه خانواده را میان زن و مرد دانسته و بیان می‌کند: این ارتباط در طول زمان دگرگون می‌شود، به‌گونه‌یی که ضمن حفظ پیوستگی خود از هم منفک می‌شود. به عنوان مثال، اگر در ابتدای زندگی زیبایی فیزیکی برای زوجین از اولویت و اهمیت بالایی برخوردار باشد در طول زمان این ملاک بطور کامل جابه‌جا می‌شود و جای خود را به زیبایی درونی و اندیشه می‌دهد.
این جامعه‌شناس با اشاره به تغییر هرم قدرت در خانواده‌ها در طول زمان می‌افزاید: زنی که با مرد دارای تحصیلات بالا ازدواج می‌کند در ابتدای زندگی، تصمیمات توسط مرد گرفته می‌شود اما در طول زمان اگر زن دارای قدرت اندیشه و توانایی تصمیم‌گیری باشد، بتدریج مدیریت را به دست گرفته و سهم بیشتری در تصمیمات خانه برعهده می‌گیرد.وی معتقد است که نباید به بحران‌های خانواده بدون نگاه به تحول‌های آن نگاه کرد و اگر بدانیم خانواده در کدام مرحله و ساختار دارای ریسک طلاق بالا است در استحکام خانواده بسیار موثر خواهد بود.
دکتر ساروخانی گفت‌وگو را مهمترین راه‌حل بحران‌های خانواده دانسته و می‌افزاید: برای گفت‌وگو، زن و مرد باید فرصت کافی داشته باشند، در حالی که در جامعه کنونی وقتی زن و مرد چند نوبت کار می‌کنند، دیگر فرصتی برای این کار پیدا نمی‌کنند. از سوی دیگر خانواده باید همواره شرایطی را فراهم کند تا محیط برای دریافت نظرات و گفت‌وگو باز باشد تا بدین طریق مشکلات از طریق گفت‌وگو حل شود.
دکتر علی احمدی جامعه‌شناس نیز رفتار خانواده را مطابق با شرایط و ساختار آن عنوان کرده و می‌گوید: هر خانواده شش مرحله «بدو ازدواج»، «تولد بزرگترین فرزند پیش دبستانی»، «دوران ابتدایی و راهنمایی»، «دوران دبیرستان»، «ترک اولین فرزند» و «ترک تمامی فرزندان» را طی می‌کند و مسلما در گذر از هر مرحله‌یی به مرحله دیگر با چالش و بحران‌هایی روبرو خواهد شد.
وی مهمترین راه‌حل برای گذر از این مقاطع را گفت‌وگو دانسته و می‌افزاید: متاسفانه این امکان در اختیار تمام خانواده‌ها قرار ندارد و آنها نمی‌توانند از این ابزار استفاده کنند، در صورتی که در ازدواج‌ها بهتر است که مرد و زن از تجربیات همدیگر آگاه بوده، اشتراک بیشتری با هم داشته باشند تا تفاهم و درک بیشتری بین آنها برقرار شده و گفت‌وگو راحت‌تر صورت گیرد.
● خانواده و تضمین امنیت جامعه
جلوگیری از بحران در خانواده یکی از مهمترین نکاتی است که معهذا در بسیاری از خانواده‌ها نادیده گرفته می‌شود. گرچه بسیاری از این بحران‌ها در تمامی خانواده‌ها طبیعی است اما بروز ناهنجاری‌ها از سوی زوجین سبب می‌شود که فرزندان خود در آینده بخشی از بزهکاران جامعه شوند.
سردار طلایی فرمانده پلیس تهران بزرگ در این باره می‌گوید: امروز همه امنیت را از پلیس می‌خواهند، در حالی که تامین امنیت را باید به دست خود جامعه داد. اگر تعلق به خانواده را به عنوان یک راه‌حل برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در نظر نگیریم، غفلت کرده‌ایم، زیرا تعارضات خانواده و محیط پیرامونی، مشکلات عدیده‌یی را ایجاد می‌کند.وی می‌افزاید: نهاد خانواده دارای ماموریت‌های گسترده، پیچیده و در عین حال تاثیرگذار است به گونه‌یی که حتی فضای ظاهری خانه در ارتباط با اعضای خانواده با یکدیگر موؤر خواهد بود.
● موقعیت کنونی خانواده در جامعه جهانی
تاؤیرات خانواده بر جامعه بسیار گسترده است. یکی از مهمترین کارکردهای خانواده، جلوگیری از بروز افسردگی در جامعه است. روانشناسان معتقدند اگر اعضای یک خانواده روابط عاطفی و احساسی عمیقی با هم داشته باشند اعضای آن خانواده هیچ‌گاه مبتلا به افسردگی نمی‌شوند. اما روابط از هم گسیخته در خانواده‌های هنجارشکن میزان ابتلا به این بیماری را بشدت افزایش می‌دهد.هم‌اکنون جامعه جهانی بیش از گذشته پی به وجود خانواده برده است. این در حالی است که کارشناسان می‌گویند حرکت جامعه جهانی به سمت انفجار خانواده و فاجعه طلاق است.
نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که ۲۹ درصد طلاق ها پس از گذشت ۵ تا ۹ سال، ۱۳ درصد پس از ۱۰ تا ۱۴ سال و ۱۵ درصد نیز پس از گذشت ۱۵ تا ۱۹ سال از زندگی مشترک واقع می‌شود.
در حال حاضر بسیاری از جامعه‌شناسان برای این معضل در تلاشند و امیدوارند که بتوانند موقعیت کنونی خانواده در سطح جامعه جهانی را ارتقا بخشند. موقعیتی که با ورود انقلاب صنعتی در اروپا و ظهور مدرنیته در کشورهای جهان سوم به خطر افتاده در قرن ۲۱ به اوج خود نزدیک می‌شود.
وحید شریفی
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست