مناسبات روسیه و غرب افق های آینده

رئیس جمهوری روسیه گفت که ایده وی برای یک پیمان امنیتی جدید در اروپا به معنی انحلال ناتو نیست, ولی در عین حال از ناتو خواست از اقداماتی که باعث نگرانی روسیه می شود, اجتناب کند

رئیس‌جمهوری روسیه گفت که ایده وی برای یک پیمان امنیتی جدید در اروپا به معنی انحلال ناتو نیست، ولی در عین حال از ناتو خواست از اقداماتی که باعث نگرانی روسیه می‌شود، اجتناب کند.

دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهوری روسیه در جمع دانشجویان دانشکده اقتصاد لندن گفت که اوضاع امنیتی‌‌‌‌اروپا تا زمانی که وی در ماه مه‌‌‌سال گذشته تصدی ریاست جمهوری روسیه را به دست گرفت، آشفته بود. ‌وی افزود: از آنجا که ما یکدیگر را به درستی درک نکردیم، وضعیت به دوران جنگ سرد نزدیک شد و این بسیار بد بود. ‌

روسیه می‌گوید طرح‌های ناتو برای اعطای عضویت به جمهوری‌های شوروی سابق نظیر گرجستان و اوکراین یک تهدید امنیتی هستند، زیرا این امر می‌تواند به محاصره روسیه از سوی یک سری کشورهای غیردوست نظیر لهستان، کشور تابع شوروی سابق منجر شود. ‌

مدودف طرحی را برای جایگزینی توافقات امنیتی موجود در اروپا پیشنهاد کرده است. این طرح شامل پیمان جدیدی است که به گفته مدودف، امنیت مساوی را برای تمام کشورها تضمین و به منافع ملی تمام کشورها احترام خواهد گذاشت. ‌

رئیس‌جمهوری روسیه خاطر نشان کرد: روسیه، اتحاد جماهیر شوروی یا یک جمهوری شوروی سابق نیست. ما طی ۱۷ سال گذشته بعنوان دارنده یک اقتصاد آزاد توسعه پیدا کرده‌ایم. ‌

وی افزود: ما منافع ملی خود را داریم، ولی انتخاب ما از انتخاب اروپا متفاوت نیست و این دلیل درخواست ما برای حساب کردن روی همکاری برابر است. ‌

مدودف خاطرنشان کرد: ایجاد پیمان اتحاد اروپا نباید به جایگزینی سازمان‌های قدیمی با سازمان‌های جدید منتهی شود. سازمان‌های موجود باید باقی بمانند و در ایجاد یک پیمان جدید شرکت کنند. ‌وی تصریح کرد: ناتو نقش ارزشمندی در تضمین امنیت اروپا و جهان دارد و قدرتمند‌ترین سازمان سیاسی و نظامی است. ‌

رئیس‌جمهور روسیه افزود: فکر می‌کنم ناتو باید به اتحاد و همبستگی، نحوه عدم ایجاد مشکلات برای خود و ایجاد رابطه با همسایگانی نظیر روسیه، فکر کند. ‌

● توافق اوباما - مدودف‌

در این حال، آسوشیتدپرس در گزارشی از واشنگتن، درباره موافقت آمریکا و روسیه برای مذاکره در مورد کاهش زرادخانه‌های هسته‌ای خود نوشت؛ ‌باراک اوباما و دمیتری مدودف، روسای جمهور آمریکا و روسیه به موافقتنامه تسلیحاتی جدیدی دست یافته‌اند که می‌تواند به محور تلاش‌ها در احیای روابط بین دو کشور و بهبود این روابط تبدیل شود، اما آنها ممکن است با یک ضرب‌الاجل غیرعملی برای اجرای موافقتنامه شان روبرو باشند. ‌

ناتوانی اوباما و مدودف در دستیابی به این هدف چندان خوشایند نخواهد بود، زیرا این مذاکرات نخستین آزمون برای مسکو و واشنگتن خواهد بود تا نشان دهند که دو طرف چگونه می‌توانند درمورد مسائل پیچیده با یکدیگر همکاری کنند و یکی از محصولات دوران جنگ سرد خود، یعنی هزاران کلاهک هسته‌ای خود را که آماده پرتاب است، کاهش دهند. ‌

اوباما و مدودف در مذاکره با یکدیگر در لندن متعهد شدند که پس از سالها بی‌اعتمادی بین دو طرف، با یکدیگر همکاری کنند. آنها به عنوان نخستین گام در این جهت، موافقت کردند موافقتنامه دیگری را جایگزین پیمان کاهش تسلیحات استراتژیک سال ۱۹۹۱ موسوم به پیمان <استارت> کنند که ماه دسامبر ۲۰۰۹ منقضی می‌شود. ‌

مذاکره کنندگان دو طرف اگرچه هنوز مذاکراتشان را آغاز نکرده‌اند، اما با روندی دشوار برای دستیابی به این هدف روبرو هستند. دولت اوباما می‌داند که نه تنها نیازمند حسن نیت مسکو است، بلکه برخی جمهوریخواهان در سنای آمریکا نیز باید نسبت به این مساله حسن نیت نشان دهند، زیرا اوباما برای تصویب موافقتنامه خود با روسیه، در سنای آمریکا به دو سوم آرا نیاز دارد. ‌

‌<ریچارد لوگار> سناتور جمهوریخواه آمریکا که از سیاستمداران برجسته آمریکا و از حامیان کنترل تسلیحات این کشور به شمار می‌رود، گفت: قانونگذاران آمریکا باید تا ماه اوت سندی را که مورد موافقت مسکو و واشنگتن قرار گرفته است، دریافت کنند تا بتوانند تا ماه دسامبر آن را بررسی و تصویب کنند. ‌وی افزود این بدین معنی است که این روند نباید ۸ماه طول بکشد، بلکه چهار یا پنج ماه برای چنین کاری فرصت وجود دارد. ‌

این پیمان جدید، نخستین گام در جهت بلندپروازی‌های دولت اوباما برای کنترل تسلیحات به شمار می‌رود که نیازمند حمایت مسکو نیز خواهد بود. ‌اوباما در سخنانی در اروپا متعهد شد که برای رهایی جهان از تسلیحات هسته‌ای، تلاش کند. ‌

براساس پیمان استارت که سال ۱۹۹۱ امضا شد، دو طرف متعهد شدند که برای کاهش زرادخانه هسته‌ای خود ازجمله کاهش تعداد موشک هایشان به حداکثر ۱۶۰۰ فروند موشک و کلاهک هایشان به کمتر از ۶هزار کلاهک، تلاش کنند. ‌

وزیران امور خارجه روسیه و آمریکا پس از دیدار چندی پیش خود که نخستین گفتگوی آنها با یکدیگر از زمان روی کار آمدن باراک اوباما بود، درباره سامانه دفاع موشکی واشنگتن و مسائل مربوط به خلع سلاح، به تبادل نظر پرداختند و شروع جدیدی را برای همکاری با یکدیگر به نمایش گذاشتند.

هیلاری کلینتون و سرگئی لاوروف وزیران امور خارجه آمریکا و روسیه گفتند که این نشست، آغازی برای گرم شدن روابط بین این دو ابرقدرت جهان بود. ‌

کلینتون پس از این نشست که در ژنو برگزار شد، گفت: این نشست آغازی جدید نه تنها در بهبود روابط بین دو کشور است، بلکه هدایت جهان در زمینه‌های مهم به ویژه درخصوص تسلیحات هسته‌ای و امنیت هسته‌ای به شمار می‌رود. ‌

سرگئی لاوروف نیز پس از این دیدار گفت: دو طرف می‌توانند به دیدگاهی مشترک دست یابند. ‌

وی افزود: ما می‌توانیم هم درمورد تسلیحات تهاجمی استراتژیک و هم درباره برنامه‌های واشنگتن برای استقرار بخش‌هایی از سامانه دفاع موشکی‌اش در اروپا، به توافق دست یابیم. ‌

کلینتون نیز گفت که واشنگتن و مسکو درمورد ایجاد یک برنامه کاری برای از سرگیری پیمان کنترل تسلیحات استراتژیک (استارت) به توافق رسیدند. ‌

وی افزود: ما قصد داریم تا پایان امسال به موافقتنامه‌ای با یکدیگر دست یابیم و این در اولویت کاری هر دو دولت آمریکا و روسیه قرار دارد. ‌

● وظیفه آمریکا

در این ارتباط، یک پروفسور آمریکایی و صاحب نظر در مسائل امنیتی و هسته‌ای تاکید کرد که آمریکا نمی‌تواند خود را متمایز از دیگران بداند. ‌

<جیمز والش> استاد دانشگاه <ماساچوست> به شبکه تلویزیونی <سی. ان. ان> گفت: آرزوی باراک اوباما مبنی بر تحقق صلحی جهانی بدون سلاح‌های هسته‌ای، قابل تقدیر و شایسته حمایت است، اما اگر آمریکا انتظار تعامل از دیگران را دارد، باید خودتمایل و توانایی همکاری با دیگران را داشته باشد. ‌

وی ضمن انتقاد از سیاست‌های آمریکا افزود: آمریکا همیشه به طور یک جانبه خود را متمایز از دیگران می‌دانسته و از آنها انتظار داشته به آنچه که می‌خواهد عمل کنند. ‌

والش در جواب این سئوال که آیا اگر آمریکا زرادخانه اتمی خود را نابود کند، آسیب پذیرتر نخواهد شد، گفت: آنچه اوباما می‌گوید این نیست که در آینده نزدیک آمریکا همه تسلیحات اتمی خود را از دست بدهد.

این پروفسور آمریکایی خاطرنشان کرد: در حال حاضر، واشنگتن و مسکو بالغ بر ۹۰ در صد از کلاهک‌های اتمی دنیا را در اختیار دارند، درحالی که آمریکا برای محافظت از خود، به مقادیر ناچیزی از این کلاهک‌ها نیازمند است. ‌

● ارزیابی مثبت‌

در چنین شرایطی، سخنگوی وزارت خارجه روسیه نیز گفت: مسکو عزم دولت جدید آمریکا برای بهبودی روابط با روسیه و نتایج دیدار روسای جمهوری روسیه و آمریکا را مثبت ارزیابی می‌کند. ‌

‌<آندری نستیرینکو> در کنفرانس مطبوعاتی در مسکو گفت: اجلاس سران روسیه و آمریکا، نمادی از آغاز روابط دو کشور بود و انتظارات ما از این دیدار را برآورده ساخت. ‌

وی افزود: روحیه مثبت دولت جدید آمریکا برای بهبود روابط با روسیه و آمادگی برای همکاری دوجانبه در شرایط واقع بینانه، امیدبخش است. ‌

وی گفت: روسای جمهوری روسیه و آمریکا با ابراز تمایل به کاهش کلاهک‌های هسته‌ای، به مقام‌های دو کشور دستور دادند، تا امکان کاهش این کلاهک‌های راهبردی تا ۲ هزار و ۲۰۰ عدد را بررسی و قراردادی را در این زمینه تا پایان امسال برای امضا، آماده کنند. ‌

به گفته نستیرینکو، روسای جمهوری آمریکا و روسیه همچنین دستور فراهم آوردن مقدمات برای اجلاس آتی سران دو کشور را که قرار است در ماه ژوییه در مسکو برگزار شود، صادر کردند. ‌

وی همچنین آمادگی روسیه برای همکاری با آمریکا را در مساله افغانستان و نیز ترانزیت محمولات مورد نیاز نیروهای این کشور در افغانستان را مورد تاکید قرار داد. ‌

نستیرینکو با اشاره به این که در ماه‌های اخیر، محمولات غیرنظامی از طریق خط آهن روسیه از منطقه بالتیک به افغانستان انتقال یافته گفت: آمریکا درخواست برای ترانزیت محمولات و تجهیزات نظامی مورد نیاز نیروهای مستقر در افغانستان از طریق روسیه را ارائه نکرده است. ‌ سخنگوی وزارت خارجه روسیه در بخش دیگری از سخنان خود گفت: آمریکا و اوکراین که به گرجستان برای احیای توانمندی نظامی این کشور کمک می‌کنند، در واقع این کشور را برای اجرای سیاست تجاوزگرانه تشویق می‌کنند. ‌

سخنگوی وزارت خارجه روسیه در این کنفرانس مطبوعاتی همچنین خواستار اجرای مصوبات سازمان ملل از سوی دولت جدید رژیم صهیونیستی برای عقب نشینی از مناطق اشغالی شد.

منبع: خبرگزاری - ایرنا