عکاسی در تونل تاریک

نکاتی در مورد عکس برداری دیجیتال در دندانپزشکی

یکی از پایه‌های علم تجربی، مشاهده است. سخنی علمی‌است که تجربه پذیر باشد،یعنی همگان بتوانند آن راتجربه کنند. «دیدن» در این میان نقشی اساسی دارد. همین مساله یکی از وجوه تمایز آن از سایر حوزه‌های معرفت‌شناسانه است. دندانپزشکی علمی ‌تجربی است. نشان دادن دیده‌ها می‌تواند نقش مهمی‌در تحول تعلیم این علم ایجاد کند و گاه می‌تواند اثباتی بر گفته‌ها باشد. این امر شاید بتواند مثال نقضی بر پندار‌های غلط قبلی باشد...

فرض کنید شما با موردی مواجه می‌شوید که بر خلاف خوانده‌های شما و متون موجود است. چگونه می‌خواهید دیده خود را با دیگران به اشتراک بگذارید؟ عکس گرفتن از آن ساده‌ترین و بهترین کار خواهد بود. یک عکس می‌تواند مخاطب را از تجسم‌های فضایی متنوع برهاند و قطعیتی (هر چند نسبی) در او ایجاد کند. برای خرید دوربین و رسیدن به این هدف چند نکته قابل ذکر است که انتخاب شما را تسهیل می‌کند.

● انتخاب دوربین

به طور قطع دوربین‌های دیجیتال گزینه انتخابی شما در برابر نمونه آنالوگ (فیلمی) خواهد بود. مشاهده عکس بلافاصله پس از عکاسی و یا حین عکاسی، سهولت استفاده، انتشار آسان عکس‌های دیجیتال در وب و... از مزایای آنها نسبت به اجداد فیلمی‌شان است.

▪ دوربینی را برگزینید که قابلیت نورسنجی به وسیله عکاس را داشته باشد. به زبان ساده‌تر بتوانید اندازه تیرگی تصویر را خود انتخاب کنید.

▪ دوربین باید قابلیت استفاده از «تقدم دیافراگم» را داشته باشد، یعنی بتوانید گشادی دیافراگم مورد نظر را انتخاب کنید. دیافراگم روزنه‌ای است که نور را از لنز عبور می‌دهد.

▪ با دوربین خود باید بتوانید از فرمت ذخیره‌سازی «خام» (Raw) استفاده کنید.

سه مورد اخیر تفاوت عمده دوربین شما با دوربین موبایلتان خواهد بود.

▪ دوربینتان باید قابلیت «براکتینگ» (Bracketing) یا نورسنجی را داشته باشد یعنی بتواند درحداقل سه بار عکاسی پیاپی عکس‌هایی با نورسنجی‌های متفاوت بگیرد. این مورد موجب خواهد شد بعدا عکس با نور مطلوب را از میان این سه عکس انتخاب کنید.

▪ دنبال مگاپیکسل بالا نباشید. در یک دسته‌بندی کلی می‌توان دوربین‌های دیجیتال را به دو گروه عمده تقسیم کرد:

۱) دوربین‌های SLR

۲) دوربین‌های غیر SLR.

دوربین‌های SLR در این میان «حرفه‌ای‌تر» محسوب می‌شوند و امکان استفاده از لنز‌های «ماکرو»، فلش‌های « ماکرو » را به شما می‌دهند. سنگین‌ترند و اغلب گران. اگر با مفاهیم اولیه عکاسی آشنا نباشید، استفاده از آنها بر ای شما کمی ‌سخت خواهد بود.

▪ در انتخاب «برند» خیلی حساسیت به خرج ندهید. شرایط خرید، در دسترس بودن تجهیزات جانبی در بازار و خدمات پس از فروش را

مدنظر قرار دهید. بدانید این در نهایت شما هستید که هنر خود را در عکاسی نشان خواهید داد، نه دوربین. با در نظر گرفتن موارد گفته شده، نوع دوربین خود را انتخاب کنید.

▪ اگر دوربین SLR خریداری کردید، لنز ماکروی خوبی برای آن تهیه کنید.

لنز ماکرو (CLOSE UP) لنزی است که بتواند در فواصل نزدیک هم فوکوس کند. یعنی بتوانید از فاصله نزدیک سوژه هم عکس بگیرید. در این حالت می‌توانید از فلاش‌های ماکرو هم استفاده کنید. فلاش‌های سرخود دوربین اغلب در حالت ماکروگرافی، سایه تندی در قسمت زیرین تصویر (دوربین در حالت افقی‌) می‌اندازد. ولی فلاش‌های مخصوص ماکرو‌گرافی در جلوی لنز قرار می‌گیرند، نه در سردوربین. با توجه به اینکه عکاسی داخل دهان، نوعی ماکرو‌گرافی است، پس داشتن این نوع فلاش‌ها خالی از لطف نیست.

در پکیج‌هایی که برای عکاسی دندانپزشکی وجود دارد، علاوه بر فلاش ماکرو و لنز ماکرو، چند آینه و وسایل نور پردازی کوچک برای نورپردازی بهتر وجود دارند. این آینه‌ها و وسایل نورپردازی قابلیت استریل شدن در فور را نیز دارند. شما می‌توانید این وسایل رابه صورت جداگانه تهیه کنید. احتمالا نیازی به سه پایه نخواهید داشت. چون نور کافی (پروژکتور) دارید، ولی اگر نیاز به تکیه‌گاهی برای دوربین باشد، داشتن مونوپاد (تک پایه) عالی خواهد بود.

● یادآوری چند نکته

پس از خرید تجهیزات مورد نیاز و خواندن دفترچه راهنما این چند مورد را هم حین و پس از عکاسی مد نظر داشته باشید:

۱) از فرمت «خام» (RAW) برای ذخیره عکس‌هایتان استفاده کنید. می‌توانید این‌ گزینه را از منوی دوربین‌تان انتخاب کنید. با این انتخاب، بعدا امکان اصلاح برخی خطا‌های رایج حین عکاسی را در کامپیوتر تا حدودی دارید.

برای مثال «تراز سفیدی» (WHITE BALANCE) را به آسانی می‌توانید تغییر دهید. اشتباه در تراز سفیدی وقتی رخ می‌دهد که رنگ سفید در عکس واقعا سفید دیده نشود. برای مثال ته رنگ قرمز داشته باشد.

۲) بک‌گراند تصویر را (به خصوص اگر از چهره بیمار عکس می‌گیرید) طوری انتخاب نکنید که نگاه بیننده از سوژه اصلی منحرف شود. پارچه یا دیوار سفید پشت سر بیمار می‌تواند کمترین توجه را بر انگیزد.

۳) سعی کنید از دیافراگم‌های بسته (به عبارتی عدد بزرگ‌تر برای دیافراگم) استفاده کنید. در این حالت قسمت‌های کمی ‌از تصویر تار خواهد شد. برای داخل دهان از بسته‌ترین دیافراگم (بالاترین عدد برای مثال ۲۲) استفاده کنید. برای عکس‌برداری از صورت و گردن دیافراگم متوسط، مثلا عدد هشت می‌تواند مناسب باشد. با دانستن این مورد کلیدی اهمیت داشتن دوربینی با قابلیت انتخاب «تقدم دیافراگم» روشن می‌شود.

۴) نوع عکاسی شما رئالیستی است. طوری کادربندی کنید که بیننده به راحتی فضای عکس را دریابد.

۵) از سوژه، چند عکس با نورسنجی‌ها و تنظیم‌ها و کادربندی‌های متفاوت بگیرید.

به‌خصوص اگر به مورد نادری بر‌خوردید، از امکانات براکتینگ استفاده کنید. سپس عکس مطلوب را برگزینید.

۶) کار با نرم افزار‌های مرتبط با تصویر دیجیتال، مانند فتوشاپ را بیاموزید. امروزه «پست پراسس» عکس‌ها بخش جدایی ناپذیر عکاسی دیجیتال است.

برای مثال دانستن رفتار خروجی عکس (مانیتور، ویدئو پروژکتور، کاغذ و...) به تنظیمات متفاوتی در ویرایش عکس‌ها منجر خواهد شد.

مسعود حسن‌زاده