گور کن

فرق گورکن‌ها با یک کارگر ساختمانی چیست؟ هردو خاک برمی‌دارند. هر دو از روی زمین. جای دیگری می‌ریزند و گاهی هم جایی را پر می‌کنند.
قانون هم همین فکر را می‌کند که قبر کندن را جزو مشاغل …

فرق گورکن‌ها با یک کارگر ساختمانی چیست؟ هردو خاک برمی‌دارند. هر دو از روی زمین. جای دیگری می‌ریزند و گاهی هم جایی را پر می‌کنند.

قانون هم همین فکر را می‌کند که قبر کندن را جزو مشاغل سخت قرار نداده است. شکل سختی ندارد، زمین صاف را باید بیل زد به اندازه قد یک انسان بالغ در عرض نیم متر و طول دو متر. اگر کسی بلد این کار باشد، یکی دو ساعت بیشتر وقت نمی‌خواهد. اما قانون به محتوای کار نگاه نکرده است.

سختی قبر کندن بیش از آن‌که به شکلش باشد به محتوایش است. به این‌که بدانی «خانه آخرت» درست می‌کنی. برخی‌ها این کار را سخت می‌دانند چون ترسناک است و برخی دیگر، چون ناراحت‌کننده است. حقیقت هم همین است که قبر کندن حزن و اندوه می‌آورد چون «از صبح تا شب با شیون و گریه مردم سر و کار داری»، اما غیر از این موضوع، مسائل دیگری هم هست.

قبرستان به دلیل وجود مقادیر زیادی گرد و غبار و خاک و نیز دفن بدن‌های اموات مملو از آلاینده‌ و بیماری است و مشکلات تنفسی و بیماری‌های دیگر می‌تواند سلامت یک قبر کن را تهدید کند.

در عین حال دید مثبتی به این شغل در میان مردم وجود ندارد. عموم مردم وقتی به این شغل برمی‌خورند که در غم و اندوه عزیزان خود هستند و همین مساله باعث دید منفی مردم می‌شود.

در عین حال شأن اجتماعی این شغل هم در میان عموم مردم بالا نیست و همین موضوع کار را برای قبرکن‌ها سخت می‌کند.

قبر کندن نه فقط در ایران که در سراسر دنیا جزو مشاغل بد و سخت قرار دارد. مثلا سایت کالج هیومر در گزارشی از ۲۵ شغل بد جهان این شغل را در رده ۲۴قرار می‌دهد و می‌نویسد خیلی سخت است که از زندگی و کارتان لذت ببرید در حالی که دارید برای مردگان قبر می‌کنید. در این سوی دنیا یعنی عربستان هم یک قاضی به یک جوان ۱۹ ساله حکم داده است که در طول ده‌شبانه‌روز ده قبر با عمق ۱۲۰ سانتی‌متر در گورستان «مویه» برای اموات بکند. این حکم، بدل از هشت ماه زندان و ۴۰۰ ضربه شلاق بوده است.

این مساله نشان می‌دهد گورکنی تا اندازه‌ای مذموم است که می‌تواند به عنوان مجازات مد نظر قرار گیرد. البته در این‌باره باید به تفاوت فرهنگ‌ها هم اشاره کرد. به طور مثال در فرهنگ اسلامی نه‌تنها حفر قبر مذموم نیست بلکه مباشرت در کندن قبر مومن استحباب هم دارد.

هر قبرکنی به طور متوسط بیش از یک قبر در روز حفر می‌کند. البته ممکن است قبر آماده نباشد و کار یک میت، یک روز کامل طول بکشد. یک گورکن در ایلام حقوق خود را حدود ۱۰ هزار تومان برای هر قبر بیان می‌کند که حقوق چندان بالایی نیست. هر شغلی زاییده یکی از نیازهای آدمی است و یکی از این نیازها هم بعد از مرگ حادث می‌شود.

کار سخت قبر کندن وقتی با نگاه غمین مردم ترکیب می‌شود، محیط کاری سختی را می‌سازد که تحمل آن از هر کار دیگری دشوارتر است.