انواع و اسباب رحمت خداوند

ماه مبارک رمضان به عنوان ماه رحمت خداوند متعال شناخته می شود, اما بد نیست بدانیم که رحمت خاص و مشترک پروردگار فراتر و والاتر از هر گناهی است و با اسبابی چون اقامه نماز, دادن زکات, اطاعت از خدا و پیامبر ص , استغفار, آشتی دادن میان برادران و صبر بر مصائب و مشکلات به دست می آید

ماه مبارک رمضان به عنوان ماه رحمت خداوند متعال شناخته می‌شود، اما بد نیست بدانیم که رحمت خاص و مشترک پروردگار فراتر و والاتر از هر گناهی است و با اسبابی چون اقامه نماز، دادن زکات، اطاعت از خدا و پیامبر(ص)، استغفار، آشتی دادن میان برادران و صبر بر مصائب و مشکلات به دست می‌آید. توجهات، نیکی و بخشش‌های خداوند متعال را رحمت می‌گویند و چون در ماه مبارک رمضان، توجهات پروردگار و نیکی هایش به طور خاص و ویژه‌ای شامل همه بندگانش می‌شود، آن را ماه رحمت می‌گویند. البته رحمت خداوند رحمان و رحیم یک لحظه هم از مخلوقاتش قطع نمی شود، اما ماه مبارک رمضان، ماه خاص و ویژه رحمت حضرت حق است. رحمت های پروردگار به دو نوع مختص و مشترک تقسیم شده است.

● رحمت مختص

رحمت مختص رحمتی است که به پیامبر اکرم(ص) و ائمه(ع) اختصاص دارد، چنانکه در تفسیر آیه ۱۰۵ سوره مبارکه بقره و الله یختص برحمته من یشاء، از امام صادق(ع) روایت شده که فرمود مختص به رحمت خدا رسول خدا(ص) و جانشین او است، براستی که خداوند رحمتش را صد قسم آفریده است؛ نود و نه قسمت آن را در نزد خود برای محمد(ص) و علی و عترت آن دو علیهما السلام ذخیره گردانیده و یک قسمت دیگر آن بر تمام موجودات گسترش شده است.

● رحمت مشترک

رحمت مشترک، لطف و توجه پروردگار است که شامل همه مخلوقات می‌شود و از سخن ارزشمند امام صادق(ع) که در بالا ذکر شد فهمیده می‌شود که رحمت مختص چقدر عظیم است که این همه احسانها و بخششها و عنایات الهی که از ابتدای خلقت تا قیامت بلکه تا ابدیت خود پروردگار که انتها ندارد بوده و هست، تنها یک قسمت از صد قسمت است و در وسعت این رحمت همین بس که از امام صادق(ع)روایت شده که فرمود: زمانی که قیامت می‌رسد،خداوند رحمت خود را گسترده می‌سازد به گونه‌ای که ابلیس در رحمت خدا به طمع می‌افتد.از پیامبر اکرم(ص) نقل شده که خداوند به حضرت داود(ع) وحی فرمود همان طور که آفتاب بر کسی که در آن بنشیند تنگ نمی‌شود، همچنین رحمت من بر کسی که در آن داخل شود تنگ نخواهد شد. همچنین نقل شده که روزی به حضرت زین العابدین(ع) عرضه داشتند؛ حسن بصری گوید: از کسی که هلاک شده تعجبی نیست که چگونه هلاک گشته، بلکه از کسی که نجات یافته تعجب هست که چگونه نجات یافته است. حضرت فرمود؛ من می‌گویم از کسی که نجات یافته، تعجبی نیست که چگونه نجات یافته، بلکه از کسی که هلاک گشته تعجب است که با وجود وسعت رحمت چگونه هلاک شده است.

● یک روایت جالب

روایت شده معاذ بن جبل از صحابه با دیده گریان خدمت رسول خدا(ص) رسید و سلام کرد، حضرت جواب فرمود و آنگاه پرسید چرا گریه می‌کنی؟ در جواب گفت؛ جوانی زیبا، بر در خانه است و همچون مادر جوان مرده گریه می‌کند و می‌خواهد به خدمت شما شرفیاب شود. حضرت فرمود؛ برو و جوان را نزد من آر، معاذ او را نزد آن حضرت برد، پس ازسلام، حضرت پرسید؛ جوان! چه چیز تو را به گریه انداخته است؟ گفت؛ چگونه گریه نکنم در صورتی که مرتکب گناهانی شده ام که اگر خداوند بزرگ به بعضی از آنها مرا مواخذه کند وارد جهنم نماید و هرگز مرا نیامرزد؟! در ادامه روایت آمده که حضرت فرمود به خدا مشرک شدی؟ گفت؛ به خدا پناه می‌برم که به خدایم شرک آورده باشم! فرمود؛ آیا کسی را که کشتن او حرام است کشته ای؟ گفت؛ نه، پیامبر اکرم(ص) فرمود؛ خداوند گناهانت را می‌آمرزد، گرچه به اندازه زمین های هفتگانه، دریاها، ریگها، درختان و مخلوقات درون آنها، باشد گفت؛ از همه اینها بزرگتر است. حضرت فرمود؛ خداوند گناهانت را می‌آمرزد گرچه به اندازه آسمانها،ستارگان،عرش و کرسی باشد.گفت؛گناهان من از همه آنها بزرگتر است.معاذ در ادامه روایت می‌کند پیامبر(ص) با حالت خشمناکی نظر افکند و فرمود؛ وای بر تو ای جوان! گناهان تو بزرگتر است یا پروردگار تو؟ جوان به رو در افتاد و می‌گفت؛ سبحان الله ربی ما شی اعظم من ربی؛ ای پیامبرخدا! پروردگار من بزرگتر از هر بزرگی است. حضرت فرمود؛ آیا گناه بزرگ را جز بزرگ می‌آمرزد؟ جوان گفت؛ نه، آنگاه جوان ساکت شد. حضرت فرمود؛ وای بر تو مرا به گناهی از گناهت خبر نمی‌دهی؟ گفت؛ چرا! سپس جریان کفن دزدی خود را بیان کرد.

● اسباب رحمت

قرآن مجید برای تحصیل رحمت واسعه الهی به اسباب و وسائلی اشاره می‌کند که لطف و عنایت خدا را در پی دارد. از جمله آیه ۵۶ سوره نور می‌فرماید؛ و نماز را به پا دارید و زکات را ادا نمایید و پیامبر را اطاعت کنید، امید است که مورد رحمت واقع شوید.آیه ۱۳۲ سوره بقره فرمانبرداری از خدا و رسول(ص) را مایه رحمت می‌داند و می‌فرماید: از خدا و رسول پیروی نمایید امید است مورد رحمت واقع شوید. همچنین آیه ۴۶ سوره نمل استغفار و طلب بخشش از درگاه پروردگار را موجب رحمت می‌داند و می‌فرماید: چرا از خداوند طلب مغفرت نمی‌کنید بلکه مشمول رحمت واقع شوید.