سلامت; بهای گران اتاقک های سولاریوم

تب برنزه کردن پوست این روزها به حدی داغ است که افراد دیگر به عاقبت رفتن به اتاقک های داغ سولاریوم فکر نمی کنند فقط می خواهند رنگ پوستشان تغییر کند,هر چه بادا باد مسئولان هم هیچ برنامه مشخصی برای کنترل این پدیده اعلام نمی کنند

تب برنزه کردن پوست این روزها به حدی داغ است که افراد دیگر به عاقبت رفتن به اتاقک های داغ سولاریوم فکر نمی کنند فقط می خواهند رنگ پوستشان تغییر کند،هر چه بادا باد. مسئولان هم هیچ برنامه مشخصی برای کنترل این پدیده اعلام نمی کنند. فریده دختر جوانی بود که به خاطر مراسم عروسی اش خیلی دوست داشت بدنش را برنزه کند; شاید او هم یکی از کسانی بود که در دام تبلیغات قلابی برخی آرایشگران افتاد و سلامت خود را به دست آنان سپرد. او با شور و شوق فراوان پس از آنکه به نظر خودش یکی از مراکز درست و حسابی این کار را انتخاب کرد، در یک دستگاهی شبیه تابوت به نام سولاریوم خوابید.

او ابتدا کمی احساس خطر می کرد اما وقتی به این فکر می افتاد که پوست سفیدش بالاخره برنزه می شود، از خوشحالی در پوست خود نمی گنجید. فریده بالاخره از بستر آفتاب یا همان سولاریوم بیرون آمد اما سرش گیج می رفت، حالت تهوع شدید داشت و به همراه همسرش به پزشک مراجعه کرد; پزشک متخصص تشخیص داد که کبد و کلیه فریده به دلیل حرارت ناشی از سولاریوم پخته است و متاسفانه پس از چند ساعت، عروس جوان که هنوز لباس عروسی بر تنش نرفته بود، فوت کرد.

سولاریوم یک دستگاه جدید برای برنزه کردن پوست است که چند سالی است وارد کشور ما شده و در همین مدت کم طرفداران پر و پاقرصی را پیدا کرده است. این دستگاه برنزه کردن پوست شامل تختی است که در دیواره های آن لامپ های اشعه فرابنفش تعبیه شده و هنگامی که بدن درون این وسیله قرار می گیرد، در این دستگاه که حاوی لامپ های مشابهی است بسته می شود و بدن درون جعبه ای که حاوی نور فرابنفش است، جای می گیرد. در حقیقت اتاقک سولاریوم از یک تشک خورشیدی ساخته شده است که در آن لامپ هایUVA وUVB قرار داده شده اند و از بالا و پایین به بدن اشعه تابانده می شود. متخصصان پوست معتقدند; حتی مقدار ناچیزی ازUVA وUVB می تواند به پوست آسیب برساند، به این ترتیب که فرآیند پیرشدگی را تسریع بخشیده و همچنین سبب بروز سرطان نیز می شود به طوری که سازمان بهداشت جهانی استفاده از این دستگاه را منع کرده است.

برنزه شدن پوست چه به صورت استفاده از دستگاه های سولاریوم یا نور آفتاب، زمینه ابتلا به سرطان های پوست و نوع خطرناک آن که به ملانوما معروف است را فراهم می کند. سرطان پوستی ملانوما بر اثر تماس های مکرر با اشعه ماورای بنفش خورشید یا بر اثر مواجه شدن با شدت بالای اشعه که در دستگاه های سولاریوم به کار می رود، اتفاق می افتد. برنزه شدن بی خطر وجود ندارد و ما به جوانان و افرادی که تمایل به انجام این کار دارند، توصیه می کنیم که از برنزه کردن چه به صورت سولاریوم و چه به شکل حمام آفتاب جدا خودداری کنند.

استفاده از سولاریوم که حاوی اشعه هایA وB است، عوارضی را به دنبال دارد به همین دلیل امروزه کمتر دیده می شود جوانان کشورهای غربی از آفتاب یا دستگاه های سولاریوم برای برنزه شدن پوست استفاده کنند اما متاسفانه از زمانی که در آن کشورها مصرف آفتاب و سولاریوم محدود شده، در ایران استفاده از این دستگاه ها رایج شده است. برخی افراد تصور می کنند استفاده از دستگاه سولاریوم مضرات نور خورشید را ندارد و اقدام به استفاده از آن می کنند; این در حالی است که دستگاه های برنزه کردن پوست مانند نور خورشید برای پوست مضر هستند.

پیری پوست، افزایش چین و چروک های پوست، شلی و افتادگی پوست از عوارض استفاده از سولاریوم است که در درازمدت خود را نشان می دهد و کسانی که بیشتر در معرض اشعه فرابنفش قرار بگیرند نسبت به سایرین، ۲۰ سال زودتر گرفتار پیری پوست همچون بروز لکه های پوست، کک و مک، کدر شدن پوست، چین و چروک پوست و ضخیم شدن سطح پوست می شوند. کارشناسان پوست بر این باورند که اگر استفاده از سولاریوم در درازمدت ادامه پیدا کند و دفعات تکرار تماس با اشعهUV زیاد شود، اثر تجمع رنگدانه ها باعث ایجاد سرطان پوست و قبل از سرطان، باعث از بین رفتن قوام پوست می شود، در نتیجه پوست فرد لطافت خودش را از دست می دهد و حتی اگر به سرطان پوست دچار نشود، فرد نسبت به هم سن و سال هایش پوست پیرتر و شکسته تری پیدا می کند. با توجه به خطراتی که اشعه ماورای بنفش خورشید دارد در برخی کشورها استفاده از این اشعه ممنوع شده است و افراد باید به هنگام شنا بدن خود را بپوشانند.

در خصوص این مساله حتی سازمان بهداشت جهانی استفاده از پوشش بلند و پوشاندن تمام پوست و استفاده از کلاه های لبه دار و کلاه هایی که پشت گردن را نیز بپوشاند برای محافظت از پوست در برابر اشعه ماورای بنفش خورشید توصیه می کند. اما متاسفانه سولاریوم در ایران بدون هیچ گونه نظارتی به فعالیتش ادامه می دهد و زمینه ابتلا به سرطان های پوست به ویژه ملانوما را فراهم می کند و نیز به قرمزشدن پوست، سوختگی های پوستی، آسیب های عروقی، اختلال ایمنی و عوارض چشمی مانند آسیب قرنیه، شبکیه، ملتحمه یا آسیب توام قرنیه و شبکیه می انجامد و این آمار در حالی است که بیشتر مشتریان از عینک های ایمنی استفاده می کنند اما بازهم گرفتار عوارض آن می شوند. اگر افراد علاقه زیادی برای برنزه کردن پوست خود دارند بهتر است از کرم های برنزه کننده ای که منجر به رنگی شدن لایه های سطحی پوست می شود بدون اینکه نیازی به تابش زیاد نور آفتاب باشد، استفاده کنند.

سازمان بهداشت جهانی نیز به دلیل عوارض ناخوشایند سولاریوم قوانینی برای کنترل این پدیده تعریف کرده و به چند گروه درباره برنزه کردن پوستشان هشدار داده است. این هشدارها ابتدا متوجه افرادی است که دارای پوست شماره ۱ و ۲ هستند، یعنی کسانی که معمولا موهای بور و چشم های روشن دارند و اشعه ماورای بنفش، به پوست آنها بیشتر از بقیه آسیب می رساند. اما دومین گروه، افراد زیر ۱۸ سال هستند که نباید از دستگاه های سولاریوم استفاده کنند یا حمام آفتاب بگیرند و نیز کسانی که کک و مک و خال های زیاد، زخم های پوستی یا سابقه آفتاب سوختگی در بچگی و در هر مرحله ای از زندگیشان داشته اند. افرادی که داروی خاصی مصرف می کنند، باید قبل از برنزه کردن با پزشک معالج شان مشورت کنند. همچنین سازمان بهداشت جهانی به زنان نیز توصیه کرده است که در هنگام برنزه کردن از لوازم آرایشی استفاده نکنند زیرا ممکن است اشعه ماورای بنفش برایشان ایجاد حساسیت کند.

متاسفانه با همه این هشدارها شاهدیم که هر روز بر تعداد افراد متقاضی برنزه کردن پوست با سولاریوم افزوده می شود و این امر نشان می دهد که همچنان باید منتظر عواقب خطرناک آن باشیم. آمارها نشان می دهد که زنان بیشترین متقاضیان تغییرات زیبایی چه در برنزه شدن پوست و چه در عمل های جراحی زیبایی هستند و در دوره سنی ۱۸ تا ۴۰ سالگی این آمار بیشتر دیده می شود. این امر نشان می دهد که افراد مجرد هنوز برای ازدواج انتخاب نشده اند و این تغییرات را لحاظ می کنند. به طور معمول بیشتر کسانی به این نوع کارها گرایش پیدا می کنند که از لحاظ ظاهری، تفکرات غیرمنطقی نسبت به خود دارند و سعی می کنند با این تغییرات پذیرش اجتماعی نسبت به آنان بیشتر شود زیرا دچار ترس اجتماعی هستند.

معمولا، افرادی به دنبال تغییرات زیبایی مانند سولاریوم می روند که دچار عدم رضایت گسترده از خود هستند و انسان های موفقی در شغلشان نیستند. کسانی که اضطراب بیشتر و دارای اختلالات شخصیتی و روانی هستند معمولا جذب این نوع کارها می شوند و قصد دارند تا با تغییر وضعیت ظاهری شان، تغییری در وضعیت خود ایجاد کنند.

همچنین انسان هایی که در موقعیت های زندگی هدفمند نیستند و انگیزه پیشرفت، عزت نفس و خود ارزشمندی پایینی دارند و نیز زود شکننده هستند، به مسائلی مانند سولاریوم رو می آورند و نسبت به چنین موضوعاتی بسیار سریع از خود واکنش نشان می دهند. این افراد از لحاظ اجتماعی در گروه هایی از دوستان و آشنایان قراردارند که فشار گروهی بر آنان حاکم است و گمان می کنند با انجام چنین کارهایی بیشتر در میان افراد گروه پذیرفته می شوند.

اگر امروز مدگرایی به حدی رسیده است که فرد حتی از قید سلامت خود هم می گذرد و تن به دستگاه سولاریوم می دهد در گذشته نیز در برخی کشورها که ادعای فرهنگ و تمدنی درخشان مانند یونان باستان و روم دارند، زن ها برای اینکه سفیدتر به نظر برسند، صورتشان را با سرب رنگ می کردند، تا جایی که حتی به دلیل این کار مسموم می شدند. به نظر می رسد متولیان امر با توجه به عوارض شدید سولاریوم باید به طور جدی ممنوعیت استفاده از سولاریوم را در باشگاه ها و آرایشگاه ها اعلام کنند و با متخلفان برخوردهای جدی را داشته باشند.

مسوولان فرهنگی کشور نیز باید از عواقب وحشتناک این مسئله پرده بردارند تا سطح آگاهی مردم ارتقا یافته و به دنبال چنین تغییرات زیبایی که ممکن است با از دست دادن جانشان برابری کند، نروند. همچنین مسوولان رسانه ملی نیز می توانند با تهیه برنامه های جذاب و استفاده از کارشناسان مجرب و شناخته شده عوارض شدید استفاده از سولاریوم را به مردم و به خصوص جوانان گوشزد کنند.

نویسنده : زینب صناعی