شنبه, ۱۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 4 May, 2024
خود انتقادی ، شرط پیشرفت
تامل و اندیشه بر خود و بر دیگری، بر چرایی و چگونگی و آمدن و رفتن ما در این جهان و معنایی که می خواهیم به زندگی مان بدهیم، مهم ترین فرآیندی است که به باور من در زندگی هر فردی می تواند وجود داشته باشد. اما این فرآیند، نیاز به شرایط و الزامات و امکاناتی دارد که یکی از مهم ترین آنها وجود موقعیت هایی باثبات یا با حداقلی از ثبات است. اینکه ما در جامعه ای زندگی می کنیم که گسست های تاریخی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و فکری به گواهی بزرگترین اندیشمندان تاریخی و کنونی اش، مهم ترین خصوصیتش بوده است را می توان با دلایل مختلف از جغرافیا و و تاریخ تا جامعه شناسی و فلسفه و... توجیه کرد و سازوکارهایی را که بر این سرنوشت حکم رانده اند نشان داد. با وجود این، فهمیدن یک پدیده به معنی آن نیست که بتوان با آن سر سازش داشت. حداکثر اتفاقی که می افتد شاید درد و ناکامی مان کمتر شود. واقعیتی که همه ما و به نظرم روشنفکران و کسانی که قابلیت های فکری و سرمایه های فرهنگی دارند (چون تکلیف دیگران تا اندازه زیادی روشن است) ناچاریم در برابرش سر تعظیم فرود بیاوریم تا بتوانیم به پیش برویم، آن است که به شدت از قافله پرت افتاده ایم. جهان اندیشه و فکر ما امروز ترکیبی است تاسف آور از خودشیفتگی های مضحک گروهی از «صاحبان اندیشه» و افسون خوردن ها و خودکوچک بینی های گروهی دیگر از «نومیدان حرفه ای تفکر». در این میان، اینکه رسانه ای با همه انتقادهایی که می توان به آن داشت، با همه فراز هاونشیب ها و همه مناقشه هایی که بر سر آن وجود دارد و به خصوص با همه اشتباهات و ندانم کاری هایی که خود حاصل نبود تجربه واقعی روزنامه نگاری و رسانه ای در این مرز و بوم است، بتواند به مرزی در حد دو هزار شماره برسد، به باور ما، امری ارجمند و نه تنها شایسته تقدیر، بلکه شایسته تقلید هم هست. ما نه در گذشته دور و نزدیک یعنی نه در تاریخ صدساله اخیر ایران و نه در حال حاضر انتظار آن را نداشته ایم که شاهد مطبوعاتی باشیم مستقل و زنده و شاداب و پرتوان و پویا و تیزبین و بادقت و معتبر در حد قابلیت استناددهی؛ ما هرگز شکی نداشته ایم که فاصله ما با نشریاتی چون «لوموند»، «اکونومیست»، «گاردین» و... فاصله ای نجومی است که شاید هرگز نتوانیم آن را پر کنیم.
اما همواره این اعتقاد را هم داشته ایم که هیچ هدف بزرگی را نمی توان جز از نقطه ای شروع کرد. در این میان، تجربه دیگران باید زیرینای این نقطه باشد که برای ما آغازش به معنای تازه کاری ما در این وادی است، اما این زیر بنا بدون شک تجربه ای باارزش از لحاظ انسانی که در همه زمینه ها، امروز وجود دارد و نباید آن را نادیده گرفت: اینکه بدون ثبات در حوزه های مختلف نمی توان به هیچ توسعه و پیشرفتی رسید، اینکه بدون استقلال رسانه ها و نبود فشار و الزام بر آنها هرگز نمی توان انتظار حتی برپاشدن یک دموکراسی ناتمام را هم داشت، امری است که تقریبا نیازی به استدلال آوردن ندارد، زیرا آنقدر درباره آن استدلال و توصیف شده است که هر کسی که خود را به خواب نزده باشد، بی تردید ناچار است آن را بپذیرد. اما اینکه ما به آن حد از بلوغ فکری رسیده باشیم که بتوانیم این امر را درک کنیم و به خصوص اجرایی اش کنیم، جای شک و تردید زیادی دارد. هم از این رو به گمان ما تردید و شک نظام مند و انتقادی نسبت به خود و زیرسوال بردن دایم خویش برای بهترشدن که لازمه آن، برخورداری از ثبات است، شرط تداوم های آینده به شمار می رود. انسان بدون اندیشه نمی تواند به زندگی خود ادامه دهد و زندگی به جهنمی واقعی تبدیل خواهد شد، اما باید همه بپذیریم که اندیشیدنی عمیق و چاره ساز در شرایط دشوار، امری است که نه هرگز به وقوع پیوسته نه امری که هرگز شانسی برای رخ دادن دارد. انتشار دوهزارمین شماره روزنامه «شرق» که با امیدهایی بزرگ آغاز شد، هرچند نتوانسته باشد به بخش بزرگی از آن امیدها دست یابد، اما همین قدر که توانسته است جایگاهی برای بسیاری از جوانان نویسنده بااستعداد و دلسوز ما و خوانندگانی تشنه دانستن و دلزده از خودشیفتگی ها و خودکوچک بینی های این و آن فراهم کند، نعمتی است که قدر آن را باید دانست.
سرمقاله روزنامه شرق به مناسبت انتشار دوهزارمین شماره این روزنامه، روز 6 اردیبهشت 1393.
پرونده ی «ناصر فکوهی» در انسان شناسی و فرهنگ
http://www.anthropology.ir/node/9132
ویژه نامه ی «هشتمین سالگرد انسان شناسی و فرهنگ»
http://www.anthropology.ir/node/21139
ویژه نامه ی نوروز 1393
http://www.anthropology.ir/node/22280
دوست و همکار گرامی
چنانکه از مطالب و مقالات منتشر شده به وسیله «انسان شناسی و فرهنگ» بهره می برید و انتشار آزاد آنها را مفید می دانید، دقت کنید که برای تداوم کار این سایت و خدمات دیگر مرکز انسان شناسی و فرهنگ، در کنار همکاری علمی، نیاز به کمک مالی همه همکاران و علاقمندان وجود دارد.
کمک های مالی شما حتی در مبالغ بسیار اندک، می توانند کمک موثری برای ما باشند:
شماره حساب بانک ملی:
0108366716007
شماره شبا:
IR37 0170 0000 0010 8366 7160 07
شماره کارت:
6037991442341222
به نام خانم زهرا غزنویان
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
انگلیس انتخابات دولت حجاب مجلس شورای اسلامی دولت سیزدهم چین روز معلم رهبر انقلاب نیکا شاکرمی
سیل ایران هواشناسی آتش سوزی سازمان هواشناسی شهرداری تهران هلال احمر پلیس قوه قضاییه معلم آموزش و پرورش فضای مجازی
ترکیه خودرو تورم قیمت خودرو سهام عدالت قیمت طلا قیمت دلار بازار خودرو دلار ایران خودرو حقوق بازنشستگان بانک مرکزی
ساواک تلویزیون موسیقی سریال شهاب حسینی تبلیغات مسعود اسکویی سینمای ایران دفاع مقدس
رژیم صهیونیستی غزه اسرائیل فلسطین جنگ غزه آمریکا روسیه حماس اوکراین نوار غزه ایالات متحده آمریکا یمن
فوتبال پرسپولیس استقلال سپاهان لیگ برتر آتیلا حجازی علی خطیر باشگاه استقلال بازی لیگ برتر ایران تراکتور لیگ قهرمانان اروپا
اپل هوش مصنوعی آیفون صاعقه موبایل گوگل ناسا عکاسی تلفن همراه مدیران خودرو
کبد چرب چای دیابت فشار خون طول عمر