کسب روزی حلال

از منظر آموزه های اسلامی کسب روزی حلال چه جایگاه و اهمیتی در عرصه اقتصادی افراد و جامعه دارد؟
در گفتار و سخنان پیشوایان اسلام سفارش و تأکید زیادی نسبت به کسب روزی حلال و مشروع …

از منظر آموزه های اسلامی کسب روزی حلال چه جایگاه و اهمیتی در عرصه اقتصادی افراد و جامعه دارد؟

در گفتار و سخنان پیشوایان اسلام سفارش و تأکید زیادی نسبت به کسب روزی حلال و مشروع شده است، و از آنجا که روزی حلال تأثیر فوق العاده ای در تربیت صحیح افراد جامعه دارد، هر فردی موظف است که در مورد درآمد و کسب رزق و روزی خودش دقت و حساسیت لازم را به عمل آورد تا تأمین مخارج زندگی اش از طریق حلال باشد. در بیان اهمیت این بحث همین سخن امام حسین(ع) کافی است که در روز عاشورا به دشمنانش که غالباً برای دعوت از حضرت نامه نوشته بودند و امام حسین(ع) را خوب می شناختند و به رغم این شناخت حاضر به پذیرش حق نبودند می فرماید: «دل های شما از حرام پر شده است» در این زمینه روایات زیادی وجود دارد که به برخی از اهم آنها اشاره می کنیم:

علی(ع) می فرماید: «از کی المکاسب الحلال» پاکیزه ترین کسب ها، کسب حلال است. (غررالحکم، ج۲، ص۱۲۶۳)

همچنین در دعایی که آن حضرت از خداوند درخواست روزی حلال نموده و می فرماید: «...واکفنی بالحلال عن الحرام، و بالطیب عن الخبیث» و مرا به وسیله روزی حلال، از حرام بازدار، و همچنین به وسیله روزی های پاکیزه از ناپاکی ها بازدار. (نهج السعاده، باب الدعاء، ص۲۲۴)

در این احادیث حضرت درآمد حلال را به عنوان پاکیزه ترین کسب ها معرفی نموده و بدین طریق افراد جامعه را نسبت به این امر مقدس تشویق می نماید. به گونه ای که حتی در بیانی دیگر شرط قبولی و پذیرش انفاق را، به دست آوردن مال حلال و انفاق از آن می داند»... اصل الامورفی الانفاق، طلب الحلال لماینفق» از شرایط مهم و اساسی پذیرش انفاق، به دست آوردن مال حلال جهت انفاق است. (الحیاه ، ج۶، ص۴۳) علی(ع) در روایتی دیگر از قول پیامبر اعظم(ص) می فرماید: هرگاه برای یکی از شما مشکلی پیش آمد و سختی زندگی بر شما روی آورد پس لازم است که از خانه بیرون رفته و روزی حلال به دست آورد و خود و خانواده اش را به ناراحتی نیندازد. (جامع احادیث الشیعه، ج۲۲، ص۸۷)

در تعبیری دیگر آن حضرت طالب رزق حلال را به مثابه مجاهد در راه خدا تعبیر فرموده اند «الشاخص فی طلب الرزق کالمجاهد فی سبیل الله» تلاش برای کسب روزی حلال به منزله جهاد در راه خدا است. (همان، ۴۱۸)

در روایتی دیگر علی(ع) از قول پیامبر اعظم(ص) شرط قبولی و استجابت دعا را کسب روزی حلال و پاک توصیف کرده و چنین می فرماید: «من سره ان یستجاب دعوته فلیطب مکسبه» رسول خدا(ص) فرمود: هر کس می خواهد دعای او مستجاب شود، باید کسب و درآمد خود را پاک و حلال گرداند. (مستدرک الوسایل، ج۲، ص۴۱۸)

آن حضرت در تعبیری دیگر سختی و شدت کسب روزی حلال را از شمشیر زدن یک انسان مؤمن بیشتر توصیف نموده و می فرماید: «... ضربه السیف علی المومن اهون من الدرهم من حله»... شمشیرزدن انسان مؤمن، آسان تر است از به دست آوردن یک درهم از راه حلال. (الحیاه ، ج۵، ص۴۸۳)

همچنین علی(ع) از قول پیامبرگرامی(ص) می فرماید: پیامبر(ص) در شب معراج از خداوند سؤال نمود که پروردگارا! چه آرزویی برتر است؟ خداوند جواب داد: ای احمد عبادت ده جزء است که نه جزء آن بدست آوردن روزی حلال است. پس اگر غذای تو پاکیزه و حلال باشد تو در حفظ و حمایت من خواهی بود. (جامع احادیث الشیعه، ج۲۲، ص۸۱۱)

و بالاخره سخن نهایی این است که مال حرام، عاقبت به خیری را برای صاحب آن به ارمغان نمی آورد و در مسیر غیرحق و نامشروع مصرف خواهد شد.

امام علی(ع) در این رابطه می فرماید: «من اکتسب مالا فی غیرحله یصرفه فی غیر حقه. هر کس مال و ثروتی را از راه غیرحلال کسب کند، در غیر حق آن مصرف خواهد کرد. (همان، ص۶۸۱)