بیشتر کودکان شب ها کابوس می بینند

خواب‌دیدن از همان دوران نوزادی آغاز می‌شود و کودکان تا سن ۴ سالگی نمی‌توانند تفاوت بین رویا و واقعیت را تشخیص دهند...
بیشتر کودکان کابوس‌های شبانه دارند ولی پسرها بیشتر از …

خواب‌دیدن از همان دوران نوزادی آغاز می‌شود و کودکان تا سن ۴ سالگی نمی‌توانند تفاوت بین رویا و واقعیت را تشخیص دهند...

بیشتر کودکان کابوس‌های شبانه دارند ولی پسرها بیشتر از کودکان دختر کابوس می‌بینند. کابوس‌های شبانه با استرس و خستگی کودک افزایش می‌یابد. وقتی کابوس‌های شبانه با یک موضوع خاص تکرار می‌شود، باید به موضوع کمی جدی‌تر نگاه کرد. معمولا این نوع کابوس‌ها زمانی رخ می‌دهد که یکی از والدین در کنار کودک نیست و می‌تواند نشان‌دهنده اضطراب جدایی باشد و به درمان نیاز دارد. در صورت عدم درمان ممکن است شاهد افت عملکردی در کودک باشیم.

در موارد دیگر، کابوس‌دیدن در کودکان طبیعی است و به درمان نیازی ندارد و والدین می‌توانند به کودک آموزش «خودآرام‌سازی» دهند یعنی از او بخواهند چند بار نفس عمیق بکشد تا به این‌وسیله اضطرابش کمتر شود. به‌طور کلی باید فعالیت‌های آرام‌بخش را با فعالیت‌های تحریک‌‌کننده جایگزین کرد.

بیشتر کودکان یکی از والدین مثلا پدر را اواخر شب می‌بینند و اگر ساعت‌های پایانی شب را با شادی زیاد با او بگذرانند، مغزشان فعال‌‌ می‌شود و خواب آرامی نخواهند داشت. این کودکان بهتر است موقع خواب به جای بازی‌های رایانه‌ای یا پرتحرک، نقاشی بکشند. والدین باید کمک‌ کنند کودک چیزی را که دوست دارد در خواب ببیند، نقاشی کند.

معمولا کودکان ۴ تا ۵ ساله از خوابیدن می‌ترسند و با یک شب‌بخیر گفتن ساده به‌راحتی به خواب نمی‌روند و اگر این کار را انجام دهیم، با مقاومت او روبرو می‌شویم پس قبل از خواب باید او را آماده کنیم. مثلا هنگام مسواک‌زدن کنارش بمانیم، برایش قصه بگوییم و تا زمانی که به‌طور کامل به خواب نرفته، چراغ‌ها را خاموش نکنیم. گاهی کابوس‌ها به صورت ترس (فوبیا) درمی‌آیند و بچه‌ها به علت کابوس‌های مکرر و ترسناک تمایلی به خوابیدن از خود نشان نمی‌دهند و اضطرابشان آنقدر زیاد است که مانع خواب می‌شود.

خواب و هراس شبانه را نباید با کابوس‌های شبانه اشتباه گرفت. در هراس شبانه، کودک بعد از بیدارشدن از خواب کاملا وحشت‌زده می‌شود و پلک نمی‌زند و به‌اصطلاح (چشم‌شیشه‌ای) است. مدام جیغ می‌کشد و آرام‌کردنش کار راحتی نیست. در هراس‌های شبانه، فراموشی کامل وجود دارد و اگر از او سوال کنیم چه خوابی دیده است، چیزی به یاد نمی‌آورد. آسیب در کودک و حتی خانواده در هراس‌های شبانه بسیار بالاست و خانواده‌ها حتما باید این موضوع را با یک روان‌پزشک در میان بگذارند. کابوس‌های معمولی برخلاف هراس شبانه هستند. کودک محتوای خواب را به خاطر ندارد ولی خواب دیدن را تایید می‌کند.

دکتر میترا حکیم شوشتری

استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران