صرفه جویی در داخل, صادرات به خارج

گفت وگویی با جناب آقای مهندس سیدرضا کسایی زاده, مدیر عامل شرکت ملی گاز ایران

▪ آقای مهندس کسایی‌زاده، میزان مصرف و صادرات و واردات گاز در سال ۸۶ چگونه بوده است؟

ـ رشد مصرف این حامل انرژی در مدت زمان یاد شده، حدود ۱۶ درصد بوده که بیش از ۳۶ درصد آن به بخش خانگی، تجاری و صنایع جزء اختصاص داشته است. در این دوره زمانی، همچنین سه میلیارد و ۵۰۰ میلیون متر مکعب گاز از ترکمنستان وارد و حدود چهار میلیارد متر مکعب نیز به ترکیه صادر شده است. ‌ ‌

رویکرد دولت این است که شرکت ملی گاز ایران در کنار اولویت به تأمین نیاز داخلی، در بخش‌هایی مانند واردات، سوآپ و ترانزیت نیز فعالیت داشته باشد. البته ظرفیت تولید اسمی پالایشگاه‌های کشور روزانه ۴۴۰ میلیون متر مکعب گاز است که این میزان گاز طبیعی با بهره‌گیری از ۲۶ هزار کیلومتر شبکه توزیع، در نزدیک به ۱۳۹ هزار کیلومتر شبکه شهری و روستایی جریان دارد و ۱۲ میلیون و ۹۰۰ هزار خانوار و ۱۴ هزار صنعت کوچک و بزرگ را از موهبت گاز طبیعی بهره‌مند کرده است. ‌ ‌

▪ چه برنامه‌ای برای تأمین سوخت زمستانی در دستور کار شرکت ملی گاز ایران قرار دارد؟

ـ شرکت ملی گاز ایران، امسال نیز همانند سال‌های گذشته با تلاش مجموعه کارکنان خود در بخش‌های مختلف مانند پالایشگاه‌ها و تأسیسات تقویت فشار، اقدامات لازم را در شش ماهه نخست سال برای فصل سرما انجام داده و با تمام توان خود، آماده گذر از فصل سرما است. ‌ ‌

از آنجا که مصرف گاز بخش خانگی در زمستان، پنج تا شش برابر تابستان افزایش می‌یابد، بنابراین برای پاسخگویی به مصرف در زمستان، ناچار به کاهش مصرف گاز در بخش نیروگاهی از ۱۶۰ میلیون متر مکعب در تابستان، به ۳۰ میلیون متر مکعب در زمستان خواهیم بود.

باید بگویم که اوج مصرف گاز در بخش خانگی طی سال گذشته، روزانه ۳۶۰ میلیون متر‌مکعب بوده که در صورت وجود شرایط سال گذشته، این میزان مصرف در زمان پیک (اوج)، به ۴۰۰ میلیون متر مکعب نیز خواهد رسید. البته متوسط میزان مصرف در ماه‌های سرد سال (دی و بهمن) در بخش خانگی طی سال جاری، ۳۶۲ میلیون متر مکعب در روز خواهد بود.

علمیات راه‌اندازی پالایشگاه ایلام نیز شروع شده است و در آذر ماه امسال نیز شاهد بهره‌برداری از واحد نخست آن با ظرفیت سه میلیون و ۴۰۰ هزار متر مکعب خواهیم بود و دو ماه پس از این تاریخ نیز بهره‌برداری از واحد دوم پالایشگاه با همین ظرفیت آغاز خواهد شد. ‌ ‌

در مورد تأمین گاز استان‌های سردسیر مانند کردستان نیز باید بگویم که با توجه به اقدامات انجام شده، از جمله تقویت خط لوله تبریز – میاندوآب، همچنین احداث خط لوله ساوه – میاندوآب که بخش همدان – بیجار – شاهین دژ – میاندوآب آن در زمستان امسال قابل بهره‌برداری خواهد بود، کمبود گاز شهرهای شمال این استان و شهرهای جنوب استان آذربایجان غربی برطرف شود. ‌ ‌

▪ علت صادرات گاز طبیعی کشور علیرغم حجم بالای نیاز داخلی چیست؟ سیاست کلی شرکت گاز در این زمینه چیست؟

ـ صدور انرژی به ترکیه و در آینده نزدیک به ارمنستان، سیاست کلی نظام است و با توجه به این رویکرد، برای اعمال سیاست توسعه صادرات گاز باید مصرف داخلی را مدیریت کنیم. ‌ ‌

اگر گازی که هم‌ اکنون درکشور مصرف می‌شود را با قیمت‌های کنونی آن صادر کنیم، ما به التفاوت آن ۳۰ میلیارد دلار در سال خواهد بود و این به معنای پرداخت این میزان مبلغ یارانه از طرف دولت محسوب می‌شود، از این رو، کاهش مصرف و بسیج شدن در این مقوله برای تحقق صادرات موفق، یک ضرورت است. ‌ ‌

▪ آیا زمستان امسال شاهد فعالیت فاز ۹‌ پارس جنوبی خواهیم بود؟

ـ با وجود تلاشی که صورت گرفته، بعید به نظر می‌رسد که این فاز در سال جاری کمکی برای شرکت ملی گاز ایران باشد، اما امیدواریم بر اساس قول مجریان آن، بتوان از فاز ۹ نیز در زمستان بهره گرفت. ‌ ‌

در مورد فازهای ۶، ۷ و ۸ پارس‌جنوبی نیز باید بگویم که گاز این فازها به لحاظ تُرش بودن، برای شبکه گاز کشور مناسب نیست و صرفاً برای تزریق به چاه‌های نفت مورد استفاده قرار خواهد گرفت. ‌ ‌

▪ با توجه به راه‌حل جبران رشد مصرف در زمستان - از آنجا که شرکت مستقلی هم برای این منظور تأسیس شده است، طرح‌های مذکور تا چه اندازه پیشرفت داشته است؟

ـ این طرح‌ها توسط شرکت ذخیره‌سازی گاز با جدّیت پیگیری می‌شود و تلاش بر این است تا با اجرای آنها در سال‌های آینده از نظر گاز، ذخیره مطمئنی داشته باشیم.

البته مشکل شرکت ملی گاز یا سازمان حفاظت محیط زیست در مورد مخزن تلخه حل نشده است و در این مورد نیز هنوز سازمان محیط زیست به شرکت ملی گاز ایران، اجازه فعالیت نداده است، ولی گفت‌وگوها برای قانع کردن کارشناسان این سازمان ادامه داد. مخزن سراجه قم هم نخستین پروژه مورد بهره‌برداری در بخش ذخیره‌سازی گاز خواهد بود که در دو بخش رطوبت‌گیری از گاز و تزریق در دست اجرا است. بخش نخست این طرح در سال آینده و بخش دوم نیز در سال ۸۸ آماده بهره‌برداری خواهد بود. ‌ ‌

▪ لطفاً در خصوص شرکت‌های آماده واگذاری به بخش خصوصی شرکت ملی گاز ایران بفرمایید. ‌

ـ بر اساس تکلیف دولت درباره واگذاری شرکت‌های زیرمجموعه شرکت ملی گاز ایران به بخش خصوصی، شرکت‌های گاز استانی همدان، سمنان، زنجان، چهارمحال و بختیاری و شرکت پالایش گاز بیدبلند ۱ آماده واگذاری هستند و برای واگذاری هفت شرکت دیگر نیز اعلام آمادگی شده است. شرکت‌های گاز استانی قم، کهگیلویه و بویراحمد، آذربایجان شرقی و غربی، گلستان، گیلان و شرکت پالایش گاز سرخون آماده واگذاری به بخش خصوصی هستند، اما مشکل اصلی در این مقوله، یارانه‌ای بودن قیمت گاز است و در این مورد، راهکار دیگری اندیشیده شده و آن، واگذاری اداره این شرکت‌ها به جای واگذاری مالکیت آنهاست. روش‌ جدید، زمانی که قیمت گاز منطقی شود می‌تواند راهکار خوبی برای ترغیب بخش خصوصی به شمار آید. ‌ ‌

▪ متشکریم.