پیس میکردایم در کندی ضربان قلب

در بیمارانی که برادیکاردی کندی ضربان قلب غیر قابل برگشت دارند تنها روش درمانی استفاده از پیس میکر دائم می باشد

در بیمارانی که برادیکاردی(کندی ضربان قلب) غیر قابل برگشت دارند تنها روش درمانی ‏استفاده از پیس میکر دائم می باشد ؛کاربردهای دیگر پیس میکر(البته به ندرت) در ‏بیماران مبتلا به سنکوپ وازوواگال، هیپرتروفی مادر زادی قلب و با استفاده بیشتر در مبتلایان ‏به سندرم کاروتید حساس می باشد.‏ پیس میکرهای موجود علیرغم اندازه کوچک (حجم ۲۰-۱۰ سی سی)، دارای یک باتری با ‏طول عمر طولانی، مدارهای الکترونیکی پیچیده و حافظه کامپیوتری بوده و توانایی ضربان ‏سازی برای چندین سال را دارند. سخت افزارهای پیشرفته موجود در پیس میکر، توانایی ‏تشخیص ضربان قلب بیمار و تنظیم ضربان قلب براساس میزان فعالیت وی را فراهم می نماید. ‏در برخی از بیماران بلوک قلبی به صورت موقت و حمله ای بوده و در برخی بیماران مبتلا به ‏گره سینوسی بیمار، ضربان قلب در حالت استراحت کافی بوده و فقط در هنگام فعالیت نیاز به ‏افزایش ضربان توسط پیس میکر دارند. بنابراین نرم افزارهای موجود در پیس میکر این امکان ‏را برای پزشک فراهم می نماید تا با برنامه ریزی مناسب، فعالیت مناسب را برای پیس میکر ‏طراحی کنند. ‏

‎پیس میکرهایی که برای درمان برادیکاردی به کار می روند به صورت تک حفره ای و یا ‏دو حفره ای موجود می باشند. پیس میکرهای تک حفره ای از طریق یک سیم(لید) به یکی از ‏حفرات قلبی (دهلیز راست یا بطن راست) ارتباط داشته و ضربانسازی را فقط برای آن حفره ‏انجام می دهند. پیس میکرهای دوحفره ای از طریق دو لید به دهلیز و بطن راست ارتباط داشته ‏و ضربان سازی متوالی را برای این دو حفره انجام میدهند. انتخاب نوع پیس میکرتوسط ‏پزشک میباشد. با این حال اغلب پزشکان تمایل به استفاده از پیس میکرهای دوحفره ای برای ‏ایجاد جریان خون مؤثرتر قلب وپیشگیری از برخی علائم دارند. در برخی موارد از قبیل ریتم ‏فیبریلاسیون دهلیزی‎(AF)‎‏ و یا دهلیز خاموش و بیحرکت نیازی به استفاده از پیس میکر دو ‏حفره ای نیست و فقط از نوع تک حفره ای استفاده میشود. ‏

● روش کارگذاری پیس میکردایم

در صورتی که بنابر تشخیص پزشک متخصص قلب، بیمار کاندید تعبیه پیس میکر باشد، ابتدا ‏در بیمارستان و در یک تخت مونیتوردار بستری می شود. آزمایشات لازم به عمل می آید و ‏معمولاً پیس میکر موقت برای بیمار تعبیه می شود. قبل از انجام عمل فرد باید به مدت ۸-۶ ‏ساعت ناشتا باشد. عمل تعبیه پیس میکردائم در اطاق آنژیوگرافی انجام می شود. بیمار بر ‏روی تخت مجهز به دستگاه فلوروسکوپی (تصویر برداری با اشعهX‏) خوابیده و کنترل فشار ‏خون و مونیتورینگ الکتروگرام قلبی و وضعیت تنفسی به صورت دائم انجام می شود. پزشک ‏انجام دهنده عمل در شرایط کاملا استریل پوست ناحیه (معمولا ناحیه زیر ترقوه چپ) را ‏بیحس کرده و با سوزن مخصوص، سیاهرگ بزرگ این ناحیه را پیدا کرده و پس از برش ‏پوست، لید (سیم) پیس میکر را وارد این سیاهرگ می کند. سپس با استفاده از دستگاه ‏فلوروسکوپی، لید یا لیدها را به دهلیز و بطن راست هدایت کرده و در محل مناسب قرار می ‏دهد. پس از اطمینان از عملکرد صحیح لید در محل قرار داده شده، لید به عضلات زیر پوستی ‏دوخته شده و انتهای آزاد آن به ژنراتور پیس میکردایم وصل می شود. ژنراتور از طریق برش ‏ایجاد شده در زیر پوست گذاشته شده و پوست دوخته می شود.‏مدت زمان تعبیه پیس میکر به طور متوسط یک تا یک و نیم ساعت است اگرچه در برخی ‏موارد مدت زمان طولانی تر قابل انتظار است. علیرغم بیحسی موضعی، احساس مختصر ‏ناراحتی مخصوصاً در هنگام وارد کردن سوزن به نواحی عمقی، غیرقابل اجتناب است. پس از ‏پانسمان محل عمل، بیمار به بخش منتقل می شود و روز بعد ازعمل، پس از ارزیابی مجدد ‏پیس میکر دائم ،پیس میکر موقت خارج شده که معمولاً این کار مجددا در اتاق کت لب و ‏بدون درد و ناراحتی بیمار صورت می گیرد. ‏

● مراقبت های لازم پس از تعبیه پیس میکر دایم

پس از خروج از کت لب بیمار به بخش منتقل می شود و روی تخت مونیتورینگ استراحت ‏می کند و تا ۲۴ ساعت استراحت مطلق داشته و یک کیسه حاوی شن بر روی پانسمان قرار ‏داده می شود تا با اثر فشاری خود مانع از تجمع خون زیر پوستی شود. آنتی بیوتیک های ‏تزریقی و داروهای مسکن جهت تسکین درد بعد از برطرف شدن بیحسی طبق صلاحدید ‏پزشک در طی مدت بستری تجویز می شود. عکس قفسه سینه نیز برای تأیید محل مناسب ‏پیس میکر و مشخص شدن عوارض احتمالی، معمولاً روز بعد از عمل انجام می شود. اندام ‏فوقانی که در سمت محل کاشت پیس میکر است در طی ۴۸-۲۴ ساعت اول باید کاملاً بی ‏حرکت باشد(جهت جلوگیری از جابه جایی لید در طی این مدت).روز بعد از عمل، عملکرد ‏پیس میکر دایم توسط دستگاه پروگرامر آنالیز شده و در صورت عدم وجود اشکال، بیمار ‏مجددا به اتاق آنژیوگرافی منتقل شده تا پیس میکر موقت از پای بیمار خارج شود. این عمل ‏به سرعت در طی چند دقیقه و بدون احساس درد انجام میشود.‏ نکته مهم، خشک بودن محل پانسمان تا مدت یک هفته است. نفوذ آب به محل برش پوستی ‏در طی این مدت احتمال عفونت را افزایش داده و باید از آن اجتناب شود. مراجعه مجدد ‏بیمار ۲ هفته بعد از عمل، جهت مشاهده برش پوستی و کشیدن بخیه ها (در صورت استفاده از ‏بخیه های پوستی) می باشد. ممکن است در طی این مدت آنتی بیوتیک خوراکی برای بیمار ‏تجویز شده باشد. در صورت مشاهده تورم غیر عادی و یا خروج خونابه و یا ترشحات چرکی ‏از محل برش پوستی، بیمار باید سریعاً به پزشک متخصص مراجعه کند. ظاهر محل تعبیه پیس ‏میکردایم ممکن است در طی روزهای اول برای بیمار نگران کننده باشد ولی معمولاً پس از ‏گذشت چند هفته این محل ظاهر مناسب بدست می آورد.

● پیس میکر و ‏ پرهیز از محیطهای حاوی امواج الکترومغناطیسی

امواج شدید الکترومغناطیسی مانند آنچه توسط دستگاه ‏MRI‏ و یا در نزدیکی دکلهای فشار ‏قوی وجود دارد فعالیت پیس میکر را به صورت موقت و گاهاً دائم مختل می کند و باید ‏مورد اجتناب قرار گیرند. از نزدیکی زیاد به دستگاه های جوشکاری نیز باید پرهیز شود. رادیو ‏تراپی درمانی نیز می تواند منجر به اختلال دستگاه شود اگرچه در موارد غیرقابل اجتناب با ‏مشاوره الکتروفیزیولوژیست قابل انجام است. عبور از دستگاه های ایمنی فرودگاه ها معمولاً ‏بی خطر است ولی تجسس دستی بیمار با استفاده از ‏wand‏ خطر ساز بوده و باید به مسئولین ‏زیربط اطلاع داده شود. ضمناً دزدگیرهای مورد استفاده در منازل و یا اتومبیل ها، بالقوه برای ‏عملکرد پیس میکر خطرساز بوده و مجاورت طولانی با آنها باید مورد اجتناب باشد. ‏

استفاده از موبایل و یا تلفنهای دیجیتالی خطر عمده ای نداشته و برای بیمار قابل استفاده می ‏باشند. نکته مهم یادآوری وجود پیس میکر در هر ارجاع به پزشک و مخصوصاً در صورت ‏مراجعه جهت جراحی می باشد. ‏

● آنالیز دوره ای پیس میکر

دستگاه پروگرامر‏‎(PSA)‎‏ که معمولا در مراکز تخصصی پیس میکر وجود دارد، امکان آنالیز ‏و بررسی پیس میکر کاشته شده در بدن فرد را توسط امواج رادیوفرکانس فراهم می کند. ‏عملکرد صحیح پیس میکر و میزان باقی مانده از عمر باتری مورد ارزیابی قرار گرفته و برنامه ‏ریزی پیس میکر بر اساس نیاز فرد انجام می شود . اولین آنالیز پیس میکر روز بعد از تعبیه ‏پیس میکر و آنالیز بعدی ۶ هفته بعد انجام می شود. آنالیزهای بعدی معمولا هر ۶ ماه صورت ‏می گیرد.

● پایان عمر باتری پیس میکر

ذخیره باتری پیس میکرهای فعلی معمولاً برای ضربان سازی پیس میکر به مدت ۷-۶ سال ‏کافی است. با این حال این مقدار بستگی به میزان ضربان سازی توسط پیس میکر و ولتاژ ‏تنظیم شده آن دارد. در صورتی که قلب بیمار کاملاً وابسته به پیس میکر بوده و فعالیت ‏زیاد وی منجر به سرعت بالای ضربان سازی شده باشد و یا در مواردی که به علت ‏مقاومت بالاتر بافت قلب نیاز به تنظیم ولتاژ بالاتر‎ ‎پیس میکر باشد، قطعاً طول عمر باتری ‏کمترخواهد بود. در هر بار مراجعه جهت آنالیز طول عمر باقی مانده پیس میکر به صورت ‏تخمینی توسط پروگرامر ارائه می شود.‏

● تعویض ژنراتور پیس میکر

در صورتی که عمر باتری پیس میکر رو به پایان باشد عمل تعویض ژنراتور انجام می ‏شود. این عمل مشابه عمل تعبیه پیس میکر است با این تفاوت که لیدها از قبل وجود داشته ‏و فقط ژنراتور قبلی با یک ژنراتور جدید تعویض میشود. در موارد کمی که آسیب لید و ‏یا عفونت دیررس پیس میکر ایجاد شده باشد ممکن است نیاز به خارج کردن اجزاء پیس ‏میکر و تعبیه مجدد در همان محل و درموارد عفونت در طرف مقابل باشد.

iranmed.info