سرانه هر ایرانی

بانکداری الکترونیک طی دو دهه اخیر، روزبه‌روز رونق بیشتری یافته و طیف گسترده و متنوعی از خدمات در این حوزه در دسترس کاربران و مشتریان بانک‌ها قرار گرفته است. در اینجا قصد داریم …

بانکداری الکترونیک طی دو دهه اخیر، روزبه‌روز رونق بیشتری یافته و طیف گسترده و متنوعی از خدمات در این حوزه در دسترس کاربران و مشتریان بانک‌ها قرار گرفته است. در اینجا قصد داریم با توجه به شرایط خاص ایران چشم‌انداز سرویس‌های بانکداری الکترونیک در کشور را با هم مرور کنیم.

بروز انقلاب فناوری در سال‌های اخیر بانک‌‏ها را با روندهایی مانند بانکداری الکترونیک، ‌‏افزایش رقابت، ‌‏آزادسازی و توسعه خدمات مالی مواجه کرده است. عدم توجه به این مسائل ضمن به انزوا کشاندن بانک‌ها، احتمال ورشکستگی را افزایش داده و موجب خروج آن‌ها از گردونه رقابت می‌شود. در نتیجه اگر دولت‌ها خواهان توسعه اقتصادی و افزایش تعامل با سایر ملل باشند باید برای تحقق بانکداری الکترونیک سرمایه‌گذاری مناسبی انجام دهند. صنعت بانکداری جزو مهم‌ترین و تاثیرگذارترین صنایع در اقتصاد هر کشور است و مجموعه نظام بانکداری باید زیرساخت‌های لازم برای بانکداری الکترونیک را فراهم آورند. بانکداری الکترونیک از جمله ضرورت‌های دنیای امروز است و عملی شدن آن ضمن تکمیل چرخه بانکی موجب کاهش هزینه‌ها می‌شود و از گردش فیزیکی پول جلوگیری می‌کند. بر طبق آمار به دست آمده سالانه ۷/۳ میلیارد برگ اسکناس در کشور در جریان است که با توجه به جمعیت ۷۰ میلیونی ایران، سرانه هر نفر ۱۰۰ برگ اسکناس خواهد بود. این رقم در بین کشورهای صنعتی برای هر نفر ۱۲ تا ۱۶ برگ و حتی در کشورهایی مانند هند و پاکستان بین ۴۰ تا ۵۰ برگ اسکناس است. سالانه حدود ۱۲۰ میلیارد ریال نیز بابت تفکیک و جمع‌آوری انواع اسکناس در کشور هزینه می‌‏شود که اگر بخشی از این هزینه صرف توسعه بانکداری الکترونیک شود بسیاری از مشکلات رفع خواهد شد. از سوی دیگر بانکداری الکترونیک ضمن تسهیل در ارایه خدمات، ‌‏چرخه جریان اطلاعات را هموارتر و به‌‌روزتر می‌کند و از این طریق امکان مدیریت کاراتر و اثربخش‌‏تر را در نظام‌های کنترل مالی فراهم می‌آورد. افزایش دقت و سلامت کاری را می‌توان از دیگر ویژگی‌های بانکداری الکترونیکی برشمرد و جلوگیری از اختلاس یکی از پدیده‌‏هایی است که با به کارگیری این سیستم حل خواهد شد. البته مشکلات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری منجر به اختلال و عدم کارایی بانکداری الکترونیک در برخی کشورها از جمله ایران شده است و از سوی دیگر عدم طراحی سیستم‌های جامع اطلاعات به ویژه سیستم‌های اطلاعات در بانک‌ها و نبود زیرساخت‌های مناسب مانند نبود شبکه‌های ارتباطی موثر و اختلال در شبکه‌های ارتباطی اجرای بانکداری را با موانعی مواجه می‌کند. همچنین ضعف در آ‌‏موزش کارکنان نیز، به کارگیری بانکداری الکترونیک را به تعویق می‌اندازد.

تاثیرپذیری از اقتصاد تک‌محصولی

وجود بانک‌های الکترونیکی و اتخاذ استراتژی بانکداری الکترونیک در کشورهایی ثمربخش خواهد بود که دارای تنوع اقلام مبادله شده در حوزه صادرات و واردات باشند. بنابراین در کشورهایی مانند ایران که بخش اعظم کالای صادر شده را فقط نفت تشکیل می‌دهد و کالاهای وارد شده نیز در قالب یک سری اقلام تعریف شده و با قیمت مشخص است، استفاده از تجارت الکترونیک فقط در تسریع روند مبادلات نقش کمکی را بازی خواهد کرد و از ارکان مبادلات برون مرزی و صادرات و واردات نخواهد بود. بیشترین حجم صادرات ایران را نفت تشکیل می‌دهد و درآمد کشور ما متکی به نفت است. در عین حال مشتریان و خریداران نفت کشور در بیشتر موارد شرکت‌ها و کشورهایی ثابت و از قبل مشخص شده هستند و صادرات نفت نیاز به سپری کردن فرآیندی خاص دارد و بانکداری الکترونیک نمی‌تواند در افزایش حجم مبادلات نفت کمک‌کننده باشد، زیرا میزان نفت صادراتی نیز مشخص است و از سیاست بانکداری تاثیر نمی‌پذیرد .