مرد ده درصدی در قدرت

تروربی نظیر بوتو در ایالت راولپندی کمی بهت آور بود البته نه به اندازه بهت و حیرتی که در ماورای خبر استعفای پرویز مشرف نهفته بود زمانی که ژنرال بدون یونیفرم از سمت خود استعفا کرد این سوال پیش آمد که آیا دوباره اتفاق خارق العاده ای در اسلام آباد رخ خواهد داد

تروربی نظیر بوتو در ایالت راولپندی کمی بهت آور بود! البته نه به اندازه بهت و حیرتی که در ماورای خبر استعفای پرویز مشرف نهفته بود.زمانی که ژنرال بدون یونیفرم از سمت خود استعفا کرد این سوال پیش آمد که آیا دوباره اتفاق خارق العاده ای در اسلام آباد رخ خواهد داد؟ باید بگوییم آری.انتخاب آصف علی زرداری به عنوان رئیس جمهور جدید پاکستان،هرچند خبر خوشایندی برای حزب مردم محسوب می شود اما به طور خودکار کلاف پرپیچ و خم تنیده شده به دور مناسبات سیاسی اسلام آباد را پیچیده تر خواهد کرد.به طور قطع،حضور همسر بی نظیر بوتو در راس قدرت مخالفت بسیاری از اعضای مسلم لیگ،اعم از شاخه “نواز “و شاخه “قائد اعظم” را به دنبال خواهد داشت.از سوی دیگر،با حمله اخیر ایالات متحده آمریکا به نقاط سرحدی پاکستان،دوباره فعالیت طالبان محلی و افراط گرایان علیه دولت اسلام آباد آغاز خواهد شد.

زرداری در حالی به عنوان رئیس جمهور جدید پاکستان برگزیده شده است که این کشور با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می کند ویکی از بدترین بحران های سیاسی و اقتصادی خود را پشت سر می گذارد . به طوری که نرخ تورم درپاکستان از مرز بیست و پنج درصد در مقیاس سالانه نیز گذشته است. قیمت برخی اقلام مصرفی و خوراکی مانند قیمت برق، سوخت و مواد اصلی غذایی از اول امسال تاکنون بیش از شصت درصد افزایش یافته است. اقتصاد این کشور نیز در آستانه ورشکستگی است زیرا ارزش روپیه در مقابل ارزهای معتبر جهان اکنون به پایین ترین حد خود رسیده است به گونه ای که صندوق بین المللی پول اعلام آمادگی کرده است که پول این کشور را تحت قیمومیت قرار دهد.

فارغ از همه این موارد،سابقه زرداری در مسائل اقتصادی و سیاسی چندان درخشان نیست.!زرداری حدود ۱۱ سال از عمر خود را به اتهامات مختلف از فساد مالی گرفته تا قتل در زندان سپری کرد. در آن زمان در پاکستان به علت فساد مالی به وی لقب “مرد ۱۰ درصدی” دادند. وی برای اولین بار در سال ۱۹۹۰ به اتهام بستن یک بمب کنترل از راه دور به پای “مرتضی بخاری”، یک تاجر پاکستانی مقیم انگلیس و فرستادن او به بانک برای خالی کردن موجودی حساب بانکی‌اش به میزان ۸۰۰ هزار دلار دستگیر شد. اما او در سال ۱۹۹۳ زمانی که حزب مردم و همسرش قدرت را در دست گرفت، تبرئه شد. زرداری در سال ۱۹۹۶ دوباره به اتهام فساد مالی دستگیر شد و در مدت زمان کوتاهی از دستگیری وی در آن سال، به قتل “میر مرتضی بوتو”، برادر بی نظیر بوتو نیز متهم شد.

در هر صورت،زرداری به عنوان یک زندانی سیاسی در زندانهای پاکستان نبوده است و همواره از وی با عنوان فردی مشکوک و بدسابقه نام برده می شود. ترور بینظیر بوتو،نخست وزیر اسبق پاکستان ،زرداری توانست به شخص اول حزب مردم تبدیل شود اما حضور وی در کسوت ریاست جمهوری کمی کژتابی دارد!

مرد ده درصدی سکان کشتی به گل نشسته ای را در دست گرفته است که تا ساحل راه زیادی را در پیش رو دارد.زرداری پس از اعلام انصراف حزب مسلم لیگ،شاخه نواز از ائتلاف با حزب مردم اعلام نموده بود که در صورت حضور در ریاست جمهوری با کمک احزاب کوچکتر پاکستان را اداره خواهد نمود.هیچ شک و شبهه ای وجود ندارد که زرداری نیز مانند مشرف،نوازشریف و بی نظیر بوتو در آینده کاری خود با فشار احزاب مخالف خود روبه رو خواهد شد.از سوی دیگر،”مهار القاعده افراطی”وظیفه ایست که بر دوش رئیس جمهور جدید پاکستان سنگینی می کند.اما مسئله دیگری که زرداری باید در خصوص آن دقت خاصی را مدنظر قرار دهد ،تنظیم مناسبات بین المللی اسلام آباد است.

حدود دو ماه دیگر انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۸ ایالات متحده آمریکا برگزار می شود.در ماههای اخیر حیات بی نظیر بوتو،وی سفر کوتاهی به ایالات متحده آمریکا داشت و در آن با سران ارشد دو حزب دموکرات و جمهوریخواه دیدار نمود.بوتو در آن سفر دریافت که حزب جمهورخیواه،خصوصا نومحافظه کاران افراطی خواهان تداوم حضور مشرف در قدرت هستند و در نگاه آنها حزب مردم جای در هرم قدرت اسلام آباد نخواهد داشت.اما دموکراتهای کنگره و سنا از جابه جای قدرت در پاکستان حمایت نموده و به بوتو قول غیر رسمی همکاری دادند.

آنچه مسلم است اینکه جمهوریخواهان واشنگتن به هیچ عنوان از تحولات سیاسی پاکستان رضایت ندارند.این در حالیست که باراک اوباما،نامزد حزب دموکرات نیز تحت تاثیر توصیه های مشاور خود زبگنیو برژینسکی در خصوص “اجتناب از دخالت نظامی در پاکستان”قرار گرفته و دیگر سخنی افراطی در این خصوص به زبان نمی آورد.حضور هریک از احزاب دموکرات و جمهوریخواه در کاخ سفید،به کارگیری رفتار و رویکرد خاص و ظریفی را از سوی زرداری طلب می کند.وی باید بدون آنکه مجری خواسته های آمریکا باشد درفضای خالی میان کبوترها و بازها حرکت کند.مهارتی که نیاز به ممارست و پختگی سیاسی دارد.در غیر این صورت،اسلام آباد متغیری وابسته به تحولات آمریکا خواهد بود و این یعنی تکرار همان دور باطلی که گویا به قسمتی از تاریخ و سرنوشت پاکستان تبدیل شده است.

زرداری باید در تنظیم مناسبات با کشورهای همسایه خود مخصوصا جمهوری اسلامی ایران و هندوستان نیز هیچ گاه “امنیت جمعی”را فدای عوامل دگر نکند.هم اکنون شبه قاره هند و خاورمیانه در انتظار هستند تا سیمای “پاکستان بدون مشرف”را مشاهده نمایند.آزمونی که زرداری باید از آن سربلند خارج شود.او هم اکنون رئیس کشوری است که قدرت اتمی جهان اسلام محسوب می شود و ثبات سیاسی و استراتژیک آن برای مسلمانان اهمیت ویژه ای دارد.

زرداری در صورتی که بخواهد مسیر سیاسی گنگ،پیچیده و آزاردهنده اسلام آباد را تغییر دهد راه دراز و سختی را در پیش دارد.اما در صورتی که زرداری نخواهد یا نتواند این مسیر را تغییر دهد،پیچیدگیهای سیاسی اسلام آباد وی را به زانو در می آورد.دقیقا مانند معامله ای که تاریخ پاکستان با مشرف،بی نظیر بوتو،نواز شریف،ذوالفقار علی بوتو ،ضیاءالحق و...نمود.

حنیف غفاری