دولت دهم تمام واقعیت را درباره منابع صندوق توسعه نگفت

این روزها, آمار و ارقام متفاوتی از سوی چهره های اقتصادی دولت یازدهم و برخی مسوولان دولت قبل نسبت به حجم منابع صندوق توسعه ملی عنوان و منتشر می شود

این روزها، آمار و ارقام متفاوتی از سوی چهره‌های اقتصادی دولت یازدهم و برخی مسوولان دولت قبل نسبت به حجم منابع صندوق توسعه ملی عنوان و منتشر می‌شود. در حالی که محمدرضا فرزین در آخرین روزهای فعالیت دولت دهم، حجم منابع صندوق توسعه را چیزی در حدود ۵۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار اعلام کرده بود، مردان دولت روحانی از جمله معاون اول رییس‌جمهور با رد موجودی ۵۰ میلیارد دلاری صندوق، ارقام عنوان شده را غیر واقع دانستند. در این میان برآوردهای مختلفی از حجم منابع این صندوق منتشر شد که از آن جمله اظهارات محمود بهمنی، مبنی بر موجودی ۳۲ الی ۳۴ میلیارد دلاری بود، رقمی که با اعداد اعلام شده از سوی دیگر چهره اقتصادی دولت دهم یعنی فرزین، تفاوتی فاحش داشت. با تداوم این کشمکش، صندوق توسعه ملی ضمن ارائه برآوردی از وضعیت منابع، اعلام کرد: کل منابع واریزی به این صندوق تا پایان تیرماه سال جاری برابر با ۹/۵۲ میلیارد دلار بوده اما مانده قابل تخصیص در شروع کار دولت یازدهم ۱/۱۸ میلیارد دلار محاسبه شده است. این مطلب حاکی از آن است که مسوولان دولت قبل در اظهارات خود نسبت به منابع این صندوق تمام حقیقت را بیان نکرده‌اند.

پس از تحویل قوه مجریه به دولت یازدهم، حجم منابع صندوق توسعه ملی به عنوان یکی از ذخایر و پشتوانه‌های مالی دولت، همواره مورد اختلاف نظر قرار داشت. در این میان برآوردهای مختلفی از حجم ذخایر صندوق توسعه منتشر می‌شد، برآوردهایی که بعضا حاکی از تفاوت ۲۰ میلیارد دلاری این منابع داشت.

در حالی که پیش از تحویل دولت دهم، رییس سابق صندوق توسعه ملی حجم ذخایر این محل را حدود ۵۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار اعلام کرده بود، مسوولان دولت یازدهم با تحویل گرفتن صندوق، اعداد اعلام شده از سوی مسوولان سابق درباره حجم منابع موجود را رد کردند. در این خصوص، اسحاق جهانگیری طی اظهاراتی مطرح کرد که در سال گذشته بیش از ۲۰میلیارد دلار از این محل هزینه شده و در حال حاضر سرمایه صندوق توسعه ملی حدود ۳۲ میلیارد دلار است. این اظهارات معاون اول رییس‌جمهور که چندان به مزاج فرزین خوش نیامده بود، رییس سابق صندوق توسعه را به واکنش وا داشت و عنوان کرد: گزارش عملکرد صندوق توسعه ملی در سایت صندوق است و همه می‌توانند آن گزارش را ببینند. فرزین با بیان اینکه با توجه به اینکه گزارش صندوق به طور کامل موجود است، من نظر نمی‌دهم، افزود: کسی که صورت سود و زیان و ترازنامه را به خوبی می‌فهمد، می‌تواند به گزارش صندوق مراجعه کند و اعداد واقعی را ببیند. رییس سابق هیات عامل صندوق توسعه ملی با تاکید بر اینکه باید کارشناسی صحبت شود، تصریح کرد: متاسفانه در حال حاضر از عبارات مختلف استفاده می‌شود و آن عبارات را به کار می‌برند؛ من فقط می‌توانم پیشنهاد کنم برای صحت و سقم آمارها به سایت صندوق مراجعه کنید.

▪ روایت متفاوت مسوولان دولت دهم از حجم منابع صندوق

اما دامنه تفاوت نظرات درباره حجم منابع صندوق توسعه به همین جا ختم نمی‌شود، چرا که این مساله محور یکی از موضوعاتی بود که اخیرا محمود بهمنی نیز در واکنش به اظهارات رییس‌جمهور یازدهم مبنی بر خالی بودن خزانه به آن اشاره کرده بود. رییس سابق بانک مرکزی در واکنش به اظهارات حسن روحانی، عنوان کرده بود: در حال حاضر موجودی صندوق توسعه ملی ۳۲ الی ۳۴ میلیارد دلار است. این اظهارات بهمنی از آن رو حائز اهمیت است که عدد اعلام شده از سوی وی، با آنچه پیش از این فرزین درباره منابع صندوق اعلام کرده بود نیز متفاوت است.

▪ صندوق توسعه به طرح برآوردهای ضد و نقیض پایان داد

در این میان صندوق توسعه ملی برای پایان دادن به گمانه زنی‌های مختلف از برآوردهای آماری مطرح شده از سوی چهره‌های مختلف درباره حجم منابع صندوق، گزارشی در این خصوص منتشر کرد. روز گذشته صندوق توسعه در اطلاعیه‌یی رسمی اعلام کرد: با توجه به اینکه طی روزهای اخیر آمار متفاوتی از منابع و مصارف صندوق در رسانه‌های گروهی مطرح شده برای تنویر افکار عمومی آخرین عملکرد منابع و مصارف صندوق تا پایان تیرماه سال ۱۳۹۲ به شرح زیر اعلام می‌شود: کل منابع واریزی به حساب صندوق تا تاریخ ۳۱ تیرماه امسال ۹/۵۲ میلیارد دلار برآورد شده است. اما مجموع پرداخت‌ها از منابع صندوق اعم از تسهیلات ارزی- ریالی، سپرده‌گذاری ارزی و... صندوق در دولت دهم (با احتساب نتیجه نوسانات ارزها) ۱/۲۰ میلیارد دلار و تعهدات صندوق بابت طرح‌های ارزی مصوب در دولت دهم ۷/۱۴ میلیارد دلار بوده است. بنابراین مجموع پرداختی‌ها و تعهدات صندوق در دولت دهم (با احتساب نتیجه نوسانات ارزها) ۸/۳۴ میلیارد دلار بوده است که این رقم باید از موجودی صندوق کسر شود. بر این اساس مانده قابل تخصیص از منابع صندوق توسعه ملی در آغاز کار دولت یازدهم ۱/۱۸ میلیارد دلار محاسبه شده است. طبق این گزارش از کل منابع موجود در حال حاضر، تنها می‌توان روی ۱/۱۸ میلیارد دلار از منابع صندوق به عنوان موجودی قابل تخصیص حساب کرد. براین اساس، رقمی معادل ۸/۳۴ میلیارد دلار جزو دارایی‌های صندوق محاسبه شده که باید به این حساب واریز شود.

▪ عدم شفافیت در اظهارات مسوولان سابق از واقعیت منابع صندوق

مساله‌یی که در اینجا و با توجه به اعداد اعلام شده از سوی رییس سابق صندوق توسعه ملی و گزارش منتشر شده اخیر از سوی این مرکز، حائز اهمیت است، شفاف نبودن اظهارات محمدرضا فرزین در این خصوص است. براین اساس فرزین پیش از تحویل دادن صندوق توسعه به مسوولان دولت جدید، حجم این منابع را عددی در حدود ۵۰ میلیارد دلار اعلام کرد، یعنی عددی نسبتا مشابه با آنچه اخیرا صندوق توسعه به عنوان کل منابع واریزی به این حساب تا تاریخ ۳۱ تیرماه امسال اعلام کرده است. اما طبق گزارش صندوق، آنچه امروز در این صندوق به عنوان مانده قابل تخصیص موجود است برابر با ۱/۱۸ است. برمبنای این امر، محمدرضا فرزین با اعلام کل منابع واریزی به عنوان حجم منابع، از طرح حقیقت درباره وضعیت این صندوق سر باز زده است که این مساله به نوبه خود قابل توجه است.