سبزی پلوی سمنانی ها سبزتر است

کلکسیونی از سبزی های تازه در یک غذای محلی

تور ایرانگردی ما این بار سری به شهر سمنان می‌زند؛‌ شهری که سبزی‌پلوهایش شهرت بسیار دارد؛ غذایی که ته‌دیگ قطوری دارد و تکه‌های گوشتش با حرارت دیدن غذا بعد از ۴ تا ۵ ساعت کاملا مغزپخت می‌شوند...

وقتی صحبت از سبزی‌پلو می‌شود، خیلی‌ها یاد سبزی‌پلو با ماهی شمالی‌ها می‌افتند؛ درحالی که سبزی‌پلوی سمنانی‌ها کاملا متفاوت است و اجزایش را بیش از ۱۰ نوع سبزی (از بادمجان گرفته تا سیب‌زمینی و گوجه‌فرنگی) تشکیل می‌دهند.

● عـادات‌ غـذایـی سمـنـانـی‌ها

اولین نکته درباره عادات غذایی سمنانی‌ها این است که بیشتر غذاهای‌شان از برنج تشکیل شده و معمولا عادت دارند غذاهایشان را با شور یا ترشی بخورند.

در صبحانه سمنانی‌ها یک خوراکی رایج به نام آریشه هست که از خامه تهیه می‌شود و سمنانی‌ها آن را بسیار مقوی می‌دانند. این ماده غذایی به رنگ قهوه‌‌ای روشن است و قوام نسبتا سفتی دارد و همچنین دانه‌هایی دارد که کاملا در دهان احساس می‌شوند. سمنانی‌ها آریشه را معمولا با نان و پنیر می‌خورند.

● این غـذا چنـد کالـری دارد؟

این غذا در مجموع ۲۳۳۰ کیلوکالری انرژی دارد و در صورتی که آن را به ۴ قسمت مساوی تقسیم کنید، به هر نفر ۵۸۰ کیلوکالری خواهد رسید.

● مـواد لازم (برای۴ نفر)

▪ برنج/ ۴ لیوان/ ۴۶۰ کیلوکالری

▪ گوشت خورشی/ ۴۰۰ گرم/ ۶۵۰ کیلوکالری

▪ سبزی پلویی/ ۳ لیوان/ ۷۵ کیلوکالری

▪ پیازچه/ ۱ لیوان/ ۲۵ کیلوکالری

▪ برگ چغندر/ ۱ لیوان/ ۲۵ کیلوکالری

▪ لوبیا چشم‌بلبلی پخته/ ۱ لیوان/ ۲۴۰ کیلوکالری

▪ گوجه‌فرنگی کوچک/ ۴ عدد/ ۵۰ کیلوکالری

▪ بادمجان حلقه‌حلقه‌شده/ ۱ لیوان/ ۵۰ کیلوکالری

▪ سیب‌زمینی استانبولی/ ۶ عدد/ ۲۴۰ کیلوکالری

▪ روغن آفتابگردان/ ۴ قاشق‌غذاخوری/ ۳۶۰ کیلوکالری

▪ نمک/ به‌میزان دلخواه/ ۰ کیلوکالری

● طـرز تـهـیـه

ابتدا برنج را آبکش کنید و البته آن را کمی‌زنده‌تر بردارید زیرا در این غذا برنج زمان طولانی‌تری حرارت می‌بیند. برای آماده کردن برنج در مرحله دم کشیدن، در لابه‌لای آن سبزی پلویی، برگ‌های چغندر خردشده و پیازچه بریزید و در لابه‌لای آنها تکه‌های گوشت خام و نمک اضافه کنید. در مرحله بعدی، روی برنج را با گوجه‌فرنگی‌های تازه، حلقه‌های بادمجان و سیب‌زمینی‌ بپوشانید و روی حرارت بسیار کم بگذارید ۴ تا ۵ ساعت بماند. قبل از کشیدن غذا نیز می‌توانید روی برنج روغن بدهید.

● نـکـتـه خـانــه‌داری

سمنانی‌ها ته‌دیگ این غذا را از برگ کاهو یا برگ‌های پهن کلم سفید انتخاب می‌کنند و به آن نمک زیادی می‌زنند. هیچ نوع ادویه دیگری هم به این غذا اضافه نمی‌کنند و تنها سبزیجات به کار رفته در آن است که به غذا طعم می‌دهد. بعضی خانواده‌های سمنانی، علاوه بر سبزی‌های یاد شده، روی برنج را با برگ‌های خردشده اسفناج نیز می‌پوشانند و شما نیز در صورت تمایل می‌توانید‌ چنین کنید.

● گـوجـه‌فـرنـگی عـلـیـه سـرطـان

یکی از سبزیجاتی که پخته‌اش ارزش تغذیه‌ای بیشتری دارد، گوجه‌فرنگی است که مملو از بتاکاروتن است و با حرارت دیدن میزان جذبش افزایش می‌یابد. ضمن اینکه همزمان شدن دریافت بتاکاروتن با غذاهای گوشتی موجب می‌شود آهن موجود در آن بیشتر جذب ‌شود و به این ترتیب، نیاز به این ماده معدنی، بیش از پیش، تامین شود. علاوه بر همه اینها، آنتی‌اکسیدان‌های فراوانی که در این سبزی وجود دارند، آن را برای غذاهایی که چرب‌ترند، ضروری‌تر می‌کند؛ زیرا با وجود چربی، احتمال تشکیل رادیکال‌های آزاد حین پخت افزایش پیدا می‌کند، بنابراین بهتر است که از این سبزی، بیشتر استفاده شود زیرا آنتی‌اکسیدان‌های موجود، عملکرد رادیکال‌های آزاد را خنثی و از سرطان‌زایی آنها جلوگیری می‌کنند.

● سیـب‌زمیـنـی؛ فـقـط تـنـوری

این ماده‌غذایی به دلیل نشاسته فراوانی که دارد، منبع انرژی است؛ طوری که خوردن یک سیب‌زمینی متوسط یک واحد غلات محسوب می‌شود و دارای ۸۰ کیلوکالری انرژی است. علاوه بر انرژی، پتاسیم نیز از دیگر مواد مغذی موجود در این خوراکی است که برای حفظ آن توصیه می‌شود سیب‌زمینی را تنوری کنید. البته این روش پخت که سیب‌زمینی را با پوست روی برنج بگذارید نیز به دلیل حفظ آب، اتلاف را به صفر می‌رساند. جالب است بدانید که این منبع انرژی دارای حداقل سدیم و حداکثر پتاسیم است و بنابراین خوردن آن به کسانی که به فشارخون مبتلا هستند، توصیه می‌شود. البته بهتر است زمان خوردن سیب زمینی، سایر منابع انرژی مانند برنج و نان به حداقل ممکن برسد؛ وگرنه اضافه وزن در کمین‌تان خواهد بود.

● لـوبـیـا چشـم‌بـلـبـلی

این ماده غذایی در خانواده حبوبات جای می‌گیرد و از منابع پروتئین گیاهی است. بنابراین کسانی که گوشت نمی‌خورند، بهتر است از حبوبات استفاده کنند تا نیاز روزانه‌شان به پروتئین تا حدودی تامین شود. البته حبوبات از نظر اسیدهای آمینه دارای کمبود هستند و بنابراین مخلوط کردنشان با غلات (مانند برنج) می‌تواند پروتئین با کیفیتی را به بدن برساند. در ضمن، انواع لوبیا به دلیل کربوهیدراتی که دارند تا حدودی منبع انرژی هستند و به همین دلیل باید در خوردن‌شان تعادل را رعایت کرد زیرا در غیر این صورت می‌توانند باعث چاقی شوند. یادتان باشد که یک سوم لیوان حبوبات پخته، معادل یک برش نان و دارای ۸۰ کیلوکالری انرژی است.

● همراه این غذا

سمنانی‌ها این غذا را فقط با ترشی مخلوط و شور می‌خورند اما می‌توانید علاوه بر اینها غذایتان را در صورت تمایل، با یک پیاله ماست یا سالاد سبزیجات تازه میل کنید، زیرا مصرف شور به دلیل نمک فراوان و ترشی به خاطر ادویه‌های فراوان برای سلامت‌تان مضر است.

● اگر یبوست دارید

این غذا، یکی از گزینه‌های بسیار خوب برای شماست زیرا در آن فیبر فراوانی وجود دارد. البته بهتر است که میزان روغن را کم و در صورت تمایل غذای‌تان را با آبمیوه طبیعی میل کنید.

● اگر کم‌خون هستید

خوردن این غذا به دلیل گوشت قرمز، می‌تواند آهن مورد نیاز روزانه‌تان را به شما برساند اما بهتر است به جای لوبیا از عدس استفاده کنید که منبع آهن است و در میان سبزیجات، هویج را نیز در کنار گوجه‌فرنگی قرار دهید زیرا بتاکاروتن موجود در این غذا جذب آهن موجود را بیشتر خواهد کرد.

● اگر اضافه وزن دارید

بهتر است میزان برنج و روغن مصرفی‌تان را کمتر کنید و میزان سبزیجات را بیشتر. در ضمن اگر سیب‌زمینی می‌خورید بهتر است میزان مصرف برنجتان را به ۴ قاشق غذاخوری تقلیل دهید. به علاوه از ته دیگ این غذا صرف‌نظر و به جای گوشت قرمز، از گوشت سینه‌مرغ استفاده کنید.

سارا حسنلو