شناسایی خطر دیابت در مراحل ابتدایی

شیوع دیابت در سال‌های گذشته سیر پیشرونده‌ای پیدا کرده است. این بیماری مزمن دستگاه‌های مختلف بدن را درگیر کرده به‌طوری که می‌تواند عوارض فراوانی را در سیستم قلبی و عروقی، …

شیوع دیابت در سال‌های گذشته سیر پیشرونده‌ای پیدا کرده است. این بیماری مزمن دستگاه‌های مختلف بدن را درگیر کرده به‌طوری که می‌تواند عوارض فراوانی را در سیستم قلبی و عروقی، کلیه و مجاری ادرار، چشم و دستگاه عصبی ایجاد نماید.

مطالعات گذشته حاکی از آن است که حدود ۳۰ در صد از مبتلایان دیابت در جامعه ناشناخته باقی می‌مانند. در بسیاری از مبتلایان به دیابت بیماری به‌طور اتفاقی تشخیص داده می‌شود یا زمانی که یکی از عوارض یاد شده ایجاد می‌شود فرد پی‌به‌بیماری خود می‌برد. تحقیقات اخیر نشان داده‌ که ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و نیز خطر مرگ و میر ناشی از آن در دیابتی‌های تشخیص داده نشده، افزایش می‌یابد. لذا با عنایت به اهمیت عوارض ناشی از دیابت و این‌که می‌توان از این عوارض در صورت تشخیص در مراحل اولیه پیشگیری کرد، تشخیص این بیماری در مراحل اولیه اهمیت غیر قابل انکاری خواهد داشت.

دانشمندان سعی کرده‌اند با استفاده از اطلاعات پایه‌ای، مانند وزن بدن و اندازه دور کمر، افرادی را که در معرض خطر بالای دیابت در مدت ۱۰ سال آینده هستند، شناسایی کنند و با اضافه کردن برخی مقادیر تست‌های آزمایشگاهی، کسانی را که در معرض خطر بسیار بالای دیابت قرار دارند را مشخص نمایند.

در مطالعه‌ای که اخیرا توسط محققان آمریکایی انجام گرفته است، با استفاده از سیستم امتیازبندی براساس اطلاعات بالینی و عمومی‌ تعیین میزان خطر دیابت در افراد تنها با استفاده از یک کاغذ و قلم مورد بررسی قرار گرفت. این سیستم امتیازدهی با بررسی اطلاعات بیش از ۱۲ هزار نفر، به مدت تقریبا ۱۵ سال، که در هنگام ورود به مطالعه بین ۴۵ تا ۶۴ سال داشتند، سعی در شناسایی دیابتی‌ها در مراحل اولیه نمود. بر اساس نتایج این تحقیق، تقریبا ۱۹درصد افراد مورد مطالعه در مدت ۱۵ سال، در برخی فاکتورهای خطر دیابت، پیشرفت داشتند.

براساس این سیستم امتیازدهی، افزایش وزن، افزایش اندازه دور کمر، سن ۵۵ سال یا بیشتر، نژاد سیاه، کوتاهی قد، پر فشاری خون، ضربان قلب بالا، سابقه سیگار کشیدن و سابقه خانوادگی دیابت از فاکتورهای مهمی‌ در شناسایی میزان خطر ابتلا به دیابت هستند. در کنار سیستم امتیازبندی پایه، اندازه‌گیری بعضی از متغیر‌های خونی مانند سیر بالا رونده قند خون و نتایج غیرطبیعی بعضی دیگر از شاخص‌های خونی در حالت ناشتا مانند سطح کلسترول و اسید اوریک در شناسایی افراد مستعد به دیابت در مراحل اولیه بسیار مفید هستند و در نتیجه در مداخلات بالینی در مراحل زودرس کمک‌کننده خواهند بود.

نکته عملی: شیوع فزاینده دیابت و عوارض این بیماری اهمیت تشخیص زودرس آن را بیش از پیش تاکید می‌نماید. از آنجا که در بسیاری از موارد این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده نمی‌شود، استفاده از یک‌سری از اطلاعات پایه به همراه تست‌های آزمایشگاهی روتین کمک خواهد کرد این بیماری در مراحل ابتدایی شناسایی و از عوارض آن پیشگیری شود.

دکتر حمیدرضا فرشچی

متخصص تغذیه