تثبیت شنهای روان به روش جدید

مالچ پاشی به دلیل وجود مواد شیمیایی در ماده مالچ , عوارض زیست محیطی زیادی به همراه دارد که دربرخی موارد جبران ناپذیر است

مالچ پاشی به دلیل وجود مواد شیمیایی در ماده مالچ ، عوارض زیست محیطی زیادی به همراه دارد که دربرخی موارد جبران ناپذیر است.

در حال حاضر مالچی که در بیابان‌های کشور استفاده می‌شود، فرآورده شیمیایی است و بعد از پاشیده شدن در منطقه مورد نظر، محیط را کاملا سیاه می‌کند و این موجب بالا رفتن درجه حرارت در آن منطقه می‌شود.

همچنین مواد شیمیایی ماده مالچ دارای بو است و به علت سیاه بودن مثل این است که آن بخش از زمین آتش گرفته است در نتیجه به مرور محیط زیست منطقه از بین می‌رود . این در حالی است که اثر مالچ بعد از چند سال از بین می‌رود و در برخی مناطق دست اندرکاران دوباره آن را تمدید می‌کنند.

یکی از روش های جلوگیری از حرکت شن های روان در مناطق بیابانی و شن زار کاشت بوته های سازگار با کم آبی و شن زارهاست.

در این روش جدید: گیاهان سازگار با آب و هوای منطقه را مستقیماُ و بدون کاربرد مالچ یا احداث دیواره باد شکن روی تپه‏های شنی کشت مینمایند. پس از چند سال با تکرار عملیات کشت تپه‏های شنی تدریجاً تثبیت شده و جامعه گیاهی مناسبی روی تپه‏های شنی ایجاد میگردد. این روش را میتوان برای تپه‏‏های مورد استفاده قرار داد که زیاد فعال نبوده و ارتفاع آنها از ۲تا۳ متر تجاوز ننماید.

در این طریقه با ایجاد موانع یا وسائل بازدارنده‏ای مانند ساقه‏های نی، لوئی، گزیا ساقه‏های خشبی گیاهان دیگر و همچنین موانع تخته‏ای که به قواصل معینی از همدیگر روی تپه‏های شنی بعنوان باد شکن احاث میگردد، از حرکت ذرات شن جلوگیری می کند.

تکنیک اجرا

در فواصل بین این باد شکن‏هاکه متناسب با ارتفاع آنها متغیر است قلمه و یا نهال گیاهان سازگار در منطقه مورد نظر راکشت می‏نمایند. این باد شکن‏ها سرعت باد را تا حد آستانه فرسایش کاهش داده و بطور موقت از حرکت مکانیکی ذرات شن جلوگیری می نماید. در طی این مدت بعلت پایدار شدن خاک محل استقرار گیاه بذر، قلمه یا نهالهای کشت شده فرصت دارند تا به رشد و نمو طبیعی خود ادامه داده و نهایتا در اثر رشد و گسترش ریشه ناحیه مورد نظر را بطور دائم تثبیت نماید.

درروشهای قبلی از مالچ که ماده‌ای گران قیمت است و هزینه زیادی برای مالج پاشی پرداخت می‌شود در حالی که می‌توان با روش‌های ارزان‌تر و مطلوب‌تر این کار را انجام داد.

وباید گفت حدود یک دهه است که کشور با پدیده ریزگردها مواجه شده است و در حال حاضر بیش از ۲۰ استان کشور با این پدیده درگیر هستند. تاکنون ریزگردها مشکلات زیست محیطی زیادی را به همراه مشکلات تنفسی برای مردم استان‌های کشور ایجاد کرده است

از جمله منطقه سیستان ،وجود توفان های گرد و خاک در بیش از ۱۶۰ روز از سال در منطقه سیستان زندگی مردم را به مخاطره انداخته و به یکی از موانع اصلی توسعه منطقه تبدیل شده است. چالش اصلی بر سر توسعه منطقه سیستان قبل از انجام هر کاری، تثبیت شن های روان است که متاسفانه کار تثبیت شن های روان در منطقه سیستان به فراموشی سپرده شده واین موضوع خسارتهای زیادی به بخش کشاورزی وسلامت جسمانی مردم وارد کرده است

درروش جدید ومبتکرانه با ایجاد موانع یا وسائل بازدارنده‏ای مانند ساقه‏های نی، لوئی، گزیا ساقه‏های خشبی گیاهان دیگر و همچنین موانع تخته‏ای که به قواصل معینی از همدیگر روی تپه‏های شنی بعنوان باد شکن احاث میگردد، از حرکت ذرات شن جلوگیری مینمایند در فواصل بین این باد شکن‏هاکه متناسب با ارتفاع آنها متغیر است قلمه و یا نهال گیاهان سازگار در منطقه مورد نظر راکشت می‏نمایند. این باد شکن‏ها سرعت باد را تا حد آستانه فرسایش کاهش داده و بطور موقت از حرکت مکانیکی ذرات شن جلوگیری می نماید.

ارایه راه حل برای برای حل مشکل موجود:

بهتر است به جای مالچ های شیمیایی از خاک رس استفاده شود زیرا با پاشیدن مقداری آب بر روی آن سفت می شود و از بروز گرد و غبار جلوگیری می کند و هم اینکه رنگ آن مانع افزایش حرارت در منطقه می شود.

هر گونه فعالیت زیست محیطی باید با مطالعه و مستندات علمی انجام شود، در برخی مناطق مانند خوزستان نیازی به مالچ پاشی نیست زیرا منطقه مرطوب است و با کاشت بذر می توان موجب تثبیت شن های روان شد.وهمچنین گیاهان سازگار با آب و هوای منطقه را مستقیماُ و بدون کاربرد مالچ یا احداث دیواره باد شکن روی تپه‏های شنی کشت مینمایند. پس از چند سال با تکرار عملیات کشت تپه‏های شنی تدریجاً تثبیت شده و جامعه گیاهی مناسبی روی تپه‏های شنی ایجاد میگردد. این روش را میتوان برای تپه‏‏های مورد استفاده قرار داد که زیاد فعال نبوده و ارتفاع آنها از ۲تا۳ متر تجاوز ننماید.

مزایای تثبیت شنهای روان

۱-مالچ ماده‌ای گران قیمت است و هزینه زیادی برای مالج پاشی پرداخت می‌شود در حالی که می‌توان با روش‌های ارزان‌تر و مطلوب‌تر این کار را انجام داد.

۲- مالچ پاشی به دلیل مواد شیمیایی موجود در ماده مالچ، عوارض زیست محیطی زیادی به همراه دارد که دربرخی موارد جبران ناپذیر است.که در طرح ابتکاری با ایجاد موانع یا وسائل بازدارنده‏ای مانند ساقه‏های نی، لوئی، گزیا ساقه‏های خشبی گیاهان دیگر و همچنین موانع تخته‏ای که به قواصل معینی از همدیگر روی تپه‏های شنی بعنوان باد شکن احاث میگردد،

در این روش گیاهان سازگار با آب و هوای منطقه را مستقیماُ و بدون کاربرد مالچ یا احداث دیواره باد شکن روی تپه‏های شنی کشت می نمایم..

در کویر وجاهایی که با مشکل ریزگردها همراه است میتواند مفید باشد.وبا کاشت این نهال موجب صرفه جویی واز وقوع ریزگرد ها باشیم.

امیر کرملاچعب